Εκατόν επτά χρόνια από τη γέννηση του Σαλαβαδόρ Αλιέντε, μια ιστορία από τη Χιλή όπου διεξάγεται τώρα το Copa America αποδεικνύει ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι απλά ένα παιχνίδι.Για την ακρίβεια ήταν και παραμένει συνδεδεμένο απόλυτα με την πολιτική ιστορία κάθε τόπου και για κάποιους αυτό σημαίνει πολλά. Για τους φίλους του Αλιέντε και κατά συνέπεια εχθρούς του δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ σήμαινε διωγμούς και βασανιστήριαΌπως ο Ρούντι Γκούτεντορφ, Ομοσπονδιακός τεχνικός της Χιλής από το 1972 έως το 1973 και εν συνεχεία διωκόμενος από τη χούντα του Πινοσέτ. Έχοντας περάσει από αρκετές ομάδες στη Γερμανία αποφάσισε να αναλάβει τη Χιλή και γρήγροα έγινε ο φίλος του Σαλβαδόρ Αλιέντε.
«Περνούσα πολύ χρόνο με τον πρόεδρο στο κτήμα του έξω από το Σαντιάγκο. Συχνά πίναμε ουίσκι και στη συνέχεια επιστρέφαμε με ελικόπτερο στο Σαντιάγκο», έχει πει ενώ ταυτόχρονα βίωνε τον δικό του ποδοσφαιρικό παράδεισο σε μια χώρα, στην οποία στους αγώνες της Εθνικής ομάδας, οι θεατές ξεπερνούσαν τους 100 χιλιάδες.Ηταν συνεχώς δίπλα στον Αλιέντε σε διάφορες κυβερνητικές εκδηλώσεις. Παντρεύτηκε Χιλιανή και προετοιμαζόταν για τους αγώνες μπαράζ με την τότε Σοβιετική Ένωση για μια θέση στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1974.
Λογάριαζε όμως χωρίς τον… Αουγκούστο Πινοσέτ, ο οποίος στις 11 Σεπτεμβρίου 1973, οδήγησε τον στρατό στο πραξικόπημα και απέκτησε τον έλεγχο της χώρας. Ο Σαλβαδόρ Αλιέντε αυτοκτόνησε την ίδια ημέρα κατά την επίσημη εκδοχή με το όπλο που του είχε χαρίσει ο Φιντέλ Κάστρο. «Δολοφονήθηκε», υποστήριξαν οι σύντροφοι του.
Λίγες ημέρες αργότερα, τότε Γερμανός πρέσβης επικοινώνησε αμέσως με τον Γκούτεντορφ και του ζήτησε να φύγουν για τη Γερμανία καθώς αυτό επιθυμούσε και ο το καθεστώς του Πινοτσέτ. Τελικά, αποχώρησε με την περιβόητη τελευταία πτήση της Lufthansa από τη Χιλή με προορισμό της Γερμανία.Ετσι, έμεινε ζωντανός, όπως ο ίδιος εκτιμούσε: «Ήμουν φίλος με τον πρόεδρο Αλιέντε και πλέον κινδύνευε η ζωή μου. Ο στρατός της Χιλής δεν αστειεύονταν εκείνη την εποχή. Οι υποστηρικτές του Αλιέντε κατέληγαν με άμεσες διαδικασίες στη φυλακή και τον θάνατο».
Φυσικά δεν κάθισε ποτέ στον πάγκο στους αγώνες με τη Σοβιετική Ένωση. Στο πρώτο ματς που είχε έρθει 0-0 και στον επαναλητπικό που ο Ουρουγουανός συγγραφέας και γνωστό ποδοσφαιρόφιλος, Εντουάρντο Γκαλεάνο χαρακτήρισε ως «ο πιο θλιβερός ποδοσφαιρικός αγώνας της ιστορίας».
Η χούντα από τη μία και η ΦΙΦΑ από την άλλη αποφάσισαν ο επαναληπτικός αγώνας να γίνει στις 21 Νοεμβρίου 1973 στο Εστάδιο Νασιονάλ, το οποίο ήταν πλέον στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η Σοβιετικοί αρνήθηκαν να παίξουν εκεί αλλά ο Πινοσέτ είχε ήδη προγραμματίσει τη φιέστα του. Του αρκούσε μια ομάδα, αυτή της Χιλής. «Το μεγαλύτερο σκάνδαλο ήταν πως αποφασίστηκε να γίνει ο επαναληπτικός σε ένα στάδιο όπου υπήρχαν φυλακισμένοι», έχει πει ο Γκούτεντορφ: «Κατέλαβαν το εθνικό στάδιο, το μέρος όπου εργαζόμουν, προκειμένου να ασκήσουν βία, να φυλακίσουν και να εκτελέσουν πολίτες μετατρέποντας το σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Κάτω από την κύρια εξέδρα είχα στήσει έναν τοίχο όπου οι παίκτες μου προπονούνταν στα σουτ. Εκεί οι άνθρωποι του καθεστώτος εκτελούσαν τους αντιφρονούντες».
Με άλλα λόγια ένα γήπεδο… κατακόμβη. Ο πρόεδρος της ΟΥΕΦΑ, Αρτέμιο Φράνκι τάχθηκε αρχικά με τους Σοβιετικούς και ζήτησε από τον πρόεδρο της ΦΙΦΑ, σερ Στάνλεϊ Ράους να αλλάξει η έδρα του αγώνα. Ο τότε αντίπαλος του τελευταίου, Ζοάο Χαβελάνζε, πίεζε να γίνει το ματς εκεί που ήθελε ο Πινοσέτ όπως και η χούντες της Βραζιλίας και της Ουρουγουάης. Ο Ράους έστειλε αντιπροσωπεία στη Χιλή, η οποία αποφάνθηκε ότι όλα ήταν τέλεια στη χώρα κι έτσι η ΦΙΦΑ είπε «ναι» στον δικτάτορα. «Το γήπεδο χρησιμοποιείται αυτή την περίοδο ως ανακριτικό κέντρο, αλλά σύντομα θα εκκενωθεί και θα είναι έτοιμο για αθλητικές δραστηριότητες», ανέφερα στην… αστεία έκθεσή τους οι αξιωματούχοι.
Ο Πινοσέτ γέμισε το Σαντιάγκο αφίσες αλλά με δωρεάν είσοδο μάζεψε μόλις 18 χιλιάδες κόσμο. Την ημέρα του αγώνα, ο ποιητής και τραγουδιστής Βίκτορ Χάρα διαδήλωσε έξω από το γήπεδο και εκτελέστηκε. Σήμερα το γήπεδο φέρει το όνομά του. Οσοι βρέθηκαν στο γήπεδο και δεν χειροκρότησαν επιβιβάστηκαν σε αεροπλάνα και τους πέταξαν στον Ειρηνικό. Οσον αφορά τον αγώνα, οι Χιλιανοί ποδοσφαιριστές έμαθαν στο γήπεδο ότι δεν είχαν έρθει οι Σοβιετικοί Ο αρχηγός τους, Βαλντέζ είπε ότι δεν πρέπει να βγει η ομάδα στο γήπεδο αλλά πείστηκε για το αντίθετο όταν ένας αξιωματικός έβαλε το περίστροφο στον κρόταφο του σέντερ μπακ Φιγκερόα, που ήταν δίπλα του.
Ο διαιτητής σφύριξε κανονικά, και ο Βαλντέζ σκόραρε. Η Χιλή προκρινόταν ύστερα από δώδεκα χρόνια σε Μουντιάλ αλλά το Reuters έστειλε εικόνα από τον θλιβερό ποδοσφαιρικό αγώνα. Σε κάποιες χώρες αντιμετωπίστηκε έτσι. Στην Βραζιλία, την Ουρουγουάη αλλά και την Ελλάδα όπου υπήρχε χούντα, ως ο «τρόμος των Σοβιετικών να διεκδικήσουν στο γήπεδο την πρόκριση».