<p style=”text-align: justify;”><em>Το</em><em> </em><em>υπερτροφικό</em><em> *</em><em>εγώ</em><em>» </em><em>του</em><em> </em><em>μανιοκαταθλιτηικού</em><em></em></p>
<p style=”text-align: justify;”><em>του ψυχοθεραπευτή και συγγραφέα Κριστόφ</em><em> </em><em>Ανδρέ</em><em></em></p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Μιλήσαμε ως τώρα για «την» κατάθλιψη, ενώ θα έπρεπε καλύτερα να πούμε «παθολογία κατάθλιψης», μια και είναι πολλές οι μορφές της. Η μανιοκατάθλιψη αποκαλείται «διπολική», γιατί έχει δύο «πόλους»: άλλοτε ο ασθενής παρουσιάζει κλασικά συμπτώματα κατάθλιψης, άλλοτε εκδηλώνει «μανιακές υπερβολές», «υπερτροφικό εγώ», στα όρια της μεγαλομανίας. Ανάμεσα στις δύο αυτές καταστάσεις, συμπεριφέρεται φυσιολογικά…</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Η γνωστή Αμερικανίδα ψυχίατρος Κέι Ρέντφιλντ Τζέιμισον περιγράφει στην αυτοβιογραφία της, με εντυπωσιακό τρόπο, την ακραία παθολογική μορφή κατάθλιψης την οποία βίωσε και εκείνη:</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>«Όταν βρίσκεσαι σε κρίση ανάτασης, νιώθεις φανταστικά. Συγκινήσεις και ιδέες σε κατακλύζουν από παντού, με τέτοια ένταση και ταχύτητα λες και διέρχονται από μέσα σου διάττοντες αστέρες. Πότε σε παρασύρουν στους ξέφρενους ρυθμούς τους, πότε τις εγκαταλείπεις για ν’ ακολουθήσεις κάποιες άλλες, ακόμα πιο θελκτικές. Νιώθεις πως δε φοβάσαι τίποτα, πως οι κινήσεις και τα λόγια που πρέπει, θα ’ρθούν τη στιγμή ακριβώς που τα χρειάζεσαι. Νιώθεις να μαγεύονται όλοι με τη δύναμή σου… Όλα γίνονται απλά, έντονα, εύκολα, όμορφα, ένα αίσθημα ευφορίας πλημμυρίζει τα σωθικά σου ».</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Όταν η αυτοεκτίμηση ωραιοποιείται σε τέτοιο σημείο, είναι φυσικό ο ασθενής να νιώθει παντοδύναμος, ώσπου χάνει την επαφή του με την πραγματικότητα. Δυστυχώς, τα «διαλείμματα» ανάτασης και ευφορίας δε διαρκούν για πολύ. Πάντα ακολουθεί σοβαρής μορφής κατάθλιψη, ανάλογης έντασης με εκείνη που είχαν τα «διαλείμματα» ευφορίας…</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΠΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ</p>
<p style=”text-align: justify;”>Η διπολική διαταραχή μπορεί να ξεκινήσει είτε με ένα καταθλιπτικό επεισόδιο, είτε με ένα επεισόδιο μανίας. Όποιο από τα δύο και αν συμβεί, τις περισσότερες φορές τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά.</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Τα συμπτώματα της κατάθλιψης</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Πρώτα απ’ όλα πρέπει να επισημανθεί ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στη θλίψη, που είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα και στη νόσο κατάθλιψη.   Η διαφορά ανάμεσα στη φυσιολογική θλίψη και στη νόσο κατάθλιψη έγκειται στο πλήθος των συμπτωμάτων, την ένταση, τη σοβαρότητα και τη διάρκειά τους. Προκειμένου να θέσουν τη διάγνωση της κατάθλιψης, οι ειδικοί θεωρούν ότι το άτομο πρέπει να εμφανίζει τουλάχιστον πέντε από τα συμπτώματα που παρατίθενται παρακάτω, τις περισσότερες ώρες της ημέρας, για τουλάχιστον δύο εβδομάδες και σχεδόν σε καθημερινή βάση.  Μερικές φορές, τα συμπτώματα αυτά είναι πιο έντονα το πρωί και υποχωρούν κατά τη διάρκεια της μέρας.</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Στη φάση ενός καταθλιπτικού επεισοδίου ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει :</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Καταθλιπτική διάθεση, με ή χωρίς άγχος</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Αίσθημα κενού</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Απαισιοδοξία ή απελπισία και αίσθημα αβοηθησίας</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Ιδέες ενοχής &amp; αναξιότητας</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Απώλεια των ενδιαφερόντων και αδυναμία άντλησης ικανοποίησης από τη συμμετοχή σε δραστηριότητες που ήταν προηγουμένως ευχάριστες</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Μείωση της ενεργητικότητας, εύκολη κόπωση</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη μνήμη και στη δυνατότητα λήψης αποφάσεων</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Ανησυχία ή ευερεθιστότητα</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Διαταραχές του ύπνου</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Διαταραχές της όρεξης</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Μείωση της σεξουαλικής διάθεσης </p>
<p style=”text-align: justify;”>* Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας και συχνά απόπειρες αυτοκτονίας</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Τα συμπτώματα της μανίας</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Στη διπολική διαταραχή, στον αντίθετο πόλο της κατάθλιψης βρίσκεται η μανία. Η ευφορία, που είναι το χαρακτηριστικό συναίσθημα στη φάση της μανίας, ξεπερνά τα όρια του φυσιολογικού και γίνεται παθολογική. Μιλάμε για μανία όταν τουλάχιστον τρία από τα παρακάτω συμπτώματα εκδηλώνονται ταυτόχρονα, συνοδευόμενα από ευφορική ή ευερέθιστη διάθεση, και είναι παρόντα κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, σχεδόν κάθε ημέρα και για διάστημα μεγαλύτερο της μιας εβδομάδας. Τα περισσότερα συμπτώματα της μανίας είναι αντίθετα από αυτά της κατάθλιψης.</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Στη φάση ενός μανιακού επεισοδίου ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει:</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Υπερβολικά ευφορική διάθεση, υπεραισιοδοξία</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Έντονη δραστηριότητα</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Εκνευρισμό, ανησυχία, ευερεθιστότητα</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Παρορμητική ή επιθετική συμπεριφορά</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Γρήγορη και συχνά ανοργάνωτη σκέψη και ομιλία</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Διάσπαση προσοχής και αδυναμία συγκέντρωσης</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Μειωμένη ανάγκη για ύπνο</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Υπερεκτίμηση δυνάμεων και ικανοτήτων, ιδέες μεγαλείου </p>
<p style=”text-align: justify;”>* Περιορισμένη κριτική ικανότητα, που επηρεάζει την επαφή του με την πραγματικότητα </p>
<p style=”text-align: justify;”>* Έντονα υπερκαταναλωτική συμπεριφορά, αλόγιστες οικονομικές δαπάνες</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Σεξουαλική υπερδραστηριότητα</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Κατάχρηση ουσιών</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Αδυναμία κατανόησης του νοσηρού της κατάστασης</p>
<p style=”text-align: justify;”>Πρόδρομα συμπτώματα</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Τις περισσότερες φορές, η αλλαγή στη διάθεση δεν συμβαίνει εντελώς ξαφνικά. Μερικές φορές, περιστατικά της ζωής ενός ατόμου, ακόμη κι αν αυτά φαίνονται ασήμαντα, μπορεί να πυροδοτήσουν αυτή την αλλαγή, η οποία συνήθως αρχίζει να εμφανίζεται με κάποια προειδοποιητικά σημάδια, που υποδηλώνουν ότι κάτι πρόκειται να συμβεί άμεσα. Τις πρώτες φορές, το πιο πιθανό είναι το άτομο με διπολική διαταραχή να μην προσέξει αυτά τα σημάδια εγκαίρως. Σταδιακά, όμως, μπορεί να μάθει να τα αναγνωρίζει μόνο του, ή με τη βοήθεια του συντρόφου, της οικογένειας ή των φίλων του. Τα προειδοποιητικά σημάδια είναι συνήθως διαφορετικά για το κάθε άτομο.</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Πώς εισβάλλει η κατάθλιψη</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Ακεφιά, θλίψη, απαισιοδοξία</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Ατονία, αδυναμία, εύκολη κόπωση</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Άγχος, δυσφορία</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Διαταραχές του ύπνου</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Περιορισμένο ενδιαφέρον για κοινωνικές επαφές</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Μειωμένες δραστηριότητες</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Πώς εισβάλλει η μανία</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Υπερένταση, ανησυχία</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Πολλές κοινωνικές επαφές, υπερδραστηριότητα</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Περιορισμένη ανάγκη για ύπνο</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Υπερβολική  αισιοδοξία, ευφορική διάθεση</p>
<p style=”text-align: justify;”>* Φλυαρία, σπατάλες και υπερκαταναλωτική συμπεριφορά</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Γιατί, συμβαίνουν  οι «μανιακές» αυτές υπερβολές;</p>
<p style=”text-align: justify;”> </p>
<p style=”text-align: justify;”>Τους λόγους δεν τους γνωρίζουμε ακόμα. Εκτός από τα βιολογικά αίτια, οι ψυχαναλυτές μιλούν για ασυνείδητη πάλη του ασθενούς ενάντια στην κατάσταση που νιώθει να τον κυριεύει: οι «μανιακές» εξάρσεις είναι, γι’ αυτόν, η απεγνωσμένη προσπάθειά του να αναχαιτίσει την ασθένεια.</p>
<p style=”text-align: justify;”>Η φαρμακευτική αγωγή, κυρίως με βάση το λίθιο, σταθεροποιεί τη διάθεσή του και βελτιώνει αισθητά τη γενική του κατάσταση.</p>
<p> </p>
<p> </p>