Kαι όμως υπάρχουν: Οι 2 φοβίες του φαγητού που λίγοι γνωρίζουν

26/10/2015
Ομάδα Σύνταξης
Αυτογνωσία

Γράφει η <a href="http://www.thesy.gr/thesy/%CF%83%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B1/">Τιτίκα Μητσοπούλου,</a> Ψυχολόγος, Μsc Κοινωνικής Ψυχιατρικής – Παιδοψυχιατρικής, Υποψήφια Δρ Ιατρικής Παν/μιο Ιωαννίνων
Φοβίες φαγητού
Υπάρχουν δύο ευδιάκριτα είδη φοβιών που σχετίζονται με το φαγητό: η αδυναμία του να καταπιείς συγκεκριμένα είδη τροφής από φόβο μήπως πνιγείς και η αποστροφή προς συγκεκριμένα είδη τροφής, επειδή κάποιες ποιότητες φαγητού ή και οσμές προξενούν αισθήματα ναυτίας ή ακόμα και εμετό. Καμία από αυτές τις φοβίες δεν συνδέεται με την ανορεξία, η οποία έχει ως καίριο χαρακτηριστικό την διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος, αν και μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική απώλεια κιλών και έλλειψη θρεπτικών συστατικών.
1. Δυσκολία κατάποσης.
Αυτή η φοβία συνδέεται με τον φόβο μήπως κάποιος πνιγεί και ενίοτε συνδέεται με υπερβολική ευαισθησία στο αντανακλαστικό της κατάποσης. Ασθενείς περιγράφουν ένα έντονο σφίξιμο ή κόμπο στο λαιμό που επιδεινώνεται όταν έχουν άγχος. Η φοβία μπορεί να εμφανιστεί από μόνη της ή σε αγοραφοβικούς ασθενείς ή σε ανθρώπους που έχουν γενικευμένο άγχος. Οι πάσχοντες μπορεί να επιλέγουν τις τροφές που θα καταναλώσουν, ιδίως τις στερεές ή να τρώνε μόνο βρεφικές ή υγρές. Εάν το πρόβλημα σχετίζεται με υπερευαισθησία στο αντανακλαστικό της κατάποσης, μπορεί η αίσθηση να είναι τόσο δυσμενής που να μην επιτρέπει το πλύσιμο των δοντιών, το άγγιγμα στο λαιμό ή την κατάποση οποιουδήποτε σκληρού ή στεγνού φαγητού (πχ. κρέας, τοστ, μήλο) ή χαπιού. Η φοβία μπορεί να γίνει χρόνια και να δυσκολέψει πολύ την καθημερινότητα. Ο μόνιμος φόβος, το άγχος και η σκέψη μήπως πνιγούν εμποδίζει τους ασθενείς αυτούς να μασήσουν ή να καταπιούν φυσιολογικά και τους κάνει να καταφεύγουν σε διάφορα κόλπα, όπως το να κάνουν «νια – νια» το φαγητό τους ή να πίνουν νερό σε κάθε μπουκιά. Οι αποφυγές και οι παραπάνω συμπεριφορές είναι αυτές που διατηρούν και δυναμώνουν την φοβία. Οι άνθρωποι αυτοί μπορούν να βοηθηθούν με ένα σταδιακό πρόγραμμα απευαισθητοποίησης του αντανακλαστικού της κατάποσης και με την έκθεση στις φοβογόνες τροφές.
2. Αποστοφή σε συγκεκριμένες τροφές
Η απάντηση του ασθενή είναι αυτή της αηδίας ή της αποστροφής, παρά του άγχους, αν και υπάρχουν φοβικοί που αναφέρουν και τις 2 συναισθηματικές απαντήσεις κάθε φορά που βρίσκονται αντιμέτωποι με δυσάρεστες για τους ίδιους τροφές ή οσμές. Η φοβική απάντηση μπορεί να συνδέεται με θρησκευτικές πεποιθήσεις, οικογενειακές απαγορεύσεις ή με προηγούμενες εμπειρίες, όπως το να δεις κάποιον να κάνει εμετό ή να κάνεις ο ίδιος εμετό μετά την κατανάλωση της εν λόγω τροφής. Η αποστροφή προς μία τροφή μπορεί να γίνει πολύ ισχυρή και να διαρκεί για χρόνια. Ένας ασθενής δεν μπορούσε να ανεχτεί την μυρωδιά από το κουνουπίδι που έφτιαχναν συχνά στο πατρικό του σπίτι. Μεγαλώνοντας, η αποστροφή του γενικεύτηκε και σε άλλα βραστά λαχανικά με παρόμοια οσμή (λάχανο, μπρόκολο) και όταν ήρθε για θεραπεία απέφευγε να φάει οποιαδήποτε σαλάτα και δεν μπορούσε να κάτσει σε τραπέζι που είχε βραστά ή ψητά λαχανικά. Η δυσάρεστη οσμή ή η θέα τέτοιων τροφών προκαλούσε κάθε φορά τόσο έντονο αίσθημα ναυτίας που ο ασθενής αναγκάζονταν να εγκαταλείψει τον χώρο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει να βγαίνει για φαγητό με φίλους που δεν γνώριζαν το πρόβλημά του, να αποφεύγει τις ταβέρνες, ακόμα και τις οικογενειακές συγκεντρώσεις, που δεν μπορούσε να ελέγξει τί φαγητό θα σερβιριστεί. Ένα πρόγραμμα σταδιακής απευαισθητοποίησης μπόρεσε να εξαφανίσει την φοβία και τα δυσάρεστα συναισθήματα του.
Θεραπεία των φοβιών για το φαγητό:
ο πάσχοντας χρειάζεται να γνωρίζει ότι δεν υπάρχει κάποια μαγική θεραπεία ή ένα θαυματουργό χάπι που θα πάρει και η φοβία του θα εξαφανιστεί. Αντίθετα θα χρειαστεί να επενδύσει στην αποθεραπεία του και να μάθει πως θα ανέχεται ένα κάποιο επίπεδο άγχους μέχρι να το συνηθίσει και να αισθανθεί ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης που φοβάται. Ο Ψυχολόγος -θεραπευτής συμπεριφοράς, θα τον βοηθήσει να καταλάβει τι του συμβαίνει και μαζί θα σχεδιάσουν τον τρόπο και τα μέσα για να νικήσει την φοβία του.