<div>
<p style="text-align: justify;">Πριν από μερικές εβδομάδες, σ’ ένα τραπέζι μιας ταβέρνας της Αθήνας μια παρέα κουβέντιάζε. Ο ένας , ας τον πούμε Διονύση, διηγείται στους άλλους «εγώ παιδιά το έχω αποφασίσει. Φτιάχνω το σπίτι στο νησί και την κάνω. Δεν είναι ζωή άλλο εδώ, ξέρεις πόσες ώρες δουλεύω, κάθε μέρα ως τα μεσάνυχτα στο γραφείο, απ’ τα νεύρα μου έχω φτάσει τα τρία πακέτα την ημέρα, με τη Μαρία βλεπόμαστε ελάχιστα κι όποτε βλεπόμαστε φαγωνόμαστε. Και τώρα τελευταία έχω κι αυπνίες, εγώ που δεν ξυπνούσα ούτε κανόνια να πέφτανε. Δεν πάει άλλο, θα φύγω να πάω να βρω την ηρεμία μου…»</p>
<p style="text-align: justify;"> Από την ψυχολόγο Λουίζα Βογιατζή mypsychologist.gr</p>
<p style="text-align: justify;">Τέτοιες στιγμές απόγνωσης στη ζωή μας, τέτοιες σκέψεις φυγής δεν είναι άγνωστες σε κανέναν, ακόμη κι αν για τον καθένα έχουν διαφορετικό περιεχόμενο ή διαφορετική ένταση. Ο ένας θέλει να τα παρατήσει και να φύγει, στο χωριό, στην πόλη, στο εξωτερικό, άλλος θέλει ν’ αλλάξει εμφάνιση, να κάνει πλαστική, άλλος να βρεί καινούργια δουλειά, να χωρίσει ή κάποιος ονειρεύεται απλά ότι θα αλλάξει η ζωή του αν χάσει δέκα, είκοσι, τριάντα κιλά ή αν καταφέρει να γίνει πιο κοινωνικός. Όλες αυτές οι επιθυμίες δεν μοιάζουν βέβαια πολύ μεταξύ τους, έχουν όμως κάτι κοινό που δεν είναι παρά η ανάγκη ν’ αλλάξει κάτι, το οποίο θα καταφέρει να μας βγάλει από μια κατάσταση που δεν μας ικανοποιεί πια, να μας κάνει πιο ευτυχισμένους. Τι πιο ανθρώπινο και πιο κατανοητό απ’ αυτό;</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Πραγματικά, η ανάγκη να αλλάξουμε, να (ξε-)φύγουμε αναδύεται συχνά πολύ επιτακτικά στη σημερινή ζωή. Κι αυτό συμβαίνει, όχι μόνο γιατί η ζωή έχει γίνει τόσο δύσκολη. Η ζωή, όσο κι αν επιμένουμε ότι η δική μας εποχή είναι πιο «σκληρή», αν μπορούσαμε να κάνουμε ταξίδια στο χρόνο και να μπούμε στο πετσί των ανθρώπων μερικές δεκάδες χρόνια πριν, έναν αιώνα πριν, μερικούς αιώνες πριν, ήταν «σκληρή» πάντα, με διαφορετικό τρόπο. Άλλοτε γιατί οι άνθρωποι δούλευαν πολύ σκληρά, άλλοτε γιατί ζούσαν πολέμους, άλλοτε γιατί έπρεπε να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους, άλλοτε γιατί θέριζαν θανατηφόρες επιδημίες και για δεκάδες άλλους λόγους.</p>
<p style="text-align: justify;">Το δύσκολο στην δική μας εποχή είναι ότι επιπλέον, έχουμε κάθε επιλογή ανοιχτή μπροστά μας. Ο δρόμος της ζωής που πρέπει να βρει ο καθένας δεν καθορίζεται από τίποτα και κανέναν ή μάλλον, όταν καθορίζεται είναι σαν να είμαστε υποχρεωμένοι να τον αμφισβητήσουμε και να βρούμε τον δικό μας.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Πριν μερικές δεκαετίες ακόμα, η βιογραφία του καθένα ήταν γραμμένη πριν καν γεννηθεί: το επάγγελμα του πατέρα, ο γάμος που όλοι εγκρίνουν και περιμένουν, ο τρόπος ζωής που όλοι θεωρούν ότι «αρμόζει» και πρέπει να εκπληρωθεί. Για μας τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Αυτό που προσπαθούμενα εκπληρώσουμε είναι ο εαυτός μας σε όλη του την μοναδικότητα και με όποιον τρόπο είναι αυτό δυνατό. Κάτω από αυτές τις προυποθέσεις, η προοπτική της αλλαγής πορείας, όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, είναι θεμιτή και μοιάζει εφικτή.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Η σκέψη ότι μπορούμε να αποδράσουμε από τις δυσκολίες και τις απαιτήσεις που μας έχουν κάτσει στο σβέρκο, ότι η πραγματική ζωή είναι κάπου αλλού ή ότι ένας καινούργιος εαυτός μας περιμένει μόλις στρίψουμε στη γωνία, είναι κάτι παραπάνω από δελεαστική. Γι’ αυτό κι εμείς νιώθοντας ότι έχουμε φτάσει σε αδιέξοδο, ότι τίποτα πια δεν μας πάει καλά, ότι η ζωή μας έχει γίνει άχαρη και στεγνή, εναποθέτουμε όλες μας τις ελπίδες σ΄ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο αλλαγής που θα φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή μας και θα μας δώσει την ικανοποίηση και την ευτυχία που γυρεύουμε.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><em>Ο Κώστας, χημικός-μηχανικός, 45 ετών, θυμάται την δική του «αλλαγή πορείας»: «Πριν 10 χρόνια, ζούσα ακόμη με τη γυναίκα μου στην Αμερική. Είχα σπουδάσει εκεί, παντρεύτηκα και δουλεύαμε εκεί. Θυμάμαι ότι είχα φτάσει σ’ ένα σημείο που δεν με ικανοποιούσε καθόλου η ζωή που έκανα. Οι ρυθμοί με κούραζαν, με τη γυναίκα μου κάναμε μια ζωή συμβατική που νομίζω πως τότε θεωρούσαμε καλή χωρίς να πολυμιλάμε ή να έχουμε απαιτήσεις ο ένας απ’ τον άλλο, αλλά το κυριώτερο είναι ότι εγώ δεν ένιωθα ευτυχισμένος, καθόλου, κι όλο φανταζόμουν μια άλλη ζωή, αλλού, καλύτερη. Πίστευα ότι έφταιγε η Αμερική κι έτσι αποφάσισα να φύγω και να πάω στη Γαλλία, επειδή είχα κάποιους φίλους και μια καινούργια δουλειά, σίγουρος ότι εκεί… όλα θα φτιάξουν. Αυτό που έγινε ήταν ότι όλα κατέρρευσαν. Με τη γυναίκα μου χωρίσαμε, με τους παλιούς φίλους οι δρόμοι μας πήγαιναν αλλού, η δουλειά ήταν εντελώς διαφορετική από αυτό που περίμενα κι έπρεπε να την χτίσω κάπως απ’ την αρχή και ο τρόπος ζωής δεν μου πήγαινε καθόλου. Τώρα που έχουν περάσει τόσα χρόνια και όλα έχουν πάρει το δρόμο τους, έχω καταλάβει ότι η αλλαγή, όσο κι αν ακούγεται παράξενο, όσο κι αν όλοι θαύμαζαν την απόφαση μου και τη θεωρούσαν τολμηρή, ήταν η εύκολη λύση για μένα, για να μην παραδεχτώ και να μην χρειαστεί να ασχοληθώ με αυτά που πραγματικά δεν πήγαιναν καλά στη ζωή μου. Αυτά ήταν η επικοινωνία με τη γυναίκα μου, το ότι στη δουλειά μου δεν ήμουν ικανοποιημένος γιατί φοβόμουν να διεκδικήσω απ’ τον εαυτό μου με κάποιο κόπο κάτι καλύτερο, το ότι είχα μπει από μόνος μου σε μια βαρετή ρουτίνα και δεν έβρισκα κανένα ενδιαφέρον στη ζωή μου…σκέφτομαι τώρα πώς οι απώλειες θα ήταν λιγότερες αν τα είχα καταλάβει αυτά πριν φύγω…»</em></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Τι μπορεί λοιπόν να σημαίνει η επιλογή να αλλάξουμε κάτι σημαντικό στη ζωή μας ή ν’ αρχίσουμε με κάποιον τρόπο «απ’ την αρχή», αλλάζοντας πράγματα εξωτερικά;</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Μπορεί καταρχήν να σημαίνει ότι έχουμε μείνει αφοσιωμένοι (ή προσκολλημένοι;) σ’ ένα νεανικό όνειρο που δεν θέλουμε να εγκαταλείψουμε ή να αντικαταστήσουμε με κάτι άλλο.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Μπορεί να σημαίνει ότι είναι η μόνη λύση που βλέπουμε για να ξεφύγουμε από το αδιέξοδο στο οποίο έχουμε βρεθεί και να πιστεύουμε ότι έτσι όλα θα διορθωθούν με σχετικά ανώδυνο τρόπο.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Μπορεί να μας σπρώχνει η ανάγκη να αποδείξουμε στους άλλους και στον εαυτό μας ότι είμαστε ικανοί να φέρουμε εις πέρας ένα τέτοιο «τόλμημα».</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Μπορεί βέβαια επίσης -και μάλλον αυτό είναι που συμβαίνει πολλές φορές- να ισχύουν όλα αυτά μαζί: ένα παλιό όνειρο, μια παλιά επιθυμία φαντάζει σαν σανίδα σωτηρίας που θα μας βγάλει απ’ το αδιέξοδο και θα μας κάνει να νιώσουμε αλλά και να αποδείξουμε ότι είμαστε ικανοί να πετύχουμε κάτι πέρα απ’ τα συνηθισμένα.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Και μπορεί φυσικά να έχουμε δοκιμάσει ένα σωρό λύσεις και να έχουμε προσπαθήσει με διάφορους τρόπους να βελτιώσουμε τη ζωή μας χωρίς να έχουμε αποτέλεσμα και να βλέπουμε την αλλαγή σαν την μοναδική πια ευκαιρία να «γίνει κάτι».</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Πράγματι μια μεγάλη απόφαση για αλλαγή, για μια καινούργια αρχή, σε μικρή ή σε μεγάλη κλίμακα, είτε δηλαδή αποφασίσουμε να αλλάξουμε τρόπο ζωής (δουλειά, τόπο) είτε απλώς αποφασίζουμε να κόψουμε το αλκοόλ επειδή «έχει παραγίνει», έχει την δύναμη να μας αποτελματώσει. Συνήθως όμως δεν μπορεί να μας λύσει τα προβλήματα που έχουμε με τον εαυτό μας και τους άλλους. Η απόφαση της αλλαγής είναι καλό να είναι αποτέλεσμα μιας εσωτερικής διεργασίας κι ενός ξεκαθαρίσματος μ’ εμάς και με τους γύρω παρά ένας τρόπος για να αποφύγουμε την διεργασία αυτή. Γιατί ο στόχος «θα τα μηδενίσω όλα και θα κάνω μια καινούργια αρχή» είναι ουτοπικός: όσο κι αν θέλουμε ν’ αφήσουμε πίσω αυτά που μας βαραίνουν και μας ταλαιπωρούν, δεν μπορούμε παρά να τα κουβαλάμε μαζί μας και όσο αρνιόμαστε να τα δούμε, τόσο πιο ενοχλητικά αισθητή κάνουν την παρουσία τους…όσο μακριά κι αν πάμε.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Δύο βασικά ερωτήματα που θα πρέπει λοιπόν πρώτα να έχουμε θέσει στον εαυτό μας και απαντήσει με ειλικρίνεια και υπευθυνότητα είναι:</p>
<p style="text-align: justify;">- «Για ποιούς λόγους θέλω την αλλαγή αυτή, τι είναι αυτό που περιμένω ν’ αλλάξει;» και</p>
<p style="text-align: justify;">- «Πιστεύω ότι η αλλαγή αυτή αρκεί για να αισθανθώ ικανοποιημένος;»</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Αν προσπαθώντας ν’ απαντήσουμε σ’ αυτά τα δυο ερωτήματα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν αρκετά σημεία «προς διερεύνηση», τότε ίσως μπορούμε να κάνουμε μια ενδοσκόπηση, έναν εσωτερικό απολογισμό των βασικών τομέων της ζωής μας, που είναι ο ερωτικός-συντροφικός, ο κοινωνικός, ο επαγγελματικός και ο προσωπικός. Ο απολογισμός αυτός μπορεί να μας επιτρέψει να δούμε λίγο πιο καθαρά πού είναι αναγκαία ουσιαστική αλλαγή και αν ταυτίζεται με την αλλαγή που φαντασιωνόμαστε.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Εγώ και η ερωτική μου ζωή</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Τα βασικά ερωτήματα που αφορούν τη ζωή με τον σύντροφο μας (ή γενικότερα την ερωτική μας ζωή) είναι:</p>
<p style="text-align: justify;">-Έχω ένα σταθερό δεσμό ή είμαι μόνος. Με ικανοποιεί αυτή η κατάσταση, αισθάνομαι ότι την έχω επιλέξει;</p>
<p style="text-align: justify;">-Επικονωνώ με τον σύντροφο μου, αισθάνομαι ότι μ’ ακούει και τον ακούω;</p>
<p style="text-align: justify;">-Μ΄αρέσει ν’ ανακαλύπτω τον σύντροφο μου, κάνω σχέδια μαζί του;</p>
<p style="text-align: justify;">-Μ΄αρέσει η σχέση μου, θέλω να την παρουσιάζω σε άλλους;</p>
<p style="text-align: justify;">-Με ικανοποιεί η σεξουαλική και ερωτική πλευρά της ζωής μου σαν άντρα ή σαν γυναίκα;</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Εγώ και οι άλλοι</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Πρόκειται για το κομμάτι της ζωής μας και της προσωπικότητας μας που σχετίζεται με τους γύρω είτε είναι συγγενείς, φίλοι ή απλοί γνωστοί, παλιοί και καινούργιοι. Μπορούμε να αναρωτηθούμε:</p>
<p style="text-align: justify;">-Ποιες ήταν οι σχέσεις που είχα σαν παιδί με τους γονείς και τους δικούς μου; Έχουν «ενηλικιωθεί» αυτές οι σχέσεις μαζί μ’ εμένα;</p>
<p style="text-align: justify;">-Ποια πιστεύω ότι είναι τα χαρακτηριστικά που μου προσδίδουν οι άλλοι; Θα χαρακτηρίζα κι εγώ τον εαυτό μου με τον ίδιο τρόπο;</p>
<p style="text-align: justify;">-Πως είναι οι σχέσεις μου; Συνηθίζω να μιλώ άσχημα για τους άλλους, να τους κατηγορώ, να τους κρίνω και να θυμώνω ή αντίθετα να τους ακούω και να τους εμπιστεύομαι;</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Εγώ και η δουλειά μου</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Πολύ συχνά η αίσθηση της δυσαρέσκειας ξεκινάει απ’ την δουλειά. Ίσως γιατί τη νιώθουμε έτσι κι αλλιώς σαν το «καταναγκαστικό» κομμάτι της ζωής μας κι είναι πιο εύκολο να δυσανασχετήσουμε για τη δουλειά παρά για το γάμο μας, τις σχέσεις μας ή την ανία που αισθανόμαστε. Τι ακριβώς συμβαίνει;</p>
<p style="text-align: justify;">-Με ικανοποιεί ο επιμερισμός του χρόνου μου ανάμεσα στη δουλειά, την οικογένεια, την κονωνική ζωή, εμένα τον ίδιο; Αν ήταν στο χέρι μου θα άλλαζα τα «ποσοστά»;</p>
<p style="text-align: justify;">-Ποιες αξίες είχα όταν άρχισα να δουλεύω (ισχύ, επιτυχία, αναζήτηση νοήματος, δημιουργικότητα, αλληλεγγύη και κοινωνική συμμετοχή); Πώς είναι τώρα;</p>
<p style="text-align: justify;">-Ποιοί παράγοντες με έχουν κάνει ως τώρα να κινητοποιηθώ επαγγελματικά; Υπάρχουν αυτοί οι παράγοντες στην επίκαιρη επαγγελαμτική μου κατάσταση;</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Εγώ και ο εαυτός μου</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Πολλές φορές ο εαυτός μας είναι αυτός που ξέρουμε λιγότερο από ο,τιδήποτε άλλο να φροντίσουμε, που βάζουμε στην άκρη για να δώσουμε προτεραιότητα σε άλλα πράγματα αλλά είναι κι αυτός απ’ τον οποίο μπορούμε λιγότερο να το σκάσουμε. Τι κάνουμε για μας;</p>
<p style="text-align: justify;">-Αισθάνομαι καλά στο χώρο που ζω;</p>
<p style="text-align: justify;">-Όταν είμαι μόνος και δεν κάνω τίποτα αισθάνομαι ήρεμα και καλά ή αισθάνομαι απομονωμένος και χαμένος;</p>
<p style="text-align: justify;">-Εκφράζω ποτέ τα συναισθήματα μου της λύπης, του φόβου, του θυμού; Γελάω συχνά;</p>
<p style="text-align: justify;">-Αισθάνομαι ευχάριστα με το σώμα μου, μ’ αρέσει να το κινώ, να το φροντίζω;</p>
<p style="text-align: justify;">-Υπάρχουν πράγματα που τα κάνω χωρίς άλλο λόγο και σκοπό παρά μόνο γιατί μου δίνουν ευχαρίστηση και νόημα;</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Προσπαθώντας να βρούμε τις απαντήσεις μας σ’ αυτά τα ερωτήματα μπορεί να είναι σαν να κάνουμε μια στάση και να κοιτάμε που βρισκόμαστε και προς τα πού πάμε. Πολλές φορές οι επιλογές που κάνουμε, οι αποφάσεις που παίρνουμε είναι επιλογές κι αποφάσεις ανάγκης. Έχοντας φτάσει σ’ένα σημείο καμπής νιώθουμε μεγάλη την πίεση να κάνουμε κάτι, να αλλάξουμε με κάποιο τρόπο τα πράγματα, καμιά φορά χωρίς να έχουμε καλά-καλά καταλάβει τι θέλουμε ν’ αλλάξει και τι θέλουμε να κρατήσουμε. Μια τέτοια μικρή ανασκόπηση μερικές φορές είναι βοηθητική για να ξεδιαλύνουμε μια αίσθηση μη ικανοποίησης που μπορεί να είναι διάχυτη και να μας ωθεί, χωρίς να είμαστε εντελώς σίγουροι για το πώς και το γιατί, να πάρουμε αποφάσεις για αλλαγή πορείας σε μια στιγμή που δεν ξέρουμε καλά-καλά σε ποιό σημείο βρισκόμαστε.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<div style="text-align: justify;"> </div>
</div>