Φιλία άνδρα- γυναίκας: Μπορεί να σε βλέπει σεξουαλικά;

22/01/2016
Ομάδα Σύνταξης
Ζευγάρι

Φιλία είναι η εκούσια σχέση μεταξύ δυο ατόμων, η οποία εμπεριέχει αμοιβαία αποδοχή, επιθυμία για συναναστροφή, οικειότητα, εμπιστοσύνη, ψυχολογική (και υλική) υποστήριξη, αλληλεξάρτηση, διαχρονικότητα και δεν εδραιώνεται λόγω κοινωνικής σκοπιμότητας, συγγένειας ή σεξουαλικής έλξης. Παλαιότερα η φιλία μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας θεωρείτο ανέφικτη και ανύπαρκτη, εφόσον παρέπεμπε στην ύπαρξη κάποιας μορφής ερωτικής-σεξουαλικής έλξης ή και σχέσης. Αυτό προφανώς εξηγεί και τα λίγα διαθέσιμα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με τη φιλία μεταξύ αντρών και γυναικών, τα οποία αρχίζουν να εμφανίζονται μόνον κατά τη δεκαετία του ’80.
Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει σημαντικά. Οι παράγοντες που συνέβαλαν στην αλλαγή αυτή είναι λίγο-πολύ οι ίδιοι που διαφοροποίησαν τις σχέσεις των φύλων γενικώς. Η αλματώδης είσοδος των γυναικών στη δημόσια σφαίρα, η μετεξέλιξη των κοινωνικών ρόλων των δύο φύλων και η ύφεση των σχετικών στερεοτύπων φαίνεται ότι συνετέλεσαν στη μείωση της απόστασης μεταξύ αντρών και γυναικών και στην αύξηση του χρόνου λειτουργικής συνύπαρξής τους, δημιουργώντας έτσι τις βάσεις για την καλλιέργεια φιλικών μεταξύ τους σχέσεων. 
Τι γίνεται με τη διαχείρηση της σεξουαλικής έλξης; Όσον αφορά αυτό το ζήτημα συναντούμε συνήθως τα εξής σχήματα:
Η επιλογή του φίλου ή της φίλης βασίζεται ακριβώς στην απουσία σεξουαλικής έλξης. (Δηλαδή,«Επιλέγω για υποψήφιους ετερόφυλους φίλους άτομα που δεν με ελκύουν σεξουαλικά»):
«Για τους άντρες φίλους μου δεν νιώθω ερωτική επιθυμία. Κάποιες φορές βάζω τον εαυτό μου να φανταστεί πως θα ήταν κάποια ερωτική συνεύρεση μαζί τους και το βρίσκω πολύ αηδιαστικό. Δεν τους επιθυμώ καθόλου ερωτικά, όχι επειδή είναι φίλοι, αλλά επειδή δεν μου αρέσουν ως άντρες.» (Βάσια, 28 ετών)
«Αν η σχέση είναι ακραιφνώς φιλική οφείλεται σε κάποιους παράγοντες όπως ας πούμε μπορεί να είναι η κοπέλα του κολλητού σου ή μπορεί να είναι άσχημη παράδειγμα, από κει και πέρα το πως στήνεται αυτή η σχέση είναι θέμα προφανώς και των δυο.» (Άρης, 25 ετών)
Το σεξουαλικό στοιχείο υπερβαίνεται «νοητικά» (και η μονόπλευρη ή αμοιβαία επιθυμία για σεξουαλική σχέση παύει να υφίσταται) με στόχο τη διατήρηση της καθαρότητας της σχέσης ή/και της αποφυγής της σύγχυσης των σχεσιακών πλαισίων (του φιλικού και ερωτικο-σεξουαλικού). Μπορούμε να θεωρήσουμε, δηλαδή, ότι τα άτομα υπακούουν σε ένα σενάριο φιλίας από το οποίο αποκλείεται κάθε πραγμάτωση ερωτικής-σεξουαλικής σχέσης, ή ότι τα σενάρια σεξουαλικότητάς τους δεν περιλαμβάνουν σεξουαλική συνεύρεση με φίλους.
«Γενικά ….κοίτα να δεις κάτι. Οι μόνες περιπτώσεις που εγώ, δεν μου περνάει καθόλου απ’ το μυαλό (η σεξουαλική επιθυμία / σκέψη), είναι περιπτώσεις όπως ο Δημήτρης ας πούμε. Που τον γνώρισα ως έτερον ήμισυ της Ντίνας (η οποία είναι στενή φίλη της). Δεν θα μου πέρναγε ποτέ απ’ το μυαλό να κάνω κάτι με το Δημήτρη.» (Δήμητρα, 46 ετών)
«Γιατί όταν είναι και γυναίκα η άλλη απέναντί σου, όταν έχεις πιει και έχεις και διάθεση και αυτά, ε, εντάξει…έρχεται και το σεξουαλικό… τι υπερισχύει; Υπερισχύει η φιλία, ότι θα χαλάσεις μια φιλία; Αλλά πιστεύω αυτούς που έχεις κρατήσει για πραγματικούς φίλους και είναι λίγοι, τους σέβεσαι κιόλας.» (Μανώλης, 45 ετών)
Το ερωτικό-σεξουαλικό στοιχείο υπερβαίνεται «σωματικά». Η σεξουαλική ένταση κάποια στιγμή εκτονώνεται μέσα από κάποια ή κάποιες σεξουαλικές συνευρέσεις ενώ στη συνέχεια «υποχωρεί», επιτρέποντας την επικράτηση του φιλικού πλαισίου.
«Εμένα αυτό που μου έχει συμβεί είναι να είμαι φίλος με μια κοπέλα και κάποια στιγμή να της το δείχνω, να της το λέω «ξέρεις κάτι, μου αρέσεις». Και παραξενεύτηκε, έκανε οτιδήποτε ξερωγώ, της φάνηκε περίεργο, δεν το περίμενε –υποτίθεται – αλλά τελικά εκτός από φιλική, δημιουργήθηκε και μια ερωτική σχέση, εντελώς ερωτική όμως. Τίποτε έτσι παραπάνω. Ε, αυτό κράτησε περιστασιακά για κάνα χρόνο και συνεχίζουμε να ’μαστε μόνο φίλοι. Δεν έχει αλλάξει κάτι, τουλάχιστον από τη μεριά μου. Όπως την έβλεπα, έτσι τη βλέπω. Έχω σταματήσει να τη βλέπω ερωτικά. Δεν την βλέπω καθόλου ερωτικά και εντάξει όλα είναι καλά (παύση). Δεν ξέρω αν είναι το καλύτερο, αλλά ξέρω ότι είναι μια σχέση που θα κρατήσει. Τουλάχιστο το φιλικό κομμάτι θα κρατήσει. (Κυριάκος, 29 ετών)
«Δε μπορεί να υπάρξει στενή φιλία χωρίς σεξ. Πάντα υπάρχει έλξη. Ακόμη και η συναναστροφή μπορεί να είναι αρκετή για να δημιουργηθεί σεξουαλική ένταση. Όταν εκτονωθεί πλήρως το σεξουαλικό τότε παραμένουμε μόνο φίλοι. Πάντα εκτονώνεται κάποια στιγμή.» (Σόνια , 43 ετών)
Η σεξουαλική έλξη, η έκφραση και η πραγμάτωσή της, εντάσσονται στη φιλία. Για (μερικά μόνον) υποκείμενα τα δύο πλαίσια (σεξουαλικό και φιλικό) μπορούν με κάποιο τρόπο να συνυπάρχουν. Στη λιγότερο συχνή αυτή περίπτωση η (έστω και σποραδική) πραγμάτωση του σεξουαλικού στοιχείου δεν είναι αρκετή για να οριστεί η σχέση ως αμιγώς σεξουαλική ή ερωτική. Μια τέτοια σχέση, αν και δεν διέπεται από τα τελετουργικά και δεν εμπεριέχει το σύνολο των στοιχείων που χαρακτηρίζουν μια ερωτική σχέση, μπορεί, εκτός από τη σεξουαλική επαφή και τον ερωτισμό, να περιέχει τα στοιχεία εκείνα που χαρακτηρίζουν τη φιλία (επικοινωνία, ανταλλαγή, οικειότητα, αποδοχή…).
«Κάποια στιγμή μοιραία αυτό γίνεται, δηλαδή δεν θυμάμαι ποτέ κάποιον που να ήταν από την αρχή μέχρι το τέλος σκέτος φίλος και να μην έγινε και κάτι μεταξύ μας. (…) Μπορεί κάτω από άλλες συνθήκες να μη σου περνούσε ποτέ από το μυαλό, αλλά με τη συναναστροφή και με αυτή τη ζεστασιά μετά τη συναναστροφή μπορεί να ‘ρθει κι αυτό.» (Σόνια, 43 ετών)
«Εξαρτάται, αν είναι μια κατάσταση τραβηγμένη απ’ τα μαλλιά που να είναι προβληματική ή απλώς είναι παιχνιδάκι. Το πώς το διαχειρίζομαι. Ναι το έχω συζητήσει, το συζητάω μαζί του. Αλλά πιθανά να μην το συζητάω και πολύ ξέρεις κόφτο, το κόφτο του το λέω, τον βρίζω, του φωνάζω, του λέω διάφορες χαζομαρούλες, αλλά ναι, ίσως να το χρειάζομαι κιόλας. Έτσι αυτά τα αστειάκια. Ναι, την επιβεβαίωση… Μεταξύ αστείου και σοβαρού γίνεται όλη αυτή η κατάσταση. Αλλά γίνεται. Δεν είναι ένας λόγος να κόψω τη σχέση μου μαζί του ας πούμε. Γιατί υπάρχουνε άλλα ζητήματα που μας συντηρούν σε αυτή τη σχέση.» (Δήμητρα, 46 ετών).
Δεδομένα διαφόρων ερευνών δείχνουν ότι το ζήτημα της σεξουαλικής έλξης στην ετερόφυλη φιλία φαίνεται να έχει κάπως μεγαλύτερη βαρύτητα για τους άντρες. Φαίνεται ότι οι άντρες παρουσιάζουν μια αμφιθυμική στάση απέναντι στις γυναίκες φίλες τους διότι γι’ αυτούς η εικόνα της γυναίκας ταλαντεύεται ακόμα ανάμεσα στο σεξουαλικό αντικείμενο και τον κοινωνικό σύντροφο. Ενδεχομένως αυτό οφείλεται στο ότι ο κοινωνικός ρόλος του άντρα τον θέλει «κυνηγό». Επιπλέον οι άντρες, ίσως επειδή είναι λιγότερο έμπειροι από τις γυναίκες στην έκφραση λεκτικής και σωματικής οικειότητας, συχνά παρερμηνεύουν την έκφραση τέτοιας οικειότητας από την πλευρά μιας φίλης ως μήνυμα σεξουαλικής έλξης (και απαντούν ανάλογα).
 
Συγκρίσεις και οφέλη της φιλίας άνδρα γυναίκας Τα υποκείμενα της έρευνας αναφερόμενα στην ετερόφυλη φιλία, συχνά, την συγκρίνουν με την ομόφυλη φιλία και με την ερωτική-σεξουαλική σχέση. Έτσι περιγράφουν τις στενές ετερόφυλες φιλίες τους ως σχέσεις που ενέχουν λιγότερο ανταγωνισμό απ’ ό,τι οι ομόφυλες και λιγότερη «πόλωση-ένταση» απ’ ό,τι οι σχέσεις ζευγαριού. 
«Μου αρέσει αυτή η ειλικρίνεια που υπάρχει, δηλαδή δεν υπάρχει ανταγωνισμός που βίωσα με σχέσεις μεταξύ γυναικών.» (Βάσια, 28 ετών)
 
«Νιώθω μια ευκολία στη φιλία με την κοπέλα. Είναι πιο εύκολο εφόσον δεν υπάρχουν ανταγωνιστικές σχέσεις. Είναι πιο εύκολο». (Άρης, 25 ετών)
 
«Η ερωτική σχέση είναι μια πολωτική σχέση, αναγκαστικά απαιτείς πράγματα από το σύντροφό σου, θέλεις αποκλειστικότητα, υπάρχει ζήλια.» (Πάρης, 38 ετών)
 
«Τους άντρες φίλους μου τους αφήνω να παίρνουν πρωτοβουλίες. Ήδη αναγκάζονται με τις κοπέλες τους να κάνουν πράγματα που δεν τους αρέσουν π.χ. να δουν ρομαντική ταινία σε σινεμά. Και αφού πιέζονται εκεί, στη φιλική τους σχέση τους αφήνω να κάνουν αυτοί ό,τι θέλουν. (Αναστασία, 34 ετών)
 
Ας έρθουμε τώρα στα οφέλη. Όταν τα θέματα που άπτονται του ερωτικού-σεξουαλικού στοιχείου έχουν «τακτοποιηθεί», η ετερόφυλη φιλία είναι για τους συμμετέχοντες μια σχέση δυνατή και ενδιαφέρουσαΧ δείχνουν να επενδύουν θετικά σ’ αυτήν και στα ιδιαίτερα οφέλη της, δηλαδή, στην καλύτερη γνωριμία του ετερόφυλου άλλου και την βαθύτερη επαφή με τον εαυτό.
<ul>
<li>
Γνώση του άλλου φύλου: Η ετερόφυλη φιλία, με τις δυνατότητες εις βάθος επικοινωνίας και ανταλλαγής που (ως φιλία) παρέχει, φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει ένα τέτοιο πλαίσιο κατανόησης της «οπτικής» του άλλου φύλου. 
«Με τους κολλητούς συζητάω αυτά που συζητάω και με γυναίκες για να κατανοώ και την αντρική οπτική.» (Σόνια, 43 ετών)
 
«Η γυναίκα φίλη μπορεί να σε βοηθήσει και σε θέματα όταν έχεις μια κοπέλα που σου αρέσει…οτιδήποτε τέτοιο και το συζητήσετε θα μπορέσει να σου δώσει σκέψεις και ιδέες το οποίο με έναν άντρα δε νομίζω ότι μπορείς να το κάνεις αυτό.» (Κυριάκος, 29 ετών)
</li>
<li>
Βαθύτερη επαφή με τον εαυτό, καλύτερη επαφή με τους άλλους: Μέσα από την επικοινωνία με τον ετερόφυλο φίλο, δηλαδή κυρίως μέσα από την έκφραση του μύχιου εαυτού που η ετερόφυλη συναισθηματική ανταλλαγή συνεπάγεται, τα άτομα έχουν τη θετική και εμπλουτιστική εμπειρία ότι γνωρίζουν πτυχές του εαυτού τους για τις οποίες (θεωρούν ότι) έως τότε δεν ήξεραν τίποτα. Οι άντρες κυρίως δηλώνουν ότι με τις γυναίκες φίλες τους μπορούν να «ανοιχτούν», να αποκαλύψουν πράγματα πιο «ευαίσθητα», πιο «πνευματικά» και «συναισθηματικά», κάτι που η κλασική «αντρική» φιλία δεν ευνοεί. 
«Με τις γυναίκες τα κοινά ενδιαφέρονται είναι λιγότερα, επομένως η ανάγκη να χτίσεις άλλες γέφυρες μεταφέρεται από τα κοινά ενδιαφέρονται και πάει στα πιο πνευματικά, πιο συναισθηματικά.» (Αποστόλης, 36 ετών)
 
«Σε ένα φίλο σου μπορεί να μην πεις κάποια πράγματα που μπορεί να σε ρίχνουν στα μάτια του. Ενώ στη γυναίκα φίλη τα λες.» (Γρηγόρης, 26 ετών)
 
Από την άλλη βλέπουμε ότι κάποιες γυναίκες επιζητούν την εγκατάλειψη ορισμένων στοιχείων του «κόσμου» τους που τα θεωρούν αρνητικά και τον εμπλουτισμό του με ορισμένα «αντρικά» στοιχεία : 
«Έχω πολλούς φίλους άντρες. Έχω και αντρικά χόμπι, τάβλι, ποδόσφαιρο. Με τους άντρες φίλους μου κάνω διαφορετικά πράγματα απ’ ότι με τις γυναίκες φίλες. Πράγματα που δεν είναι «δήθεν» όπως με τις γυναίκες. Οι άντρες δεν πάνε γύρω-γύρω από ένα θέμα. Το λένε στα ίσια.» (Αναστασία, 34 ετών)
 
«Έχω στενές φιλικές σχέσεις με άνδρες. Είναι ζεστές, φιλικές και άνετες, είναι «τζάμι». Διαφέρουν με τις φιλίες γυναικών γιατί είναι πιο άνετες και δεν υπάρχει περίπτωση να παρεξηγηθούμε ποτέ μεταξύ μας όπως μπορεί να μου συνέβαινε με μια γυναίκα φίλη. Οι άνδρες είναι πιο ειλικρινείς και δεν νοιάζονται στο τι θα πουν ή πώς θα το πουν όπως οι γυναίκες που ορισμένες φορές κρύβουν πράγματα. Βέβαια κάνω και υποχωρήσεις για να κρατήσω τις φιλίες μου με άνδρες. Επειδή έχω συναναστραφεί με πολλές γυναίκες, έχω αντίστοιχα «καεί» και από πολλές γυναίκες.» (Βάσια, 28 ετών)
</li>
</ul>