Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και Διατροφή

16/02/2016
Ομάδα Σύνταξης
Food therapy

Στις μέρες μας η εμφάνιση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις προκαλώντας έτσι μεγάλη ανησυχία για την πορεία της υγείας των νοσούντων. Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (Ρ.Α.) είναι μια χρόνια φλεγμονώδης, αυτοάνοση και εξελικτική νόσος, που προσβάλλει σε μεγάλο βαθμό τις αρθρώσεις, αλλά όχι σπάνια και διάφορα άλλα όργανα.
<div class="k2FullText">
Είναι το συχνότερο φλεγμονώδες ρευματικό νόσημα. Προσβάλλει συνήθως άτομα ηλικίας 35-55 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, ακόμη και σε παιδιά.
Βασικός παράγοντας για την σωστή προσέγγιση της Ρ.Α. είναι να μην υπάρχει αυξημένο σωματικό βάρος και κυρίως αυξημένος λιπώδης ιστός στον ασθενή, καθώς, ο Δείκτης Μάζας Σώματος σχετίζεται άμεσα με την παχυσαρκία, η οποία προκαλεί την βλάβη των αρθρώσεων.
Κλινικές μελέτες μας έχουν δείξει πόσο σημαντική είναι η διατροφική παρέμβαση για την μείωση των συμπτωμάτων της νόσου όπως και για τις θεραπευτικές επιδράσεις που έχει στη μείωση της φλεγμονής. Πέρα όμως από την μεμονωμένη επίδραση των τροφίμων έχει παρατηρηθεί ότι, μετά από θεραπεία με στεροειδή φάρμακα ή κατά την εμμηνόπαυση, ορισμένα άτομα εμφανίζουν έλλειψη βιταμινών και μετάλλων. Συγκεκριμένα, οι πιο χαμηλές τιμές εμφανίζονται στο φολικό οξύ, στις βιταμίνες C, D, B6, B12 και Ε, στο ασβέστιο, στο μαγνήσιο, στο σελήνιο και στον ψευδάργυρο. Τα θρεπτικά συστατικά συνίσταται να λαμβάνονται κυρίως από τα γεύματα και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις από συμπληρώματα διατροφής.
Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν αρκετές ανασκοπήσεις που αναφέρονται στις θεραπευτικές ιδιότητες των τροφίμων που είναι πλούσια σε κρεατίνη και είναι ωφέλιμα για την πρόληψη της πάθησης. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι τα τρόφιμα που περιέχουν το συνένζυμο Q10 ή αλλιώς ουβικινόνη, έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις στον οργανισμό με αποτέλεσμα τη μείωση του οξειδωτικού στρες στους ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα.
Η Μεσογειακή Διατροφή αποτελεί το κατάλληλο διατροφικό πρότυπο που μπορεί να προσφέρει όλες τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός και έχει συσχετιστεί με τη μείωση της φλεγμονώδους δραστηριότητας και με τον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Μήπως πρέπει τελικά να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στις διατροφικές συνήθειες; Για την ακρίβεια, τα δύο τρίτα της διατροφής θα πρέπει να προέρχονται από φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλεσης, το άλλο τρίτο θα πρέπει να περιλαμβάνει χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα και άπαχες πηγές πρωτεΐνης.
Τα ακόλουθα τρόφιμα μπορούν να οδηγήσουν στην αύξηση των συμπτωμάτων και στην πρόκληση της φλεγμονής της Ρ.Α. και πρέπει να αποφεύγονται:
<ul>
<li style="text-align: justify;">Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα (φρέσκο βούτυρο, τυρί, παγωτό με πλήρη λιπαρά, σοκολάτα, καρυδέλαιο, φοινικέλαιο, κρέατα πλούσια σε λίπος και πλήρης γαλακτοκομικά προϊόντα)</li>
<li style="text-align: justify;">Τρανς λιπαρά οξέα (είναι οι τροφές τύπου fast food, όπως χοτ ντογκ, χάμπουργκερ, κρουασάν, φυτικό μαγειρικό λίπος, υδρογονωμένο φυτικό έλαιο που χρησιμοποιείται σε ψημένα προϊόντα του εμπορίου, τηγανιτές πατάτες κλπ)</li>
<li style="text-align: justify;">Κρέατα που τηγανίζονται σε υψηλή θερμοκρασία</li>
<li style="text-align: justify;">Τα ω-6 λιπαρά οξέα σε μικρότερη συχνότητα (κρόκοι αυγών, αραβοσιτέλαιο, σογιέλαιο, ηλιέλαιο, καρδαμέλαιο, βαμβακέλαιο και μαργαρίνες πλούσιες σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα)</li>
<li style="text-align: justify;">Η σόδα και τα ζαχαρούχα ανθρακούχα ποτά</li>
</ul>
Τα ακόλουθα τρόφιμα τονίζονται ιδιαιτέρως διότι αποδεικνύεται από πρόσφατες μελέτες ότι μπορούν να δράσουν θετικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της Ρ.Α. :
<ul>
<li style="text-align: justify;">Ο χυμός περγαμόντου (ένα από τα φυσικά προϊόντα που συνίσταται για την αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση του)</li>
<li style="text-align: justify;">Τα φασόλια σόγιας, το τοφού και το γάλα σόγιας (περιέχουν την λουνασίνη, ένα πεπτίδιο που αναστέλλει τη φλεγμονή)</li>
<li style="text-align: justify;">Τα προβιοτικά συμπληρώματα (βοηθούν στη μείωση του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό)</li>
<li style="text-align: justify;">Η κανέλα, ο κουρκουμάς, το τζίντζερ, το σκόρδο και το μαύρο πιπέρι (καρυκεύματα που δρούν σημαντικά στην ανακούφιση του πόνου)</li>
<li style="text-align: justify;">Το πράσινο τσάι (οι αντιοξειδωτικές του ουσίες συμβάλουν στην επιβράδυνση καταστροφής του χόνδρου)</li>
<li style="text-align: justify;">Τα φρούτα με την αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση τους λειτουργούν ως ασπίδα για τη χρόνια φλεγμονή (κυρίως οι φράουλες, τα μήλα, τα φρέσκα ή αποξηραμένα μούρα, τα σμέουρα, τα κεράσια, τα εσπεριδοειδή φρούτα όπως τα πορτοκάλια, το γκρέιπφρουτ και το λάιμ)</li>
<li style="text-align: justify;">Ο ανανάς περιέχει το πρωτεολυτικό ένζυμο που ονομάζεται βρομελίνη, το οποίο είναι γνωστό για τις αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις του</li>
<li style="text-align: justify;">Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, μπρόκολο, σπαράγγια, σπανάκι, λάχανο</li>
<li style="text-align: justify;">Τα δημητριακά ολικής αλέσεως (κριθάρι, βρώμη, καστανό ρύζι)</li>
<li style="text-align: justify;">Το παρθένο ελαιόλαδο (κύρια πηγή λίπους, η οποία είναι ωφέλιμη για την μείωση των οιδημάτων και των χρόνιων φλεγμονών)</li>
</ul>
Παρακάτω θα δείτε τις τροφές που περιέχουν Βιταμίνη D, Ωμεγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, Σελήνιο, Φολικό οξύ, Βιταμίνη C, Βιταμίνη B6, Βιταμίνη B12, Βιταμίνη Ε, Ψευδάργυρο, Ασβέστιο και Μαγνήσιο, οι οποίες είναι χρήσιμες για την ενίσχυση της ποιότητας της διατροφής των ατόμων με Ρ.Α.
Η Βιταμίνη D
Η πρόσφατη βιβλιογραφία υποδηλώνει ότι η Βιταμίνη D είναι σύμμαχος στην επιβράδυνση της Ρ.Α. Τροφές που είναι καλές πηγές της Βιταμίνης D είναι τα αυγά, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα εμπλουτισμένα αρτοσκευάσματα, το αλεύρι βρώμης, το καστανό ρύζι και το γάλα χαμηλών λιπαρών.
Τα Ωμεγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα
Τα ω-3 λιπαρά οξέα έχουν αντιφλεγμονώδη ιδιότητες και προστατευτική δράση στην εμφάνιση της Ρ.Α. και βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια (πχ τόνος, σαρδέλες, σκουμπρί, σολομός), στους ξηρούς καρπούς (καρύδια, κουκουνάρι, φιστίκια και αμύγδαλα), στο σογιέλαιο, στο λιναρόσπορο, στο λινέλαιο, στη μαργαρίνη soft και κυρίως στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο στο οποίο έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση.
Το Σελήνιο
Καλές διατροφικές πηγές Σεληνίου είναι τα καρύδια Βραζιλίας, οι μελάσες, τα ξηρά καβουρδισμένα χωρίς κέλυφος κάσιους, οι ηλιόσποροι, τα φιστίκια, το φιλέτο τόνου, ο σολομός, οι σαρδέλες, το κοτόπουλο, η γαλοπούλα, τα ολικής αλέσεως προϊόντα σιταριού, το βοδινό συκώτι, το βόειο κρέας, το χοιρινό κρέας (beef), τα αυγά, τα μανιτάρια, τα όσπρια, τα ψημένα φασόλια, τα κολοκυθάκια, τα χταπόδια, τα καλαμάρια, τα στρείδια, τα καβούρια, οι γαρίδες, το κάστανο ρύζι, τα γαλακτοκομικά με χαμηλής περιεκτικότητας λιπαρά, το τυρί κοτατζ, το σπανάκι και η βρώμη.
Φολικό οξύ
Το φολικό οξύ βρίσκεται στο σπανάκι, στις βραστές πατάτες, στα αντίδια, στο μούσλι, στα λαχανάκια Βρυξελλών, στα ρεβύθια, στα δημητριακά ολικής άλεσης, στα σπαράγγια, στο λάχανο, στο καλαμπόκι, στο μπρόκολο, στα μαυρομάτικα φασόλια, στο συκώτι μοσχαριού και κότας, στις φακές, στον αρακά, στο αβοκάντο, στα φιστίκια και στους ηλιόσπορους.
Βιταμίνη C
Οι καλύτερες πηγές της Βιταμίνης C είναι τα εσπεριδοειδή φρούτα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα λαχανάκια Βρυξελλών, οι πιπεριές, τα φραγκοστάφυλα, το ακτινίδιο, ο χυμός πορτοκάλι, το μάνγκο, το λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το ροδάκινο, τα φασολάκια, οι ντομάτες, η γλυκιά πατάτα, το μανταρίνι, τα φρούτα του δάσους και ο χυμός γκρέιπφρουτ.
Βιταμίνη B12
Οι καλύτερες πηγές της Βιταμίνης B12 είναι οι σαρδέλες, ο σολομός, ο τόνος, ο μπακαλιάρος, το αρνί, το βοδινό συκώτι, τα μύδια, τα χτένια, οι γαρίδες, το μοσχάρι, το γάλα και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αβγά, η γαλοπούλα, το κοτόπουλο, μερικά εμπλουτισμένα δημητριακά, το τυρί και τα μανιτάρια.
Βιταμίνη B6
Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Β6 είναι η μαγιά μπύρας, το φύτρο σιταριού, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, οι ηλιόσποροι, οι μπανάνες, το συκώτι, τα ψάρια, τα καρύδια, το πολύσπορο ψωμί, οι φακές, οι πατάτες, τα κόκκινα φασόλια, η μαύρη σοκολάτα και το γάλα.
Βιταμίνη Ε
Οι καλύτερες πηγές βιταμίνης Ε είναι τα φυτικά έλαια: το φύτρο σίτου, το αραβοσιτέλαιο, τα έλαια σόγιας, το ελαιόλαδο, το σησαμέλαιο, το ηλιέλαιο κλπ., οι ελιές, το ακτινίδιο, τα σπαράγγια, τα μύρτιλλα, τα αμύγδαλα, φιστίκια, τα καρύδια, τα φουντούκια, οι ηλιόσποροι, το καστανό ρύζι, τα όσπρια, τα θαλασσινά, ο σολομός, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
Ασβέστιο
Καλές διατροφικές πηγές του ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα τυριά, οι σαρδέλες, ο σολομός, τα φιστίκια, τα καρύδια, τα αμύγδαλα, τα ξερά φασόλια, τα μαυρομάτικα φασόλια, το σουσάμι, το σπανάκι, τα λαχανικά όπως το μπρόκολο και οι λαχανίδες, τα ρεβύθια, οι αγκινάρες, το λάχανο, οι γαρίδες, το συκώτι, τα αβγά, οι ελιές, τα αποξηραμένα σύκα και το τοφού.
Μαγνήσιο
Καλές διατροφικές πηγές του Μαγνησίου είναι τα σκουρόχρωμα φυλλώδη λαχανικά, οι σπόροι, τα πασατέμπος, τα αμύγδαλα, το σουσάμι, οι ηλιόσποροι, ο λιναρόσπορος, η βρώμη, τα ψάρια, η σόγια, το αβοκάντο, η μπανάνα, το κακάο, το μπρόκολο, το καλαμπόκι, ο αρακάς, το γιαούρτι και το αποβουτυρωμένο γάλα.
Ψευδάργυρος
Καλές διατροφικές πηγές του Ψευδαργύρου είναι τα στρείδια, τα μύδια, οι σαρδέλες, τα Βραζιλιάνικα φιστίκια, τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα μανιτάρια, η μαγιά της μπύρας, τα ενισχυμένα με ψευδάργυρο γαλακτοκομικά, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, οι σπόροι δημητριακών, η λεκιθίνη σόγιας, τα σπαράγγια, τα μπρόκολα, τα σέσκουλα, τα πράσινα λάχανα, το σπανάκι, η κίτρινη κολοκύθα, το φύτρο σιταριού, το αναποφλοίωτο ρύζι, το κεχρί, η βρώμη, η σίκαλη το μοσχαρίσιο κρέας, το συκώτι, το βοδινό, το κοτόπουλο, το αρνί και το χοιρινό κρέας.
Βιβλιογραφια
<ol>
<li style="text-align: justify;">Abdollahzad, H., M. A. Aghdashi, M. Asghari Jafarabadi and B. Alipour (2015). "Effects of Coenzyme Q10 Supplementation on Inflammatory Cytokines (TNF-alpha, IL-6) and Oxidative Stress in Rheumatoid Arthritis Patients: A Randomized Controlled Trial." Arch Med Res 46(7): 527-533.</li>
<li style="text-align: justify;">Cao, H. and R. A. Anderson (2011). "Cinnamon polyphenol extract regulates tristetraprolin and related gene expression in mouse adipocytes." J Agric Food Chem 59(6): 2739-2744.</li>
<li style="text-align: justify;">Cao, H., M. A. Kelly, F. Kari, H. D. Dawson, J. F. Urban, Jr., S. Coves, A. M. Roussel and R. A. Anderson (2007). "Green tea increases anti-inflammatory tristetraprolin and decreases pro-inflammatory tumor necrosis factor mRNA levels in rats." J Inflamm (Lond) 4: 1.</li>
<li style="text-align: justify;">de Lencastre Novaes, L. C., A. F. Jozala, A. M. Lopes, V. de Carvalho Santos-Ebinuma, P. G. Mazzola and A. P. Junior (2015). "Stability, purification, and applications of bromelain: A review." Biotechnol Prog.</li>
<li style="text-align: justify;">Gonzalez Cernadas, L., B. Rodriguez-Romero and L. Carballo-Costa (2014). "[Importance of nutritional treatment in the inflammatory process of rheumatoid arthritis patients; a review]." Nutr Hosp 29(2): 237-245.</li>
<li style="text-align: justify;">Iranshahi, M., R. Rezaee, H. Parhiz, A. Roohbakhsh and F. Soltani (2015). "Protective effects of flavonoids against microbes and toxins: The cases of hesperidin and hesperetin." Life Sciences 137: 125-132.</li>
<li style="text-align: justify;">Iranshahi, M., R. Rezaee, H. Parhiz, A. Roohbakhsh and F. Soltani (2015). "Protective effects of flavonoids against microbes and toxins: The cases of hesperidin and hesperetin." Life Sciences 137: 125-132.</li>
<li style="text-align: justify;">Jeffery, L. E., K. Raza and M. Hewison (2015). "Vitamin D in rheumatoid arthritis-towards clinical application." Nat Rev Rheumatol.</li>
<li style="text-align: justify;">Jia, S., S. Zhang, H. Yuan and N. Chen (2015). "Lunasin inhibits cell proliferation via apoptosis and reduces the production of proinflammatory cytokines in cultured rheumatoid arthritis synovial fibroblasts." Biomed Res Int 2015: 346839.</li>
<li style="text-align: justify;">Marino, A., I. Paterniti, M. Cordaro, R. Morabito, M. Campolo, M. Navarra, E. Esposito and S. Cuzzocrea (2015). "Role of natural antioxidants and potential use of bergamot in treating rheumatoid arthritis." PharmaNutrition 3(2): 53-59.</li>
<li style="text-align: justify;">Rosillo, M. A., M. Sanchez-Hidalgo, S. Sanchez-Fidalgo, M. Aparicio-Soto, I. Villegas and C. Alarcon-de-la-Lastra (2015). "Dietary extra-virgin olive oil prevents inflammatory response and cartilage matrix degradation in murine collagen-induced arthritis." Eur J Nutr.</li>
<li style="text-align: justify;">Silva, B. N., I. L. Araujo, P. M. Queiroz, A. L. Duarte and M. G. Burgos (2014). "Intake of antioxidants in patients with rheumatoid arthritis." Rev Assoc Med Bras 60(6): 555-559.</li>
<li style="text-align: justify;">Souza, P. R. and L. V. Norling (2015). "Implications for eicosapentaenoic acid- and docosahexaenoic acid-derived resolvins as therapeutics for arthritis." Eur J Pharmacol.</li>
<li style="text-align: justify;">Vaghef-Mehrabany, E., A. Homayouni-Rad, B. Alipour, S.-K. Sharif, L. Vaghef-Mehrabany and S. Alipour-Ajiry (2015). "Effects of Probiotic Supplementation on Oxidative Stress Indices in Women with Rheumatoid Arthritis: A Randomized Double-Blind Clinical Trial." Journal of the American College of Nutrition: 1-9.</li>
<li style="text-align: justify;">Vidal, C., T. Barnetche, J. Morel, B. Combe and C. Daien (2015). "Association of Body Mass Index Categories with Disease Activity and Radiographic Joint Damage in Rheumatoid Arthritis: A Systematic Review and Metaanalysis." J Rheumatol 42(12): 2261-2269.</li>
<li style="text-align: justify;">Wilkinson, T. J., A. B. Lemmey, J. G. Jones, F. Sheikh, Y. A. Ahmad, S. Chitale, P. J. Maddison and T. D. O'Brien (2015). "Can creatine supplementation improve body composition and objective physical function in rheumatoid arthritis patients? A randomised controlled trial." Arthritis Care Res (Hoboken).</li>
<li style="text-align: justify;">Δρ Αλέξανδρος Ανδριανάκος (2007). «Ρευματοειδης Αρθριτιδα». Ελληνικο Ιδρυμα Ρευματολογιας. Διαθεσιμο στο http://www.elire.gr/info_det.php?di=11 . diatrofi.gr </li>
</ol></div>