Τι χρειάζεται μια γυναίκα για να νιώσει ευτυχισμένη;

Τι έχει αλλάξει στην ζωή της γυναίκας σήμερα; Οι γυναίκες στον δυτικό κόσμο κατέκτησαν πολλά. Το δικαίωμα στη μόρφωση, στην εργασία, στην ισοτιμία. Απέκτησαν πολλούς καινούργιους ρόλους και συνάμα πολλά πρόσθετα βάρη και ευθύνες. Ανέλαβαν ρόλους που παραδοσιακά ανήκαν στους άνδρες. Οι σχέσεις με το ανδρικό φύλο άλλαξαν.

Τι σημαίνουν αυτές οι αλλαγές για τη γυναίκα; Είναι περισσότερο ευτυχισμένες οι γυναίκες σήμερα; Τι χρειάζεται μια γυναίκα για να νιώσει ευτυχία;

Η κυρία Χάρις Κατάκη, ψυχολόγος, οικογενειακή θεραπεύτρια και πρόεδρος του Εργαστηρίου Διερεύνησης Ανθρωπίνων Σχέσεων  απαντά στην Άννα Δρούζα. 

 

-Αν δεν υπήρχε γυναίκα, δεν θα υπήρχε ο κόσμος;

Αυτό είναι το μόνο σίγουρο βέβαια. Για τον εορτασμό της μητέρας δεν νομίζω ότι χωρούν αντιδράσεις ή διχογνωμίες. Για την ημέρα της γυναίκας υπάρχουν κάποιες αντιφατικές αντιδράσεις γιατί κάποιοι το θεωρούν ανταγωνιστικό πλέον. Η γυναίκα στις σύγχρονες κοινωνίες έχει προχωρήσει τόσο πολύ και έχει κατακτήσει πολλά, ώστε  μια μέρα για την γυναίκα για πολλούς είναι ανταγωνιστική. Οι γυναίκες έχουμε το αδιαμφισβήτητο προνόμιο να φέρνουμε τη ζωή στο κόσμο, αλλά ο γυναικείος ρόλος μας στην κοινωνία είναι δεμένος με πολλά αρνητικά και επώδυνα βιώματα για τα οποία η γυναίκα αγωνίζεται και συνεχίζεται να αγωνίζεται για να τα ξεπεράσει.

Για ποια πράγματα αγωνίζεται η σημερινή γυναίκα; 

Η μετάλλαξη της γυναικείας ταυτότητας, έχει ξεκινήσει στις μικρές κοινωνίες εδώ και ενάμιση αιώνα, από την αρχή της βιομηχανικής εποχής. Ενταχτήκαμε στο εργατικό δυναμικό και αφήσαμε το σπίτι, προσπαθήσαμε να συνδυάσουμε τους δύο ρόλους και δεν ήταν εύκολο. Η γυναίκα, όμως, έχει προχωρήσει στην δημιουργία μιας πιο συνθετικής γενικής ταυτότητας. Με αυτή την έννοια αγωνίζεται η γυναίκα. Πρέπει να μπει στο ρεύμα της δυσκολίας. Πρέπει να διαχειριστούμε τη δύναμή μας.

Έχει καταφέρει η γυναίκα κατακτήσει την αυτονομία ως βίωμα ή υπάρχουν ακόμα τα κατάλοιπα της εξάρτησης από την ανδρική κυριαρχία; 

Οι γυναίκες έχουν τα πάντα, είναι σαν το” Βούδα με τα 6 χέρια” και τα κάνουν όλα. Κρατάει ακόμα το ρόλο της μάνας, της συζύγου, της νοικοκυράς, κυριαρχεί μέσα στο σπίτι και έξω, καταλαμβάνει συνεχώς θέσεις. Αυτό που καλούμαστε τώρα να κάνουμε είναι να βρούμε μια ισοτιμία, που δεν ταυτίζεται με την ισότητα. Άλλο ισότητα και άλλο ισοτιμία. Ισότητα είναι να κάνεις το ίδιο, ισοτιμία είναι όποιο ρόλο κι αν έχεις να μπορείς να ισοτιμείς με τον άλλον και να έχεις μια σχέση ανοιχτή, επικοινωνιακή και με αξία. Μέσα από την αλληλεπίδραση να καταφέρνουμε να πορευόμαστε μαζί με τον άλλον. Ισοτιμία και ισότητα είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Η ισοτιμία έχει πίσω πόλεμο, λάβαρα. Η μεταμόρφωση ταυτότητας δεν έχει να κάνει πλέον με λάβαρα και πόλεμο είναι σιωπηρή, πιο εσωτερική.

Έχει μειωθεί  το ποσοστό βίας απέναντι στην γυναίκα από τον άντρα;

Δεν νομίζω. Οι άντρες έχουν πολύ θυμό, έχουν πιο δυναμικό ρόλο και υπερέχουν σωματικά, οπότε όχι δεν έχει μειωθεί. Υπάρχει και η ψυχολογική βία και η λεκτική βία και δεν ξέρω αν πρέπει να την αντιπαραθέσουμε με τη σωματική βία. Στη λεκτική βία  πολεμούν και οι δυο.  Δεν ξέρω αν είναι μόνο από τον άντρα στη γυναίκα, είναι και από τη γυναίκα προς τον άντρα.

Ποια είναι αυτά τα παράπονα γυναικών που βλέπετε να έρχονται και να επανέρχονται σε σχέση με το άλλο φύλο;

Το βασικό παράπονο είναι ότι ο άνδρας δεν είναι παρών. Απουσιάζει γιατί πρέπει να βγει έξω, να ταξιδεύει, να ανταποκριθεί στις ευθύνες της δουλειάς του και του ρόλου του. Πολλές γυναίκες παραπονιούνται επειδή δε συμμετέχει στο σπίτι, στο μεγάλωμα των παιδιών. Οι άντρες είναι κολλημένοι στον καναπέ και κοιτάνε τηλεόραση ή ασχολούνται με τον υπολογιστή. Βλέπεις συχνά, γυναίκες να  βγαίνουν  έξω μόνες, να διασκεδάζουν και να γκρινιάζουν ότι οι άντρες δεν ακολουθούν, δε συμμετέχουν.

Βέβαια, ακόμα υπάρχουν και γυναίκες που παραπονιούνται για τους άντρες που τις καταπιέζουν, είναι όλο και λιγότεροι όμως οι άνδρες αυτοί. Φυσικά, αναφερόμαστε στις γυναίκες των δυτικών χωρών. Αυτή η χειραφέτηση και η κοινωνική καταξίωση που βιώνει η γυναίκα στον δυτικό κόσμο είναι ακόμα ένα όνειρο μακρινό για την συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών του πλανήτη. Ίσως γι΄αυτό δίνουμε σημασία στη  ημέρα της γυναίκας.

-Ο ρόλος του άνδρα ποιος είναι στην σημερινή κοινωνία;

Ο άνδρας είναι στην αρχή της ανατροπής της δικής του παραδοσιακής ταυτότητας. Αν εμείς  δυσκολευόμαστε  να συνδυάσουμε δύο ρόλους, την προσωπική μας ζωή και την  κοινωνική και επαγγελματική, ο άνδρας έχει να αντιμετωπίσει την δυσκολία να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και συχνά αισθάνεται τώρα όπως εμείς παλιότερα: αποδυναμωμένος, αδικημένος, ανασφαλής και διχασμένος και μάλιστα τώρα και με την κρίση αυτό έχει επιδεινωθεί όπως ξέρουμε.

Γίνεται ένας εσωτερικός διάλογος στο  μυαλό ενός άνδρα και είναι δύσκολο για εμάς να καταλάβουμε. Ο άνδρας για αιώνες και μέχρι πολύ πρόσφατα είχε μια πολύ ξεκάθαρη ταυτότητα. Ήταν ο κυρίαρχος του παιχνιδιού, ήταν αυτός που κρατούσε τον πλανήτη στους ώμους του, δεν κουνιόταν. Η θέση αυτή δεν του επέτρεπε να κάνει αλλαγές και η κοινωνία είχε φτάσει στο σημείο να χρειάζεται να κάνει αυτή την αλλαγή. Δεν είχε αποδεχθεί την  ευάλωτη πλευρά του, φορούσε την πανοπλία του και δεν κοιτούσε μέσα του. Αν κοίταγε μέσα του δεν θα μπορούσε να κρατήσει τον δυναμισμό και την ενεργητικότητα που χρειαζόταν για να κάνει αυτά που είχε να κάνει για τον πλανήτη.Τώρα όλα γυρίζουν ανάποδα.  Και όταν η γυναίκα έχει μετακινηθεί στο σημείο που έχει μετακινηθεί, δεν μπορεί να μετακινηθεί και ο άνδρας γιατί είναι αλληλένδετες οι δύο ταυτότητες η γυναικεία και η ανδρική.

-Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τη σχέση του ζευγαριού; 

Υπάρχει μεγάλη δυσκολία στις σχέσεις του ζευγαριού. Όταν τα πράγματα ανατρέπονται και εκεί που ήταν ο ένας βρίσκεται ο άλλος, η κατάσταση είναι πάρα πολύ δύσκολη. Γι’  αυτό και η σχέση του ζευγαριού είναι τόσο δύσκολη αυτές τις εποχές. Ίσως θα έπρεπε να θεσμοποιήσουμε μια μέρα και για ο ζευγάρι. Γιατί δύο μαζί μεγαλώνουν παιδιά, δύο μαζί φτιάχνουν οικογένειες και δυσκολεύονται.

-Η μεγάλη δύναμη του άνδρα, πηγάζει από το γεγονός ότι μπορεί να φέρει στο σπίτι τα αγαθά που χρειάζονται για την επιβίωση της οικογένειας;

Αν για εμάς ήταν ο κεντρικός άξονας στην δική μας ταυτότητα να φέρουμε την ζωή στον κόσμο και βέβαια να ασχολούμαστε με αυτή, ο ρόλος του ήταν να φέρνει τα προς το ζην. Μόνο που τώρα και η γυναίκα έχει τον ίδιο ρόλο, ο ρόλος του άνδρα διαφορορποιείται. Με την έννοια, ότι και εκείνος τώρα καλείται να ενταχθεί μέσα στην οικογένεια και να ασχοληθεί με τις σχέσεις και με την σχέση με τα παιδιά του και με την σχέση με τη σύντροφο του. Αν, δηλαδή, για εμάς η μητρότητα είναι ριζωμένη στο βιολογικό και του άνδρα η ταυτότητά του είναι ριζωμένη στο να καταφέρνει πράγματα. Να φέρνει τα προς το ζήν, να παίρνει την ευθύνη, να προσφέρει στους δικούς του ασφάλεια και τα προς το ζήν. Τώρα προστίθεται και το να συμβάλλει στο να δημιουργηθούν καταστάσεις μέσα στην οικογένεια που είναι οικογένεια ασφάλειας σε συναισθηματικό και επικοινωνιακό επίπεδο.

-Πότε αισθάνεται αδικημένος ο άνδρας; 

Εμείς οι γυναίκες, εδώ και αιώνες είμαστε κάτω από τους άνδρες και έχουμε πολλά αρνητικά συναισθήματα, βιώματα και προκαταλήψεις. Ακυρώνεται ο άνδρας μέσα στην σχέση, οι γυναίκες κυριαρχούν μέσα στην οικογένεια. Αυτά που τους ζητάνε είναι αντιφατικά πράγματα, για να είναι αποδεκτός πρέπει να καταφέρει πράγματα. Δεν είναι μόνο τα προς το ζην.. Πρέπει να καταφέρει πράγματα, να κατακτήσει γενικώς. Από τη μια του λέμε: «Φύγε, πήγαινε μακριά, πήγαινε στον πόλεμο, δείξε» και από την άλλη μεριά  «κάτσε εδώ». Γιατί που θα πας; Εμείς οι γυναίκες το μαζί το βιώνουμε αλλιώς από τους άντρες. Οι άντρες ξέρουν να αγαπάνε από μακριά. Εμείς δεν ξέρουμε.

-Για να μπορεί να πει μια γυναίκα σήμερα ότι είναι ευτυχισμένη, τι πρέπει να συμβαίνει;

Η ευτυχία είναι κάτι που περιμένουμε να έρθει, όπως λέει και το τραγούδι.

Ας πούμε ότι ευτυχισμένος είναι ένας άνθρωπος όταν ξέρει τι κάνει, τι γίνεται γύρω το. Όταν μπορεί να διαχειρίζεται την καθημερινότητά του και κυρίως αισθάνεται ότι η ζωή έχει νόημα. Επειδή η γυναίκα δεν βρίσκει πλέον νόημα μόνο από τον ρόλο της μέσα στο σπίτι, ψάχνει να βρει νόημα σε δραστηριότητες και οράματα. Καταφέρνει και περισσότερα καθώς καταλαμβάνει και θέσεις πιο υψηλές. Βλέπω στην τηλεόραση μετά μανίας μια τηλεοπτική σειρά όπου η πρωταγωνίστρια υποδύεται μια γυναίκα πρωθυπουργό. Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς μια γυναίκα έρχεται αντιμέτωπη με τις δυσκολίες σε επαγγελματικό επίπεδο και παράλληλα και με τις ευθύνες της οικογένειας.

-Αλλά το νόημα της ζωής είναι το μόνο που μπορεί να δώσει μια διέξοδο, σωστά; 

Ναι, το νόημα της ζωής είναι συνδεδεμένο με οράματα και με σχέσεις που μπορούν να συμβάλουν στην δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου. Και τώρα σ’ αυτή την εποχή που ζούμε, αυτό θα γίνεται όλο και περισσότερο γιατί είμαστε σε μια φάση που και ο πλανήτης χρειάζεται καινούρια οράματα και ενέργειες για να βγούμε από το γενικότερο αδιέξοδο του πλανήτη .

-Να είμαστε χρήσιμοι για τους άλλους και έτσι, να βγούμε και από το δικό μας εγώ.

Βέβαια. Μέσα και από λάθη φυσικά. Υπάρχει και ένα τραγούδι της Νικολακοπούλου, το “Εγώ μιλάω για δύναμη”. Ακούστε το. Οι καλλιτέχνες εκφράζουν όλα αυτά για τα οποία συζητάμε πολύ πιο συμπυκνωμένα, μέσα από τη μουσική τους.

 

 

 

 

Σχετικά άρθρα