Ομοίως επώδυνες ενίοτε, αλλά οι κεφαλαλγίες δεν είναι όλοι ίδιες. Κοινό σημείο κάθε κεφαλαλγίας είναι η βίωση του επώδυνου συναισθήματος, του άλγους στην περιοχή του κεφαλιού. Ωστόσο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτού του πόνου, τα συνοδά συμπτώματα αλλά κυρίως η αιτιολογία και η παθο-φυσιολογία διαφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό, τόσο ώστε να συνιστούν για τους ειδικούς τελείως διαφορετικά νοσήματα.

Γράφει ο Σπύρος Κυβέλλος

Ιατρός, Γενικός Γραμματέας Έρευνας Διεθνούς Ακαδημίας Κλασσικής Ομοιοπαθητικής και Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Κεφαλαλγίας ΓΝΑ «Γ.Γεννηματάς»

Αυτό το γεγονός έχει αναγκάσει την Ιατρική κοινότητα να θεσπίσει μία ταξινόμηση των κεφαλαλγιών, απόλυτα χρήσιμη τόσο στην διάγνωση όσο και στη θεραπεία τους. Χωρίς πολλούς εξειδικευμένους όρους, ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει αδρά στοιχεία αυτής της ταξινόμησης, λόγω του συχνού φαινομένου της εμφάνισης της κεφαλαλγίας στον γενικό πληθυσμό.

Ποια είδη κεφαλαλγιών διακρίνουμε;

Υπάρχει, λοιπόν, σαφής διάκριση μεταξύ της ημικρανίας, της κεφαλαλγίας τάσεως της αθροιστικής κεφαλαλγίας, αυτής που αποδίδεται σε κάκωση του κεφαλιού ή του αυχένα, αυτής που οφείλεται σε υπέρταση, αυτής που αποδίδεται σε αγγειακά αίτια όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, σε λοιμώξεις όπως παραρρινοκολπίτιδα, μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα, σε επιληψία, σε χρήση ουσιών, αλκοόλ ή φαρμάκων, σε επιληψία, σε παθήσεις των οφθαλμών, οδόντων, σε νευραλγία τριδύμου ή ακόμα και σε ψυχολογικά, μη οργανικά αίτια. Διαπιστώνουμε λοιπόν, πόσο τελείως διαφορετικά νοσήματα, που χρήζουν διαφορετικής θεραπευτικής αντιμετώπισης καταλήγουν να έχουν ως κοινό σύμπτωμα τον πονοκέφαλο.

Πότε γίνεται ανησυχητική η κεφαλαλγία;    

Πρέπει να τονιστεί ότι η σοβαρότητα μίας κεφαλαλγίας, ασχέτως της έντασης της, μπορεί να κυμαίνεται, ανάλογα με την αιτιολογία, από μηδενική ως μέγιστη και απειλητική για την επιβίωση. Βασική αρχή που πρέπει να υιοθετηθεί είναι κάθε πονοκέφαλος να διερευνάται από τον ειδικό Νευρολόγο ενός Κέντρου Κεφαλαλγίας, έστω και μία φορά. Τόσο η ξαφνική έναρξη ενός πονοκεφάλου, όσο και η επιμονή στην επανεμφάνιση του, καθιστούν ιδιαιτέρως απαραίτητη τη διερεύνηση από ειδικό, ώστε αφενός να προσεγγιστεί η αιτιολογία μέσω κλινικής εκτίμησης και εργαστηριακού ελέγχου, αφετέρου να δοθούν στον ασθενή οδηγίες παρατήρησης, πρόληψης, αποφυγής εκλυτικών παραγόντων και γενικότερες κατευθύνσεις κινητοποίησης και εγρήγορσης ανάλογα με τα πιθανά αίτια.

Πώς αντιμετωπίζονται οι κεφαλαλγίες;

Οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνια κεφαλαλγία ρωτούν συχνά τους ιατρούς σχετικά με την χρόνια χρήση αναλγητικών φαρμάκων. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα παυσίπονα φάρμακα προσφέρουν ανακούφιση στους ασθενείς με κεφαλαλγίες. Κάποιες φορές η επώδυνη βίωση του άλγους είναι τόσο έντονη, που ο ασθενής δεν είναι σε θέση ούτε και να αυτοεξυπηρετηθεί όταν βρίσκεται σε κρίση κεφαλαλγίας, κατάσταση που καθιστά αναγκαία την χρήση αναλγητικών φαρμάκων. Ωστόσο, είναι γνωστό το γεγονός ότι τα παυσίπονα προσφέρουν ανακούφιση και όχι θεραπεία. Η δε συχνή χορήγησή τους και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα κρίνεται επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω της αύξησης της πιθανότητας εμφάνισης κάποιας σοβαρής παρενέργειας. Ιδιαιτέρως φειδωλή πρέπει να είναι η χορήγηση στα παιδιά και στους υπερήλικες, σε ασθενείς με αλλεργίες, γαστρεντερικές διαταραχές, σε άτομα με καρδιακή, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια, με αιμορραγική διάθεση, στην εγκυμοσύνη, στην γαλουχία καθώς και συγχορήγηση με άλλες ομάδων φαρμάκων.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η ομοιοπαθητική στην αντιμετώπιση των κεφαλαλγιών;

Η Ομοιοπαθητική Ιατρική είναι ένα εξαιρετικό θεραπευτικό εργαλείο στα χέρια του ειδικού, για την αντιμετώπιση των κεφαλαλγιών. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι στόχος μίας τέτοιας προσέγγισης δεν είναι μόνο η ανακουφιστική θεραπεία αλλά η ίαση. Επειδή το ομοιοπαθητικό φάρμακο εξατομικεύεται για κάθε ασθενή, δεν στοχεύει στην ανακούφιση του συμπτώματος του άλγους, αλλά στην επαναφορά του νευρο-ενδοκρινο-ανοσολογικού συστήματος του ασθενούς σε ομοιοστατική κατάσταση ίασης. Στην κλινική πράξη, με την Ομοιοπαθητική Ιατρική, επιχειρούμε να φέρουμε τον ασθενή στην προηγούμενη ανοσοβιολογική κατάσταση που ήταν πριν την έναρξη του συνδρόμου της κεφαλαλγίας. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που, κατά τη διάρκεια μίας τέτοιας θεραπείας, είναι πιθανόν ο ασθενής να επανεμφανίσει συμπτώματα του παρελθόντος πριν αυτά θεραπευτούν εντελώς.

Είναι γνωστή η εξατομικευμένη προσέγγιση στην Ομοιοπαθητική Ιατρική. Ασθενείς με την ίδια ιατρική διάγνωση, λαμβάνουν διαφορετικό ομοιοπαθητικό φάρμακο, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των συμπτωμάτων αλλά και με το συνολικό ιδιοσυγκρασιακό προφίλ τους. Ερωτήματα που ανιχνεύουν τις προδιαθέσεις, την κληρονομικότητα, την συμπεριφορά του ανοσολογικού, του νευρικού και του ορμονικού συστήματος είναι αναγκαία στην κλινική πράξη της Ομοιοπαθητικής, ώστε να οδηγήσουν σε πληροφορίες για την ορθή συνταγογράφηση του ενός και μόνο, κάθε φορά, «ομοίου φαρμάκου» με το οποίο θα επιχειρηθεί η μέγιστη δυνατή ομοιοστασία, θεραπεία και πρόληψη.

Όσον αφορά στην επιστημονική τεκμηρίωση, μέχρι τώρα υπήρχαν διφορούμενες δημοσιευμένες μελέτες στο εξωτερικό σχετικά με την αποτελεσματικότητα της Ομοιοπαθητικής στις κεφαλαλγίες. Αυτές οφείλονταν κυρίως στην πολύ φτωχή γνώση Ομοιοπαθητικής από αυτούς που δημοσίευαν τις μελέτες, τόσο που κάποιος που ασκεί σοβαρά και επιστημονικά την Ομοιοπαθητική απορούσε πως τα ισχυρά θεραπευτικά αποτελέσματα του ιατρείου του δεν μπορούσαν να αναπαραχθούν σε μία νοσοκομειακή κλινική μελέτη.

Αυτό που έπρεπε να γίνει, συνέβη στην Ελλάδα, στην προοπτική μελέτη που διεξήχθη στο Ιατρείο Κεφαλαλγίας του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Γ.Γεννηματάς». Στο ιατρείο παρέχεται εδώ και οχτώ χρόνια η δυνατότητα στους ασθενείς με κεφαλαλγίες να λάβουν ομοιοπαθητική αγωγή, από δύο πλέον ειδικούς Ομοιοπαθητικούς ιατρούς, εξωτερικούς συνεργάτες και να έχουν μακροχρόνια παρακολούθηση. Τα αποτελέσματα της προσπάθειας αυτής ήταν λίαν θετικά, ιδιαίτερα για τις ημικρανίες και τις κεφαλαλγίες τάσεως και παρουσιάστηκαν στο Παγκόσμιο συνέδριο Κεφαλαλγίας στο Λονδίνο το 2008 καθώς και στο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας.

Είναι σημαντικό να υπερτονιστεί ότι τα ομοιοπαθητικά φάρμακα δεν έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, ενώ η χρήση τους στις κεφαλαλγίες ενδείκνυνται κυρίως στις ημικρανίες, κεφαλαλγίες τάσεως, αυχεναλγίες, στις νευραλγίες τριδύμου, στις υποτροπιάζουσες λοιμώξεις των παραρρινίων κόλπων. Χορηγούνται άφοβα σε παιδιά, υπερήλικες, εγκυμονούσες και θηλάζουσες γυναίκες.

Μπορεί ο ασθενής να συνδυάσει ομοιοπαθητικά και συμβατικά φάρμακα;

Η συγχορήγηση των ομοιοπαθητικών και των συμβατικών φαρμάκων στους ασθενείς με χρόνιες κεφαλαλγίες είναι δυνατή, ασφαλής και θα έλεγα επιβεβλημένη στην αρχή της θεραπείας, ιδιαίτερα στου ασθενείς εκείνους με χρόνια χρήση αναλγητικών ή άλλων συμβατικών φαρμάκων. Κατά τη διάρκεια ωστόσο της ομοιοπαθητικής θεραπείας και προϊούσας της βελτίωσης που παρουσιάζει ο ασθενής, γίνεται σταδιακή μείωση της χρήσης των συμβατικών φαρμάκων με ταυτόχρονη ενίσχυση των ομοιοπαθητικών. Μην ξεχνάμε ότι ο ασθενής που θα ξεκινήσει μία τέτοια προσπάθεια θα συνεργαστεί με τον ομοιοπαθητικό ιατρό για κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα για να διεκδικηθεί η απαλλαγή από το σύνδρομο και όχι η ανακούφιση από τον πόνο. Η σωστή Ομοιοπαθητική θεραπεία στους ασθενείς με κεφαλαλγία, όταν αυτή ανήκει στις μορφές που ανταποκρίνονται σε αυτήν, έχει ημερομηνία λήξης με στόχο την ίαση.