Γιατί οι άνδρες δεν εκφράζουν συναισθήματα: Οι νορμοτικές προσωπικότητες

<p style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13953" lang="EL">Αν διαλέγατε ένα χειρούργο, θα ψάχνατε κάποιον υποστηρικτικό, ευ­γενικό και γεμάτο κατανόηση άνθρωπο, ή θα προτιμούσατε κάποιον χωρίς συναισθήματα, που η τεχνική του θα ήταν μηχανική; Ελπίζω ότι κα­νείς μας δεν θα χρειαστεί να κάνει μια τέτοια επιλογή, αλλά προσωπικά, αν και κλείνω προς την πρώτη επιλογή, ίσως τελικά επιλέξω τη δεύτερη. Υποψιάζομαι πως ο λόγος είναι φανερός: Θα προτιμούσα να με πετσο­κόψει κάποιος που βλέπει το σώμα μου σαν ένα άψυχο αντικείμενο επι­στημονικής έρευνας, παρά κάποιος που έχει «επαφή με τα συναισθήμα- τά του» τη στιγμή που αντικρίζει το αίμα, ή όταν αντιμετωπίζει το σωματι­κό πόνο του ασθενή του.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13955" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13960" lang="EL">Ενώ δεν πιστεύω ότι κάποια επαγγέλματα, ή ασχολίες είναι περισ­σότερο ανδρικά ή γυναικεία, εντούτοις, η χαρακτηριστική άμυνα ενός στερεοτυπικού άνδρα χειρούργου είναι η έλλειψη συναισθήματος. 0 χειρούργος -μεταφορικά- είναι κάποιος που κινητοποιείται απ' την επιθυμία του να σώσει, να επουλώσει, και να θεραπεύσει. Μ' αυτή την οπτική, εί­ναι σαν έναν οποιοδήποτε γιατρό. Όμως, η δική του τέχνη χρειάζεται μια ειδική ικανότητα που υπηρετείται καλύτερα όταν δεν υπάρχουν ισχυρά συναισθήματα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν είναι δυνατό να μη νιώθεις τί­ποτα όταν κόβεις στήθη, όταν εισχωρείς σε εγκεφάλους, και κρατάς τη ζωή στα χέρια σου. Εκτός κι αν δεν έχεις επαφή με τα συναισθήματα σου. Κι αυτή είναι η πρωτότυπη λύση που βρίσκει ένας χειρούργος σ' αυτό το δίλημμα.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13964" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13966" lang="EL">Μ' αυτή τη λογική, η αποσύνδεση του άνδρα χειρούργου απ' τα συ- ναισθήματά του δεν είναι κάτι διαφορετικό απ' αυτό που συνέβη στην περίπτωση του Τζον. Ίσως η αποσύνδεση του χειρούργου να είναι λιγότερο φιλοσοφημένη απ' αυτήν του Τζον, επειδή ο χειρούργος απορροφά και αποστέλλει πληροφορίες, γεγονότα, στατιστικές, τεχνικές και διαδι­κασίες. Μόνο με έμμεσο τρόπο μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι έχει συναισθήματα, κι όχι γιατί τον βλέπουμε να τα βιώνει.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13968" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13973" lang="EL">Αυτή η μηχανική στάση απέναντι στα συναισθήματα και στις πληρο­φορίες, δεν είναι μόνο έκδηλη στους περισσότερους άνδρες, αλλά είναι και ο κύριος λόγος για πολλές παρεξηγήσεις και καυγάδες μεταξύ των δύο φύ­λων. Ο Τζον Γκρέι, στο βιβλίο του "Άνδρες απ' τον Άρη, Γυναίκες απ' την Αφροδίτη", μας δείχνει ότι όσον αφορά στα συναισθήματα οι άνδρες και οι γυναίκες μιλούν δύο διαφορετικές γλώσσες. Όπως το θέτει, οι γυναίκες χρησιμοποιούν τις λέξεις για να εκφράσουν συναισθήματα, ενώ οι άνδρες χρησιμοποιούν τις λέξεις για να μεταδώσουν πληροφορίες.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13975" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13980" lang="EL">Ενώ ούτε εγώ πιστεύω, ούτε ο Γκρέι (υποθέτω), ότι αυτή η διαφορά ισχύει πάντα, μια και υπάρχουν διακυμάνσεις, παρόλα αυτά φαίνεται να βρίσκεται εκεί η ρίζα των προβλημάτων επικοινωνίας μεταξύ των ζευγαριών. Ο Τζον Γκρέι δίνει πολ­λά παραδείγματα για το πώς οι άνδρες παρερμηνεύουν τα γυναικεία παρά­πονα. Όταν, για παράδειγμα, μια γυναίκα λέει, "Κανείς δεν μ' ακούει", ο άνδρας πιθανόν ν' ανταποκριθεί, "Μα, εγώ, ορίστε, σ' ακούω". Όπως εξηγεί ο Γκρέι, σ' αυτού του είδους τη συναλλαγή ο άνδρας μεταφράζει στην κυ</span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13982" lang="EL"> </span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13984" lang="EL">ριολεξία αυτά που λέει η γυναίκα, λες και εκείνη προσπαθεί να μεταδώσει πληροφορίες και γεγονότα, και όχι συναισθήματα.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13978" style="text-align: justify;"> </p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13988" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13990" lang="EL">Το αγαπημένο μου παράδειγμα προέρχεται από ένα προσωπικό βίω­μα. Μου πήρε αρκετά χρόνια να κατανοήσω τι εννοούσε η γυναίκα μου όταν έλεγε, «Θέλεις να βγάλεις τα σκουπίδια έξω;». Εγώ το έπαιρνα κυριολεκτικά και νόμιζα ότι με ρωτάει αν πραγματικά θέλω να τα βγάλω έξω, και εγώ απαντούσα «Όχι» – και γιατί να θέλω; Τελικά, κατάλαβα ότι το να θέσει αυτό που ζητούσε (την εντολή της) σε ερωτηματικό τύπο, ήταν γ’ αυ­τήν η έκφραση του σεβασμού της για τη συναισθηματική μου αυτονομία.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13995" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_13997" lang="EL">Ως ένα βαθμό, η κυριολεξία είναι για τους άνδρες η προστασία τους απ' τη συναισθηματική αναστάτωση που επιφέρει η κρίση και το τραύμα. Όμως, συγχρόνως, τους αφαιρεί κάποιο μέρος απ' την ικανότητά τους για χαρά. Είναι σαν η συναισθηματική τους απουσία να ισοπεδώνει την ψυχολογία τους και να την κάνει δυσδιάστατη. Όταν πηγαίνω στο γρα­φείο μου στη Νέα Υόρκη με το τρένο, βλέπω καθημερινά αυτή τη φαινο­μενική απάθεια. Εκατοντάδες άνδρες ντυμένοι με σκούρα, ή γκρι κο­στούμια, με χαρτοφύλακες και εφημερίδες, περπατούν με συγκροτημένο βηματισμό πάνω στις πλατφόρμες, έχοντας αυτή την ομοιομορφία του χρώματος, βήματος και λόγου, που "σπάει", που και που από μερικές γυναίκες, και, κάποιες φορές, από μερικούς άντρες αντικομφορμιστές.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14002" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14004" lang="EL">Ο Βρετανός ψυχαναλυτής Κρίστοφερ Μπόλλας </span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14006" lang="EL">(</span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14008">Christopher</span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14010"> </span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14012">Bollas</span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14014" lang="EL">), </span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14016" lang="EL">εφεύρε τον όρο “νορμοτική (σε αντίθεση με το "νευρωτική") προσωπικό­τητα", για να περιγράψει το χαρακτήρα των ατόμων που έχουν μια υπέρ­μετρη ορμή να είναι "κανονικοί", νορμάλ. Τέτοιου είδους άνθρωποι, υπο­στηρίζει ο Μπόλλας, ζουν για να συμμορφώνονται με το αντικειμενικώς ορθόν, μ' αυτό που επιβάλλει η κοινωνία -για παράδειγμα, με τη συσσώ­ρευση "πραγμάτων", όπως η γνώση, τα χρήματα, οι φίλοι, η σύζυγος, τα παιδιά, τα αυτοκίνητα- δίχως να βιώνουν τα υποκειμενικά συναισθήματα, τις σκέψεις, τις συγκρούσεις – όλα αυτά, δηλαδή, που δίνουν προσωπικό νόημα σε τέτοια επιτεύγματα, ή στις διαπροσωπικές σχέσεις.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14021" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14023" lang="EL">Ο Μπόλλας δεν αναφέρεται μόνο στους άνδρες. Είναι ξεκάθαρο ότι και οι γυναίκες μπορεί να υποφέρουν απ' την "νορμοτική διαταραχή".</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14028" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14030" lang="EL">Όμως για τους ανδρες, το κύριο σύμπτωμα αυτής της διαταραχής είναι τα επίπεδα συναισθήματα. Στην ερώτηση της γυναίκας, "Μ’ αγαπάς;'*, η στερεότυπη απάντηση του ανδρα είναι, "Είμαι εδώ, έτσι δεν είναι;". Ένας άνδρας, πελάτης μου, μου διηγήθηκε μια ιστορία. Αυτός και ο κα­λύτερός του φίλος έκαναν βόλτα με το αυτοκίνητο, και ο φίλος τού παραπονέθηκε ότι η κοπέλα του ήταν συναισθηματικά απαιτητική. Εκείνη τη στιγμή του τηλεφώνησε στο κινητό η δική του κοπέλα για να του πει ένα γεια, και να τον ρωτήσει αν την αγαπά. Και μου εξηγεί: «Η κοπέλα μου, μου αφαιρεί την ικανότητά μου να της ανταποκριθώ».</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14034" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14036" lang="EL">Για μερικούς άνδρες, αυτή η δυσκολία είναι θέμα ντροπής – τα αγό­ρια δεν εκφράζονται κατ' αυτό τον τρόπο, και ιδιαίτερα όταν ο άλλος το απαιτεί. Για κάποιους άλλους έχει να κάνει με τη στωικότητα, την ουδετε­ρότητα και την πλήξη. Αλλά και για πολλούς, αυτή η νεκρωμένη υποκει­μενικότητα είναι μια υπόγεια μορφή κατάθλιψης, που διαπνέεται απ' τη φι­λοσοφία ότι η ζωή είναι υποχρέωση. Είναι ο τρόπος ζωής που οδηγεί το άτομο ν' αποκοιμιέται μπροστά στην τηλεόραση, ή ακόμα και στο τιμόνι. Μπορεί να διαρκέσει χρόνια και είναι συχνά το μονοπάτι που οδηγεί στην κρίση της μέσης ηλικίας. Απ' αυτή την οπτική, ο μεσήλικας που ερωτεύε­ται τη νέα γυναίκα (ή ένα σπορ αυτοκίνητο), είναι μια αρρωστημένη προ­σπάθεια, να ξανανιώσει, και να βγει απ' αυτή τη νυσταλέα κατάσταση.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14041" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14042" lang="EL">Μα, ακόμα κι αν δεν υπάρχει κατάθλιψη, η απουσία συναισθήματος μπορεί να δημιουργήσει στους άνδρες -και σε οποιονδήποτε- προβλήμα­τα. Οι νόμοι της φύσης, όπως η διατήρηση της ύλης, φαίνεται ότι εφαρμό­ζονται παντού: Δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν συναισθήματα – όπως και η ύλη, τα συναισθήματα ούτε διαλύονται ούτε εξαφανίζονται. Ούτε η έντασή τους μειώνεται, ούτε η ποσότητά τους. Απλά παίρνουν διαφορετικό σχήμα  πολλές φορές παίρνουν τέτοιες μορφές που κανείς δεν το περιμένει.</span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14047" lang="EL"> </span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14048" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14050" lang="EL">Οι άνδρες είναι γνωστοί για την ικανότητά τους να καθυστερούν, ή να μεταθέτουν συναισθηματικές αντιδράσεις. Ένας πελάτης μου, για παράδειγ­μα, άρχισε να έχει σκέψεις που εισέβαλλαν στο μυαλό του χωρίς εκείνος να το θέλει. Φαντασιωνόταν ότι χτυπούσε με τις γροθιές του την κοιλιά έγκυων γυναικών, αφότου η γυναίκα του γέννησε το πρώτο τους παιδί. Η εξήγηση: </span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14051" lang="EL">Ο πελάτης μου </span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14052" lang="EL">είχε </span><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14053" lang="EL">θυμώσει που η γυναίκα του είχε απομακρυνθεί απ' αυ­τόν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. Αλλά, για να μπορέσει να τη φροντίσει -πράγμα που είχε κάνει με μεγάλη αφοσίωση- καθυστέρησε ασυ­νείδητα το θυμό του και τον μετέθεσε σε υποκατάστατα που τον βόλευαν.</span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14056" style="text-align: justify;"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14057" lang="EL">Εξουδετερώνοντας το συναίσθημα του φόβου, και αντιδρώντας με "πάλη" αντί με "φυγή" σε μια επικίνδυνη κατάσταση, είναι ένας δρόμος που ακολουθούν συχνά οι ήρωες. Αλλά αυτός ο δρόμος οδηγεί και στο μονοπάτι των νεκρών στρατιωτών, των νεκρών ορειβατών του Έβερεστ, και των αποτυχημένων επιχειρηματιών. Είτε πετάς με αεροπλάνο, είτε ιπ­πεύεις άλογα, είτε επενδύεις στο χρηματιστήριο, χρειάζεται μια μικρή δό­ση ανησυχίας για να μπορέσεις ν' αξιολογήσεις το ρίσκο που αντιμετω­πίζεις. Αν τρέχεις με το αυτοκίνητό σου με 160 χλμ την ώρα, χωρίς ίχνος ανησυχίας -είτε για την ασφάλειά σου, είτε γιατί μπορεί να πάρεις πρό­στιμο- τι σε σταματάει απ' το να τρέξεις με μεγαλύτερη ταχύτητα;</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span lang="EL"><span>Kείμενο του ψυχοθεραπευτή Alon Gratch. Απόσπασμα από το βιβλίο Αν μιλούσαν οι Άνδρες. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Θυμάρι για την ευγενική παραχώρηση του υλικού</span></span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14061"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14062" lang="EL"> </span></p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14063"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14064" lang="EL"> </span></p>
<p> </p>
<p id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14065" dir="ltr" data-setdir="false"><span id="yui_3_16_0_ym19_1_1464004563704_14066" lang="EL"> </span></p>

Σχετικά άρθρα