Η παχυσαρκία αποτελεί ένα διεθνώς αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία και στις μέρες μας έχει παγκόσμιες διαστάσεις επιδημίας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας περιγράφει την παχυσαρκία ως μία από τις σύγχρονες μάστιγες, θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος και οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αυξημένη πρόσληψη θερμίδων και στην έλλειψη επαρκούς σωματικής δραστηριότητας.

Γράφει ο Νίκος Βαλσαμίδης, Διευθυντής Χειρουργός και ειδικός στις Λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, Mediterraneo Hospital, Γλυφάδα

Πού οφείλεται η εμφάνιση της παχυσαρκίας;

Οι κληρονομικοί παράγοντες διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας (20-30%). Έτσι εξηγείται γιατί μερικοί άνθρωποι τείνουν να κερδίσουν περισσότερο βάρος και ευκολότερα από ό, τι άλλοι που τρώνε την ίδια ποσότητα τροφίμων. Σε περίπτωση γενετικής προδιάθεσης θα πρέπει να δώσουν προσοχή στο σύγχρονο περιβάλλον του δυτικού κόσμου, το οποίο ενσωματώνει τρεις παθογόνους παράγοντες: α) την έλλειψη σωματικής άσκησης, β)την εύκολη πρόσβαση σε πολλά τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας γ) την ψυχολογική πίεση ή κοινωνικό στρες τα οποία ωθούν τους ανθρώπους στο να καταφεύγουν σε διάφορες τροφικές απολαύσεις ως μέσο ανακούφισης. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην παχυσαρκία, όπως ενδοκρινικές διαταραχές ή φάρμακα.

Γιατί πρέπει να αντιμετωπίσουμε την παχυσαρκία;

Η παχυσαρκία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια αισθητική ιδιομορφία, αλλά ως μια ασθένεια που απαιτεί μια ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη θεραπεία. Έχει αποδειχθεί ότι η απώλεια βάρους, ακόμη και τόσο χαμηλά όσο 5-10% μπορεί να μειώσει δραματικά τον κίνδυνο νοσηρών διαταραχών.

Πώς αντιμετωπίζεται η παχυσαρκία;

Στην περίπτωση της θεραπείας νοσογόνου παχυσαρκίας ,όπου ο Δείκτης Μάζας Σώματος του ασθενή υπερβαίνει το 40, η λύση πρέπει να είναι χειρουργική. Αυτό αναφέρεται επίσης στη συντριπτική πλειοψηφία του συνόλου των παγκόσμιων μελετών για τη θεραπεία της νόσου, όπου η αδυναμία να βρεθεί μια μόνιμη λύση με δίαιτες και συμπληρωματικές θεραπείες είναι πολύ σημαντική. Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (JAMA),καταλήγει στο συμπέρασμα εκτός από την αποτελεσματική απώλεια βάρους που επιτεύχθηκε από τους συμμετέχοντες που υποβλήθηκαν σε βαριατρική χειρουργική, η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη, υπερλιπιδαιμία, υπέρταση και αποφρακτική άπνοια ύπνου εμφάνισαν πλήρη ίαση ή βελτίωση των συνυπαρχουσών παθήσεών τους.

Ποιες είναι οι χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας;

Mini Λαπαροσκοπική γαστρική παράκαμψη

Η μέθοδος της Mini γαστρικής παράκαμψης είναι σύντομη και απλή με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας και είναι πλήρως αναστρέψιμη. Η επέμβαση συνήθως διαρκεί μόνο 30 λεπτά. Η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί λιγότερο από 24 ώρες. Είναι η νεότερη εξέλιξη στις επεμβάσεις πχυσαρκίας και πραγματικά έχει ταράξει τα νερά της Βαριατρικής Χειρουργικής λόγω της γρήγορης ανάρρωσης και της χαμηλής επικινδυνότητας! Συμβάλει εξαιρετικά στην μακροχρόνια απώλεια βάρους, ο ασθενής έχει ελάχιστο πόνο και μπορεί εύκολα να αναθεωρηθεί ή και να επαναληφθεί.

Μίνι γαστρική παράκαμψη

Η μίνι γαστρική παράκαμψη είναι μια δημοφιλής επιλογή απώλειας βάρους για τους νοσηρά παχύσαρκους οι οποίοι αποσκοπούν στο να χάσουν ένα σημαντικό μέρος του βάρους τους. Η μέθοδος έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας και επιπλέον βοηθάει στην ίαση συνοδών της παχυσαρκίας παθήσεων όπως είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ, η χοληστεριναιμία, η υπερλιπιδαιμία, η αρτηριακή υπέρταση, η άπνοια ύπνου κτλ.

Αυτή η διαδικασία συνιστάται στους ασθενείς που έχουν την τάση να τρώνε γλυκά. Πέρα από τον περιορισμό της ποσότητας της τροφής που επιτυγχάνεται, περιορίζεται και η απορρόφηση των υψηλών θερμιδικής αξίας συστατικών της χωρίς όμως ο ασθενής να ταλαιπωρείται με συνεχείς διάρροιες και φουσκώματα.

Λαπαροσκοπική γαστρική παράκαμψη – Roux–en–Y γαστρική παράκαμψη

Η μέθοδος R&Y γαστρική παράκαμψη χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό περιορισμού και δυσαπορρόφησης. Λόγω των εξαιρετικά επιτυχών αποτελεσμάτων και την ελάχιστη δυσφορία μετά την επέμβαση, αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια το «χρυσό πρότυπο» της βαριατρικής χειρουργικής.

Οι ασθενείς με συνυπάρχουσες παθήσεις δεν χάνουν μόνο το 100% του υπερβάλλοντος σωματικού τους βάρους,αλλά οι μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι οι διαταραχές όπως ο διαβήτης τύπου ΙΙ,η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη, επιλύονται πλήρως αμέσως μετά την επέμβαση.

Λαπαροσκοπική τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου – Γαστρικός δακτύλιος

Αυτή η διαδικασία χαρακτηρίζεται από την τοποθέτηση ενός γαστρικού δακτυλίου γύρω από το στομάχι, υπό γενική αναισθησία, η οποία συνήθως διαρκεί μία ώρα. Η διαδικασία στοχεύει στη μείωση της πρόσληψης τροφής,προκαλώντας μια αίσθηση ικανοποίησης από μικρές ποσότητες τροφής.

Ο ρυθμιζόμενος γαστρικός δακτύλιος θεωρείται μια δημοφιλής επιλογή για τον απλό λόγο ότι τίποτα δεν αφαιρείται από το λειτουργικό πεπτικό,σε αντίθεση με άλλες χειρουργικές επεμβάσεις.

Λαπαροσκοπική γαστρεκτομή – Επιμήκης/μερική γαστρεκτομή

Η επιμήκης γαστρεκτομή (Sleeve Gastrectomy) και oρυθμιζόμενος γαστρικός δακτύλιος (Adjustable Gastric Banding) έχουν κοινό στόχο, ο οποίος είναι η μείωση της ποσότητας των τροφίμων που εισέρχεται στο στομάχι.Παρά το γεγονός ότι και οι δύο διαδικασίες παράγουν εξαιρετικά αποτελέσματα, η επιμήκης γαστρεκτομή θεωρείται ότι είναι πιο πολλά υποσχόμενη σε σχέση για την μόνιμη απώλεια βάρους. Οι ασθενείς είναι σε θέση να χάσουν μόνιμα τα κιλά τους μέχρι 100% της περίσσειας σωματικού τους βάρους.

Τι περιλαμβάνει η μετεγχειρητική διαδικασία;

Οι ασθενείς τρώνε μόνο υγρές τροφές για λίγες ημέρες μετά τη χειρουργική επέμβαση. Συνεχίζουν τη διατροφή τους με πολτοποιημένα τρόφιμα για3-4 εβδομάδες μετά την επέμβαση. Σταδιακά προστίθενται μαλακές τροφές και στη συνέχεια τακτικά τρόφιμα. Ο Διαιτολόγος συμβουλεύει διαρκώς προμηθεύοντας τον ασθενή με τον κατάλογο των τροφίμων που δεν θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται και θα πρέπει να αποφεύγονται από την υγιεινή διατροφή του ασθενούς.

Επειδή το σώμα απορροφά λιγότερες θρεπτικές ουσίες μετά από μία χειρουργική επέμβαση, ο ασθενής παρακολουθείται τακτικά σχετικά με το τι τρώει ώστε να λαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα για την καλή υγεία. Η καθιέρωση νέων διατροφικών συνηθειών και η καθημερινή και συστηματική άσκηση είναι ένα ουσιαστικό μέρος της επίτευξης και διατήρησης του ιδεατού βάρους.

Ένας τρόπος ζωής για την απώλεια βάρους περιλαμβάνει το σχεδιασμό και τη δημιουργία μικρών και υψηλών σε πρωτεΐνες γεύματα, μασώντας κάθε μπουκιά καλά, 30 λεπτά άσκηση την ημέρα, κρατώντας ένα ημερολόγιο διατροφής και άσκηση μεταξύ άλλων.