Άγχος, στρες ή διαταραχή; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους ώστε να τα ξεχωρίζω;

Η καθημερινότητα χαρακτηρίζεται από ένταση, αγωνία και άγχος. Αν ζητούσες από 10 άτομα να σου περιγράψουν την ημέρα τους, τα περισσότερα από αυτά θα έλεγαν «τρέξιμο». Γιατί όλοι ζουν στους τρελούς ρυθμούς της πόλης, της ταχύτητας, της αλλαγής.

Γράφει ο ψυχίατρος Ηλίας Βλάχος

Τι ορίζεται ως άγχος;

Πρόκειται για μια καταρχήν φυσιολογική αντίδραση προσαρμογής του οργανισμού μας σε νέες συνθήκες. Το άγχος ενεργοποιεί τον άνθρωπο στο να ανταποκριθεί ή να διευκρινίσει την αντίδρασή του σε συγκεκριμένα ερεθίσματα και με την έννοια αυτή δρα σε έναν πρώτο βαθμό κινητοποιητικά, δηλαδή μας κινητοποιεί.

Πότε είναι επιβλαβές για τον οργανισμό μας;

Όταν ο βαθμός του άγχους αυξάνεται χωρίς η προσαρμογή στις νέες συνθήκες να επιτυγχάνεται ή όταν αποσυνδεθεί από συγκεκριμένα ερεθίσματα και αυτονομηθεί αγγίζοντας τα όρια της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής   (generalized anxiety disorder), τότε το άγχος μπορεί να γίνει βλαπτικό για την υγεία.

Μπορεί να επηρεάσει σωματικές παραμέτρους του οργανισμού μας που είναι γνωστές για την ευαισθησία τους στην επίδρασή του, όπως το κυκλοφορικό σύστημα με την επακόλουθη υπέρταση, το γαστρεντερικό με τις διαφορετικές εκδηλώσεις του κλπ.

Πώς ξεχωρίζουμε το άγχος από τις αγχώδεις διαταραχές;

Οι αγχώδεις διαταραχές όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή ή η διαταραχή πανικού, αλλά και οι απλές ή οι σύνθετες φοβίες (αγοραφοβία, κοινωνική φοβία, υποχονδρίαση)  διαφοροποιούνται από το καθημερινό, αυτοπεριοριζόμενο συναίσθημα του άγχους ως προς τη συχνότητα εκδήλωσής τους και ως προς την έντασή τους.

Και πώς διακρίνουμε το άγχος από το στρες;

Η διαφορά του άγχους από το στρες  έγκειται στο ότι το άγχος αποτελεί εσωτερικό συναίσθημα σε αντίθεση με τους εξωτερικούς ψυχοπιεστικούς παράγοντες που αποτελούν το στρες (όπως μία απώλεια, ένα φυσικό φαινόμενο, οι συνθήκες εργασίας κλπ).

Πότε το άγχος έχει επιπτώσεις στην υγεία μας;

Το άγχος γίνεται ανησυχητικό και χρήζει αντιμετώπισης όταν αρχίζει να παρεμβάλλεται στην καθημερινότητα του ανθρώπου συρρικνώνοντας τη δραστηριότητά του και μειώνοντας δραστικά την  υποκειμενική αίσθηση ευεξίας και κατ’ επέκταση της ποιότητας της ζωής του.

Πώς μπορούμε να το ελέγξουμε;

Για να μην μεταφέρουμε το άγχος στην οικογένεια πρέπει πρωτίστως να  συνειδητοποιήσουμε ότι κατατρυχόμαστε από άγχος και να επιθυμούμε να το διαχειριστούμε. Μέσα από τη συνειδητοποίησή του και της κατάστασης που προκαλεί αποφεύγεται η από κεκτημένη ταχύτητα διάχυσή του στους άλλους.

Πέρα από τις ψυχολογικές τεχνικές αναγνώρισης, εκτόνωσης και περιορισμού του, πρωτεύοντα ρόλο παίζουν και η αναγνώριση της σωματικής του διάστασης και εκτόνωσης. Και σε αυτό το πεδίο τα πράγματα είναι απλά και ανέξοδα: οι τρεις πιο φυσικές και αγχολυτικές σωματικές δραστηριότητες  είναι ο ύπνος, η άθληση και η ερωτική πράξη.

Ηλίας Βλάχος
Ψυχίατρος
Επιστημονικός συνεργάτης  του Κολεγίου Ανθρωπιστικών Επιστημών

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Η εκπληκτική τεχνική χαλάρωσης για να πεις «αντίο» στο άγχος!

Ψυχοσωματικά συμπτώματα λόγω χρόνιου άγχους; 3 tips για να τα αντιμετωπίσετε!

Άγχος εξετάσεων. Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς;

Σχετικά άρθρα