Αυξήθηκε η παιδική κακοποίηση; Αληθινές ιστορίες.

Κατά 80,5% αυξήθηκαν τα περιστατικά, στα οποία χρειάστηκε να παρέμβει το «Χαμόγελο του Παιδιού» το 2012, σύμφωνα με τον απολογισμό του οργανισμού. Όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος, Κώστας Γιαννόπουλος, κατά την περσινή χρονιά μέσω των δράσεων του «Χαμόγελου» υποστηρίχθηκαν 41.897 παιδιά πανελλαδικά, τη στιγμή που το 2011 ο αριθμός αυτός δεν ξεπερνούσε τα 23.202. Το 2012 μέσω της Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής για τα Παιδιά οι υπεύθυνοι ενημερώθηκαν για 837 παιδιά βρίσκονταν σε κατάσταση κινδύνου.

 Τα παιδιά όμως, δεν είναι αριθμοί, έχουν πρόσωπο. Είναι … ο Αντώνης, η Κατερίνα, η Μαρία, ο Γιάννης… Ιστορίες που σοκάρουν μας διηγείται σήμερα ο ψυχολόγος του Χαμόγελου του Παιδιού κύριος  Στέφανος Αλεβίζος.

Αναλύοντας τις καταγγελίες ο κύριος Αλεβίζος μας εξηγεί ότι σε ποσοστό 94% θύτες είναι οι ίδιοι οι γονείς, οι οποίοι βασιζόμενοι στην αγάπη των παιδιών και στην εμπιστοσύνη που τα ίδια τους δείχνουν, εξασφαλίζουν την σιωπή τους.

 

 Η Ιστορία της Χριστίνας. Σεξουαλική και σωματική κακοποίηση από τα 3 της. 

 Η Χριστίνα έφτασε στο χαμόγελο του παιδιού όταν ήταν 16 ετών. Σήμερα είναι 22. Οι γονείς της ήταν σε διάσταση από τότε που η Χριστίνα ήταν 2,5 ετών. Έκτοτε η Χριστίνα και ο μεγαλύτερος αδελφός της, έμεναν με τον παππού  (74 ετών) και τη γιαγιά  (65 ετών) σε επαρχιακή πόλη της Ελλάδας.

Από τότε που χώρισαν οι γονείς της, η Χριστίνα δεν είχε καμία σχέση και επικοινωνία με την μητέρα της, παρότι ζούσαν στην ίδια περιοχή. Ο πατέρας της συζούσε με κυρία με την οποία και απέκτησε μία  κόρη.

 Τον Απρίλιο του 2003 η Χριστίνα επισκέφθηκε την Κοινωνική Υπηρεσία του νοσοκομείου της περιοχής της και ανέφερε στην κοινωνική λειτουργό ότι ξυλοκοπείται πολύ συχνά από τον πατέρα της χωρίς αιτία, με αποτέλεσμα να φέρει μώλωπές σε όλο το σώμα της. Εξετάστηκε από τους γιατρούς του νοσοκομείου και εισήχθη στην ορθοπεδική κλινική όπου νοσηλεύτηκε, λόγω τραυματισμού της στον αυχένα και στη μέση.

 Η Χριστίνα ανέφερε ακόμη ότι από 3 ετών εκτός από τους ξυλοδαρμούς, υφίστατο σχεδόν καθημερινά σεξουαλική κακοποίηση τόσο από τον πατέρα όσο και από τον παππού της.

Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας της στο νοσοκομείο η επιμελήτρια ανηλίκων που επισκεπτόταν την Χριστίνα, επικοινώνησε με τον παππού και τον πατέρα της, οι οποίοι ως αιτία των ξυλοδαρμών της Χριστίνας, πρόβαλλαν την τιμωρία και τον συνετισμό της σε κανόνες ηθικής (π.χ. να μη μιλάει σε αγόρια, να μην βγαίνει έξω κλπ).

 Η Χριστίνα αποφασίστηκε, με την συναίνεση της, να μην επιστρέψει στο σπίτι που έμενε έως τότε και την φροντίδα της ανέλαβε το χαμόγελο του παιδιού. Η Χριστίνα ήταν ένα αξιόλογο παιδί. Συνεργάσιμη, συνεπής ως προς τις υποχρεώσεις της, πρόσχαρη και ήπιων τόνων με γνώση και σεβασμό στα όρια και τους κανόνες.

Σήμερα η Χριστίνα έχει ανοίξει τα φτερά της, έχει το δικό της σπίτι, εργάζεται ως αισθητικός και δεν ξεχνά να επικοινωνεί με και επισκέπτεται την οικογένεια που απέκτησε στο Χαμόγελο.

 -Σε τι είδους οικογένειες συναντούμε περιστατικά βίας και κακοποίησης;

Τα πιο πολλά κρούσματα έχουν να κάνουν με το οικογενειακό περιβάλλον.  Όπως φαίνεται από τα στατιστικά μας, πολλά περιστατικά κακοποιήσεων γίνονται και από τους δύο γονείς και ακολουθούν ο μπαμπάς και η μαμά.

Τα περιστατικά που συνήθως καταγγέλονται και αναφέρονται είναι περιστατικά που προκύπτουν από οικογένειες στις οποίες οι γονείς έχουν ένα χαμηλό μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο, μπορούν να ζουν απομονωμένοι από το κοινωνικό σύνολο, σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές ή ακόμα και σε αστικές περιοχές αλλά αποκομμένοι. Προσέξτε! Οι οικογένειες μπορεί να είναι και εύπορες! Υπάρχουν  και πολλά περιστατικά που δεν καταγγέλονται. Ο κόσμος δεν θέλει να καταγγείλει έναν άνθρωπο ή να αναφέρει την υποψία ή την βεβαιότητα ότι σε υψηλά μορφωτικά, κοινωνικά, οικονομικά επίπεδα ένας γονιός μπορεί να κακοποιεί ένα παιδί.

-Η παιδική κακοποίηση σχετίζεται με την οικονομική κρίση;

Θα σας μιλήσω σε δύο επίπεδα με την οικονομική κρίση. Καταρχήν η οικονομική κρίση συνδέεται άμεσα με την κατάθλιψη. Είχαμε δηλαδή αύξηση 30% παρουσίασης, εμφάνισης καταθλιπτικών στοιχείων σε εφήβους. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Το δεύτερο κομμάτι είναι ότι η οικονομική κρίση σε ήδη δυσλειτουργικές οικογένειες έρχεται να μεγαλώσει, να μεγεθύνει την ήδη υπάρχουσα δυσλειτουργία τους. Αυτό επίσης είναι ένα κομμάτι. Από εκεί και πέρα σαφώς, τα προβλήματα αυξήθηκαν. Αλλά όσο αφορά στην κακοποίηση δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η οικονομική κρίση έπαιξε ρόλο αιτίας- αποτελέσματος. Η παιδική κακοποίηση προϋπήρχε σίγουρα της οικονομικής κρίσης. Δεν σημαίνει ότι ένας άνθρωπος αν δεν έχει να φάει κακοποιεί τα παιδιά του. Υπάρχουν άλλα δεδομένα τα οποία οδηγούν στην κακοποίηση. Από την άλλη πλευρά μπορούμε να πούμε και ότι η οικονομική κρίση έφερε τους Έλληνες πιο κοντά.

 Η ιστορία του Δημήτρη –Παραμέληση.  

Ο Δημήτρης σήμερα είναι 7 ετών, όταν τον συναντήσαμε στο χαμόγελο του απιδιού ήταν 2.

Ο Δημήτρης καιτα 2μεγαλύτερα αδέλφια του (αγόρια), ζούσαν στο κακοποιητικό περιβάλλον που δημιουργούσαν οι έντονοι και καθημερινοί καβγάδες των γονέων τους, οι περισσότεροι από τους οποίους κατέληγαν στον ξυλοδαρμό της μητέρας από τον αλκοολικό πατέρα.

 Η μητέρα εγκατέλειψε τον πατέρα όταν ο Δημήτρης ήταν σχεδόν 1έτους και ανέθεσε την φροντίδα των δυο μεγαλύτερων παιδιών της σε ίδρυμα, ενώ η ίδια επέλεξε να ζήσει με τον μικρό γιό της σε υπόγειο διαμέρισμα στο κέντρο της Αθήνας. Ο πατέρας έκτοτε είναι παντελώς απών.

Οι καταγγελίες που έγιναν από γείτονες για το συγκεκριμένο περιστατικό ανέφεραν πως η μητέρα άφηνε το παιδί της πολλές ώρες μόνο του στο σπίτι, δεν άκουγαν καθόλου το μωρό κατά τη διάρκεια της ημέρας αλλά και της νύχτας και υποψιάζονταν πως η μητέρα κρατούσε πολλές ώρες κοιμισμένο το μωρό για να μην την ενοχλεί. Επίσης, από το υπόγειο διαμέρισμά τους αναδυόταν έντονη δυσοσμία, ενώ γενικά η μητέρα δεν τηρούσε βασικούς κανόνες υγιεινής και καθαριότητας. Παράλληλα υπήρχαν ενδείξεις ότι η μητέρα έκανε χρήση αλκοόλ και ψυχοφαρμάκων.

Η καταγγελία που οδήγησε σε άμεση εισαγγελική παρέμβαση αφορούσε στην υποψία πως ο Δημήτρης και ο μεσαίος αδελφός του (8 ετών) που επισκεπτόταν τη μητέρα κατά διαστήματα, ήταν κλειδωμένοι για περίπου μία εβδομάδα στο σπίτι και δεν ακούγονταν.

Κατόπιν εισαγγελικής παρέμβασης, κοινωνική λειτουργός εισήλθε στο διαμέρισμα παραβιάζοντας την πόρτα. Εκεί αντίκρισε τον 2 ετών Δημήτρης και τον 8χρονό αδελφό του, σε ένα χώρο χωρίς θέρμανση, σχεδόν άδειο, τα παράθυρα ερμητικά κλειστά, κατσαρίδες περιφέρονταν τριγύρω και η δυσοσμία ήταν ανυπόφορη. Ο μικρός Δημήτρης ήταν ημιλιπόθυμος και απαθής, φορώντας μόνο την πάνα του, ενώ μαζί με τον αδελφό του διαπιστώθηκε ότι τρέφονταν με κομμάτια φελιζόλ, μη έχοντας άλλη επιλογή τροφής.

Τα παιδιά μεταφέρθηκαν άμεσα στο νοσοκομείο. Ο 8χρονός Βασίλης επέστρεψε στο ίδρυμα όπου και διέμενε σχεδόν μόνιμα, ενώ ο Δημήτρης έγινε μέλος της οικογένειας του Χαμόγελου.

 Ο Δημήτρης πάλεψε σκληρά έχοντας δίπλα του συνεχώς το επιστημονικό προσωπικό του Οργανισμού που του προσέφεραν πάνω από όλα, όλη την αγάπη και τρυφερότητα που είχε στερηθεί. Ξεπέρασε πολλά προβλήματα σωματικά, πνευματικά και ψυχικά, που είχαν προκληθεί από την σοβαρή παραμέληση που δεχόταν. Ο Δημήτρης που δυσκολεύτηκε πάρα πολύ να μιλήσει και ήταν ένα πολύ εσωστρεφές αγοράκι, σήμερα είναι ένας πανέξυπνος και πολύ κοινωνικός πολυλογάς που ονειρεύεται να γίνει αστροναύτης!

 -Ποια είναι οι συνηθισμένες μορφές παιδικής κακοποίησης;

Η πιο συχνή μορφή είναι η παραμέληση γιατί αυτή μπορεί να τη δει κανείς με γυμνό μάτι και στη συνέχεια είναι η παιδική κακοποίηση γιατί και αυτή μπορεί να την δει κάποιος με γυμνό μάτι, ενώ την σεξουαλική κακοποίηση και την συναισθηματική κακοποίηση δεν μπορείς να την εντοπίσεις δια γυμνού οφθαλμού, οπότε δεν είναι εύκολο να την εντοπίσεις.

Σεξουαλική κακοποίηση έχει οριστεί ως η «με οποιονδήποτε τρόπο συμμετοχή του παιδιού σε σεξουαλική δραστηριότητα, την οποία δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί πλήρως και δεν είναι σε αναπτυξιακό ή νοητικό στάδιο κατά το οποίο μπορεί να δώσει την συγκατάθεση του».

Σωματική κακοποίηση παιδιού είναι η εμπρόθετη άσκηση σωματικής βίας σε βάρος των παιδιών και έχει ως αποτέλεσμα (ή θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα) επιπτώσεις στην υγεία του παιδιού, την επιβίωση του, στην ανάπτυξη του ή στην αξιοπρέπεια του. Η σωματική κακοποίηση εκδηλώνεται μέσω ξυλοδαρμού, με χτυπήματα, κλωτσιές, ταρακουνήματα, δαγκώματα, στραγγαλισμούς, καψίματα, δηλητηριάσεις και πρόκληση ασφυξίας.

Η συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση περιλαμβάνει, και  μεμονωμένα περιστατικά αλλά και ένα σταθερό μοντέλο συμπεριφοράς κατά το οποίο υποτιμάται η προσωπικότητα και γενικά η ύπαρξη του παιδιού… Συνήθως περιλαμβάνει: τον περιορισμό της κίνησης του παιδιού, συμπεριφορές ταπείνωσης, κατηγοριών απειλών ή εξευτελισμού και οποιαδήποτε μορφής κακή μεταχείριση και απόρριψη.

Ο Μιχάλης σήμερα είναι 15 ετών. Στα 15 του υπέστη συναισθηματική κακοποίηση.

Ο Μιχάλης ζούσε σε ένα θεωρητικά προνομιούχο περιβάλλον καθώς είχε σε περίσσεια όλα τα υλικά αγαθά που θέλει ένα παιδί, αφού η οικογένεια του είχε ιδιαίτερη οικονομική άνεση. Θεωρητικά, ήταν πολύ τυχερό παιδί.

Ο Μιχάλης, ζήτησε ο ίδιος βοήθεια από τους κοινωνικούς λειτουργούς της Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής για τα ΠαιδιάSOS 1056, όταν άρχισε να καλεί συστηματικά εκφράζοντας την απορία και απόγνωσή του για τις συνεχείς φραστικές επιθέσεις από τους γονείς του, και ιδιαίτερα την μητέρα με την οποία περνούσε περισσότερο χρόνο στο σπίτι.

Καθημερινά και από την ώρα που ο έφηβος επέστρεφε από το σχολείο η μητέρα απευθυνόταν με ποικίλες ασήμαντες αφορμές στον Μιχάλη, χρησιμοποιώντας φράσεις όπως «είσαι άχρηστος, θα σε πετάξω από το σπίτι, δεν είσαι ικανός για τίποτα, είσαι ένα τίποτα, υπάρχεις για να με βασανίζεις, καλύτερα να μη σε είχα γεννήσει…» κ.α. Οι αφορμές για τις ανελέητες αυτές επιθέσεις ήταν συνήθως ένας όχι ικανοποιητικός βαθμός από το σχολείο, κάποιος λεκές στα ρούχα του παιδιού, η ένταση της τηλεόρασης, η διαμαρτυρία του για κούραση μετά από το πιεστικό και πολύωρο διάβασμα των μαθημάτων του σχολείου κ.α. τέτοια. Ο πατέρας του Μιχάλη απορροφημένος από την απαιτητική του εργασία, απουσίαζε σχεδόν όλη μέρα από το σπίτι και τις λίγες ώρες που βρισκόταν εκεί, τις αφιέρωνε στον εαυτό του και όχι στο παιδί.

Η κατάσταση αυτή είχε επιφορτίσει σε τέτοιο βαθμό το παιδί που, όπως εκμυστηρευόταν στους ανθρώπους της Γραμμής, σκεφτόταν να το σκάσει από το σπίτι του. Παράλληλα, δεν μπορούσε να αποδώσει καθόλου αποτελεσματικά στις σχολικές απαιτήσεις, αφού παρά το γεγονός ότι μελετούσε, αισθανόταν μονίμως ανεπαρκής και απροετοίμαστος.

Μετά από αρκετές επικοινωνίες που είχαμε με το Μιχάλη και αφού κερδίσαμε την εμπιστοσύνη του, ο Μιχάλης ακολουθώντας τις κατευθύνσεις και συμβουλές μας, κατάφερε να πείσει την μητέρα του να επικοινωνήσει μαζί μας. Όπως αποδείχθηκε, η μητέρα είχε μεγάλη ανάγκη από συμβουλευτική υποστήριξη.

Τα τελευταία χρόνια είχε επωμιστεί αποκλειστικά την ευθύνη ανατροφής του παιδιού, που σε συνδυασμό με κάποια προβλήματα στη σχέση της με τον πατέρα του Μιχάλη, την οδήγησαν στην αδυναμία ελέγχου του θυμού και της συμπεριφοράς της απέναντι στο παιδί. Σήμερα, οι σχέσεις του Μιχάλη με τους γονείς του, έχουν βελτιωθεί σε αξιοσημείωτο βαθμό. Ο Μιχάλης επικοινωνεί ακόμη μαζί μας και μοιράζεται τις στιγμές της καθημερινότητάς τους.

-Πού μπορεί να καταγγείλει κανείς ένα περιστατικό παιδικής κακοποίησης; 

Υπάρχει η εθνική τηλεφωνική γραμμή 1056. Αν κάποιος έχει οποιαδήποτε πληροφορία ή οποιαδήποτε υπόνοια σχετικά με ένα παιδί ότι μπορεί να βιώνει κακοποίηση ή οποιαδήποτε άλλη μορφή παραβίασης των δικαιωμάτων του, μπορεί να καλέσει στη γραμμή έστω και ανώνυμα, δεν είναι ανάγκη να προβούμε άμεσα σε καταγγελία. Αλλά αυτά τα στοιχεία που έχει μπορεί να τα αξιοποιήσει με έναν ειδικό, κοινωνικό λειτουργό και ψυχολόγο και στη συνέχεια  αν τα αξιολογήσουμε ότι όντως είναι επικίνδυνα, προωθούμε την καταγγελία στις αρμόδιες αρχές προκειμένου να βρεθεί η κατάλληλη για το παιδί λύση.

Σχετικά άρθρα