Γάμος ή συμβίωση; Γιατί παντρευόμαστε;

Πάντα πίστευα ότι ο γάμος μπορεί να σκοτώσει τον έρωτά σου για έναν άνθρωπο. Είμαι 27 ετών έχω μια σχέση εδώ και τέσσερα χρόνια αλλά δε σκέφτομαι τον γάμο. Θεωρώ ότι είναι καλύτερο να συμβιώνεις και αν θελήσεις να κάνεις παιδί τότε ίσως πρέπει να το ξανασκεφτείς. Παρατηρώ σε πολλές φίλες μου που είναι στην ίδια ηλικία ή λίγο μεγαλύτερες το ότι θέλουν οπωσδήποτε να παντρευτούν και δεν μπορώ να καταλάβω τη λογική τους. Είναι δυνατόν να πιστεύεις ότι αλλάζει κάτι απλά και μόνο με μια τελετή και κάποιες υπογραφές; Θα με ενδιέφερε πολύ να διαβάσω κάποια στιγμή στο site σας ένα άρθρο σχετικά με τον γάμο. Γιατί παντρευόμαστε; Γιατί είμαστε τόσο συντηρητικοί- ιδιαίτερα εμείς οι γυναίκες; 

Έφη, Παλαιό Φάληρο.

Έχει ονομαστεί θεσμός, υπέρτατη ένωση, όνειρο κάθε γυναίκας, κρέμασμα του άνδρα, γονεϊκή επιθυμία, εκπλήρωση κοινωνικής επιταγής, κοινωνικό συμβόλαιο, οικονομική ανταλλαγή, σεξουαλική καταδίκη…και το πραγματικό όνομα αυτού: Γάμος. Γιατί τελικά παντρευόμαστε; 

Γράφει η ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια Ελεάνα Ελευθερίου. 

Από την οικονομική και κοινωνική αποκατάσταση στη συμβολοποίηση του, ο γάμος στο σύγχρονο δυτικό κόσμο έχει υποστεί δομικές μεταβολές, ενώ η οικονομική κρίση έχει συντελέσει ριζικά στη τροποποίηση του θεσμού και είτε με αρνητικό είτε με θετικό τρόπο.

Ποιες αλλαγές έφερε η οικονομική κρίση; 

Την αύξηση  των διαζυγίων λόγω της οικονομικής κατάρρευσης που ανέδειξε και διόγκωσε τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα της σχέσης  και την  αδυναμία του σύγχρονου ανθρώπου να ανταπεξέλθει στις εξωτερικές πιέσεις, διαδέχτηκε η αντίστοιχη μείωση της διάλυσης των γάμων, γιατί τα διαζύγια είναι ακριβά, καταλήγοντας τελικά σε μια στροφή σε παραδοσιακές αξίες και επένδυση στο μοντέλο της συντροφικότητας και του εμείς που έχει πια θέση μέσου επιβίωσης.

 Γάμοι που δημιουργούν προβλήματα υγείας ψυχικής και σωματικής και αντίστοιχα γάμοι που επιδρούν θετικά στη συνολική υγεία των ανθρώπων. Γάμοι που μας κάνουν ευτυχισμένους και γάμοι που κατατρώνε τις σάρκες μας…

Γιατί τελικά παντρευόμαστε;

Μέσα στην ανασφάλεια του θανάτου με την οποία γεννιόμαστε, η μοναξιά αποτελούσε πάντα έναν δομικό φόβο του ανθρώπου, ενώ η συντροφικότητα ήταν και παραμένει θεμελιώδης ανάγκη. Συντροφευόμαστε λοιπόν γιατί ερωτευόμαστε, για να μην είμαστε μόνοι, για να μοιραστούμε και για να ικανοποιήσουμε τη βιολογική εντολή της συνέχειας μας. Ο γάμος εκτός από την προσωπική επιβεβαίωση και ανταμοιβή, τη φυσική συνέχεια μιας ερωτικής-συντροφικής σχέσης, επίσης αποτελεί την επικύρωση και την κοινωνική επισφράγιση της σχέσης μέσα από το βλέμμα των άλλων.

Είναι ο γάμος ακόμα και σήμερα, ένας τρόπος διαφυγής από το πατρικό σπίτι; 

Στην ελληνική κοινωνία οι γονείς ίσως περισσότερο από κάθε άλλη δυτικότροπη χώρα βίωναν το πένθος της απώλεια των παιδιών, μέσα από την ενηλικίωση και την «απεξάρτηση» τους από τα δεσμά της οικογένειας. Τα παιδιά έμεναν στη «πατρική εστία» μέχρι πολύ μεγάλη ηλικία και αρνούνταν να φύγουν αν δεν παντρευτούν, και το φαινόμενο της οικογένειας «σάντουιτς» με οικοδομήματα που οι ένοικοι τους ήταν τα ίδια τα μέλη της οικογένειας διαδέχτηκε το ζούμε όλοι μαζί για πάντα- τώρα δε ζούμε όλοι μαζί, ζούμε ο ένας πάνω, ο άλλος κάτω.

Μοιάζει λοιπόν πως μέσα από ένα αίτημα εξωτερικό κοινωνικό ή πολιτισμικό το άτομο εξυπηρετούνταν στο να ικανοποιήσει ένα χρέος προς την κοινωνική δομή. Ένα χρέος καταγεγραμμένο στο ψυχικό του όργανο, που οδήγησε παράλληλα στη δημιουργία και διατήρηση πεποιθήσεων, που θέλουν τη γυναίκα «στο ράφι» και τον άνδρα «παράξενο» και που έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους στον «γενετικό μας κώδικα».  Ο γάμος κατέληξε να είναι ένα ασεξουαλικός και ευνουχιστικός θεσμός, που υποτάσσει τα υποκείμενα και τα καταδικάζει σε μια συμβιωτική σχέση αλλά συνάμα «ανθρωποφαγικό» δεσμό, αφού τελικά οι σύντροφοι κατέληγαν να είναι σκλαβωμένα στα δεσμά του. Ουδεμία σχέση δηλαδή με το πραγματικό νόημα του γάμου, που όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται οι σημερινές τραγικές συνθήκες, επιτρέπουν να διαφανεί.

Η οικονομική κρίση έχει φέρει θετικές αλλαγές στο θεσμό; Πότε ο γάμος σήμερα θεωρείται επαναστατική πράξη; 

Σήμερα όμως που δεν «χρειάζεται» να παντρευτούμε, που ο θεσμός έχει εκπέσει ή αποδυναμωθεί όπως συχνά ακούγεται, μοιάζει να υπάρχουν οι καταλληλότερες συνθήκες, αφού πολύ απλά το θέλω έχει αντικαταστήσει το κοινωνικό αλλά και ενδόμυχο «πρέπει».

Παλαιότερα ίσχυε ένα σχήμα που υπαγόρευε, γεννιέσαι για να παντρευτείς και να κάνεις οικογένεια.

Σήμερα μοιάζει να έχουμε περάσει στην εποχή που υπαγορεύει «Γεννιέσαι.». Ίσως τελικά το να επιλέγουμε να κάνουμε βήματα που έχουν θεωρηθεί ξεπερασμένα, αναχρονιστικά ή ακόμα και ανελεύθερα, να αποτελεί μια πραγματική αλλαγή, μια ώθηση προς τα εμπρός, μια δήλωση ζωής που από μόνη της είναι αντίδραση. Αντίδραση στο κατεστημένο που υπαγορεύει ότι  «ο πενιχρός μισθός σου δεν σου επιτρέπει ούτε να ζήσεις μόνος, ούτε να ανοίξεις σπίτι με έναν άλλο άνθρωπο σύντροφο έρωτα και ζωής, ούτε να παντρευτείς, ούτε να συνεχίσεις τη δύναμη της ζωής μέσα από τη δική σου οικογένεια…εξάλλου γιατί να κάνεις παιδιά σήμερα.

Αντίδραση σε μια καταδίκη που λέει κρύψου στο σπίτι της Μεγάλης Μητέρας, κάτσε ήσυχος, μην αντιδράς, εκεί είσαι ασφαλής, μη μιλάς…» Και να πως τελικά ένας απαρχαιωμένος και αναχρονιστικός για πολλούς θεσμός γίνεται βήμα επανάστασης.

Σχετικά άρθρα