Γιατί παραμέλησα τον εαυτό μου; Η ιστορία μιας μητέρας

Ο καθηγητής Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας, Αναστάσιος Σταλίκας εξιστορεί την ιστορία μιας 35χρονης γυναίκας που μέσα από την φοβία της με τις ασθένειες αναζητούσε το ενδιαφέρον των άλλων, έψαχνε τη φροντίδα για τον ίδιο της τον εαυτό. Μπορούμε να διεκδικήσουμε χώρο και χρόνο για τα θέλω μας παρά τις υποχρεώσεις; Και αν η οικογένεια αντιδράσει;

Συνέντευξη στην Άννα Δρούζα. 

-Πώς μπορεί να μας βοηθήσει η θετική ψυχολογία; Πώς μπορεί ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του μέσα από την προσέγγιση αυτή;

Τον τελευταίο καιρό έρχονται άνθρωποι στο γραφείο μου με αγχώδεις διαταραχές, με κρίσεις πανικού, με συμπτώματα όπως πόνοι στο στήθος… Τα θέματα αυτά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εμφανίζονται ξαφνικά. Μπορεί να είχαν επισκεφτεί και παλαιότερα κάποιο ψυχίατρο, ίσως είχαν πάρει και κάποια φάρμακα. Αλλά  μπορεί ένα περιστατικό στη ζωή τους να τους φοβίσει ξανά κι έτσι έρχονται στον ψυχολόγο.

-Τι είναι αυτό που φοβίζει και ταλαιπωρεί τον κόσμο και πλέον ζητάνε κάτι παραπάνω από ένα φάρμακο, τη βοήθεια του ψυχολόγου;

Μια κρίση πανικού. Σκέφτονται ότι τα φρένα του αυτοκινήτου κόβονται εκεί που οδηγούν ή κόβεται η αναπνοή τους ή έχουν ένας βάρος στο στήθος. Τα χέρια μουδιάζουν, νομίζουν ότι θα πάθουν κάποιο καρδιακό και ότι πεθαίνουν. Μπορεί να είναι μια ιδέα, ότι για παράδειγμα μπορεί να πάθει κάτι το παιδί μου, κάποιο ατύχημα. Οι ιδέες αυτές είναι έντονες  τις έχουν συνεχώς στο μυαλό τους, βλέπουν εφιάλτες, δε μπορούν  να κοιμηθούν. Έχουν τη μορφή εμμονής.

Θυμάμαι την περίπτωση μίας γυναίκας η οποία είναι στα 35 της, είναι παντρεμένη και έχει ένα παιδάκι. Ξαφνικά άρχισαν να της μπαίνουν ιδέες ότι έχει προβλήματα βιολογικά ότι κάτι έχει με το στομάχι της. Δημιουργήθηκε μια φοβία από την οποία δε μπόρεσε να «ξεκολλήσει». Άρχισε να ψάχνει  πληροφορίες στο ίντερνετ και σιγά σιγά η ιδέα αυτή άρχισε να την πανικοβάλει τόσο πολύ που πλέον, το μόνο πράγμα που κάνει είναι να πηγαίνει κάθε εβδομάδα στο γιατρό για εξετάσεις. Όταν βγαίνουν οι εξετάσεις και τα αποτελέσματα είναι καλά, περνάνε 2 μέρες και πάει και κολλάει σε μια άλλη ασθένεια, βρίσκει άλλο αντικείμενο. Έρχεται λοιπόν, στο γραφείο μου γιατί έχει πανικοβληθεί πολύ. Όλοι αυτοί οι φόβοι της  έχουν μια πραγματική βάση αν το σκεφτούμε αλλά είναι υπερβολικοί.

-Ναι, κάποιο πρόβλημα πραγματικά υπάρχει αλλά αυτή το διογκώνει.

Ακριβώς. Οπότε σε αυτή την περίπτωση τι κάνουμε; Το πρώτο πράγμα που είδαμε είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να της δώσει σημασία ο σύντροφός της, η οικογένεια της ήταν αυτός: Να αρρωστήσει ώστε να ασχοληθούν μαζί της!

-Τραβούσε έτσι, την προσοχή και το ενδιαφέρον.

Ακριβώς αυτό. Τραβούσε την προσοχή και το ενδιαφέρον. Και το να πηγαίνει στο γιατρό ήταν η μόνη αφορμή για να δώσει η ίδια σημασία και προτεραιότητα στον εαυτό της. Ήταν το μόνο που δικαιολογούσε μέσα της. Γιατί θεωρούσε ότι οι άλλοι, δηλαδή το παιδί της, ο άντρας της, η μαμά της, ο μπαμπάς της, η πεθερά είχαν προτεραιότητα απέναντι σε αυτή. Και ο μόνος τρόπος για να μπορέσει να κοιτάξει λίγο και την ίδια, ήταν να βάλει τον εαυτό της στη θέση της ασθένειας. Ένα δεύτερο λόγο που βρήκαμε είναι ότι είχε να κάνει με αυτό το ρόλο της μητέρας. Μόλις είχε γεννήσει ένα παιδί και είχε γίνει μητέρα και ασυνείδητα το υποσυνείδητο της είχε βάλει ένα τρομερό άγχος μη τυχόν πάθει κάτι το παιδί της.

-Μάλιστα, υπαρξιακό ζήτημα λοιπόν.

Ακριβώς. Υπαρξιακό δηλαδή ότι αλλάζω πια ρόλο, ότι αλλάζει η ζωή μου ότι μπαίνω σε άλλα στοιχεία, έχω άλλες ευθύνες και υπευθυνότητες και φοβάμαι ότι δεν θα τα βγάλω πέρα.Έχει να κάνει με την αξία του εαυτού, έχει να κάνει με το κατά πόσο μου επιτρέπω να δώσω προτεραιότητα στον εαυτό μου.

-Όταν άρχισε να τα κατανοεί όλα αυτά ότι συμβαίνουν, ότι ισχύουν για εκείνη, τις προσέφερες κάποια μεθοδολογία για να μπορέσει να λειτουργήσει και  να συμβούν και κάποιες αλλαγές; Υπήρξαν συγκεκριμένα βήματα;

Το πρώτο κομμάτι που είναι και το πιο δύσκολο είναι να κάνεις την σύνδεση ανάμεσα στα συμπτώματα, το «κόλλημα» ότι κάτι έχεις και  στα χρονικά σημεία στη ζωή σου, στην καθημερινότητά σου. Καταγραφή λοιπόν και σύνδεση των περιστατικών με το πρόβλημα. Στην αρχή τα συμπτώματα αρχίζουν και φεύγουν. Στη συνέχεια, συνειδητοποιώντας ότι εσύ έχεις μια αξία, σκέφτεσαι τι κάνω εγώ για τον εαυτό μου; Με την ασθενή δούλεψα στο να αρχίσει μέσα στην καθημερινότητά της να βάζει πράγματα τα οποία την ευχαριστούσαν. Από το να πάει να κάνει ένα μπάνιο 2 ώρες, να πάει να κάνει μανικιούρ-πεντικιούρ, ή να βγει με τις φίλες της ένα βράδυ.

-Και το περιβάλλον της πώς αντέδρασε;

Όταν κάποιος τα κάνει όλα αυτά, βρίσκει και αντιρρήσεις από το σύστημα. Ο σύζυγος ας πούμε μπορεί να αντιδράσει σε αυτή την αλλαγή γιατί είναι κάτι καινούριο, δεν καταλαβαίνει  τι συμβαίνει! Και εκεί πρέπει να διαπραγματευτεί ξανά το άτομο τις σχέσεις τις κοινωνικές, να δεχτεί  το περιβάλλον του αυτές τις αλλαγές.

-Όταν λέτε να διαπραγματευτεί εννοείτε  και να αντιμετωπίσει έναν ακόμα φόβο ότι μπορεί να χάσει πρόσωπα ή να χάθει μια ισορροπία που υπήρχε.

Ακριβώς. Ο φόβος μπορεί να είναι ότι θα χάσω τον σύζυγό μου, ότι θα με χωρίσει. Η έννοια του να διαπραγματευτεί σημαίνει να πει «καλά έκανα κι έκανα αυτό το πράγμα, που πήγα κι έκανα μανικιούρ». Ο περίγυρός μου θα προσπαθήσει να με κάνει να νιώσω λίγο τύψεις, ότι  «εδώ ο κόσμος χάνεται κι εσύ πας και μου κάνεις μανικιούρ».  Θα πρέπει εγώ να νιώθω καλά μέσα μου, γιατί αν μπω στην διαδικασία να νιώθω ενοχές, το χάνω. Πρέπει να νιώσω ότι αυτό είναι ένα κομμάτι του εαυτού μου που το δικαιούμαι και όχι ότι πρέπει να εξηγήσω στον περίγυρό μου γιατί το έκανα.

 

 

Σχετικά άρθρα