Παιδί και έφηβος: Η διατροφή που βοηθά στη νοητική συγκέντρωση

13/09/2016
Ομάδα Σύνταξης
Οικογένεια

Για άλλη μια χρονιά η Ελλάδα βρέθηκε παγκοσμίως στην 1η θέση στην παιδική παχυσαρκία. 44% των αγοριών και 38% των κοριτσιών σχολικής ηλικίας στην Ελλάδα είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ (Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης).
Επιστημονικές έρευνες εντοπίζουν την πηγή του προβλήματος στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Η καθυστερημένη ένταξη σε παιδικό σταθμό και η παρακολούθηση τηλεόρασης για περισσότερες από 2 ώρες ημερησίως διπλασιάζουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Αν μειώνει ή αυξάνει η κρίση τον κίνδυνο παχυσαρκίας δεν μπορούμε ακόμη να το πούμε με σιγουριά. Στην Ελλάδα σήμερα ένα στα δύο παιδιά 7-12 ετών είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα. Κατά συνέπεια αν δεν αντιδράσουμε θα έχουμε άρρωστους ηλικίας 20,25 και 30 ετών.
Από την επιστημονική ομάδα του διατροφολόγου Ευάγγελου Ζουμπανέα diatrofi.gr 
Προετοιμάζοντας το παιδί ως ενήλικα ασθενή
Η παχυσαρκία προκαλεί : στεφανιαία νόσο, αρτηριακή υπέρταση, εγκεφαλική καρδιακή δυσλειτουργία , σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αύξηση χοληστερίνης, τριγλυκεριδίων, ουρικού οξέος, χολολιθίαση, αναπνευστική ανεπάρκεια, άπνοια ύπνου (αιτία αιφνίδιου θανάτου στον ύπνο). Επιπλέον οι καρκίνοι μαστού, ήπατος, χοληδόχου κύστεως, εντέρου συνδέονται με την παχυσαρκία. Επίσης εμφάνιση ουρικής αρθρίτιδας, εκφυλιστικές παθήσεις αρθρώσεων, διαταραχές εμμήνου ρύσεως, ακμή- τριχοφυΐα στις νεαρές, υπογονιμότητα, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, προβλήματα στην εγκυμοσύνη, διαταραχές σπέρματος, πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας.
Η δίαιτα στα παιδιά θα πρέπει να είναι ισορροπημένη σε θερμιδικές ανάγκες και θρεπτικά στοιχεία ώστε να επιτρέπουν τη φυσιολογική ανάπτυξη τους, ενώ συγχρόνως να χάνουν και περιττό βάρος. Κρίσιμες ηλικίες για εμφάνιση παχυσαρκίας που θα οδηγήσει σε παχύσαρκους ενήλικες : 2-3 ετών , 5-7 και εφηβεία.
Βασικές αιτίες: ο σύγχρονος αστικός τρόπος ζωής με τους γρήγορους ρυθμούς που αναγκάζουν τους γονείς στη λύση των εύκολων προκατασκευασμένων γρήγορων γευμάτων και τα διατροφικά σκευάσματα κακής ποιότητας και πλούσιων σε λιπαρά που προσφέρουν τα κυλικεία των σχολείων.
Έναρξη της ημέρας με σωστό πρωινό
Βασικός παράγοντας για την ημερήσια μειωμένη πρόσληψη τροφής είναι η έναρξη της ημέρας με σωστό πρωινό. Το σώμα απαιτεί πρόσληψη «καυσίμου» για να ξεκινήσει τις δραστηριότητές του. Γι’ αυτό το πρωινό γεύμα πρέπει να του προσφέρει για ενέργεια κυρίως υδατάνθρακες αλλά και πρωτεΐνη και λίπος όσο γίνεται καλύτερης ποιότητας. Το πρωινό πρέπει να περιέχει τόση ενέργεια σε θερμίδες , και τέτοια σύσταση που να ανταποκρίνεται στο βάρος, το είδος και την ένταση της δραστηριότητας αλλά και τις ανάγκες της ηλικίας κάθε μαθητή.
Αν δεν πάρουμε πρωινό αναγκάζουμε τον οργανισμό μας να υπολειτουργεί για πολλές ώρες και με αυτόν τον τρόπο αυξομειώνονται απότομα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και ωθείται ο οργανισμός να υπερκαταναλώσει τροφή στο μεσημεριανό γεύμα. Η παράλειψη πρωινού συσχετίστηκε με το αυξημένο σωματικό βάρος και τις διαταραχές σακχάρου σε παιδιά σχολικής ηλικίας.
Το πρωινό για τα παιδιά είναι πολύ σημαντικό γιατί αποδίδουν καλύτερα στα μαθηματικά, στην ανάγνωση, έχουν αυξημένη προσοχή, καλύτερη συμπεριφορά, δεν νυστάζουν, δεν κουράζονται, σκέφτονται γρηγορότερα, είναι πιο ήρεμα. Όσο καλύτερα ποιοτικά είναι το πρωινό τόσο καλύτερη βαθμολογία τείνει να έχει το παιδί. Αντίθετα η κατανάλωση γλυκών και ανθυγιεινών τροφών το πρωί επιδρά αρνητικά στη σχολική απόδοση.
Στη γενικότερη υγεία, καταναλώνοντας σημαντικά θρεπτικά συστατικά (σίδηρο , ασβέστιο , βιταμίνες A,C,B12 κλπ) για την ανάπτυξή τους, ελέγχουν καλύτερα το σωματικό βάρος, έχουν μικρότερα επίπεδα χοληστερόλης αίματος, υποφέρουν λιγότερο από στομαχόπονο, κρυολογήματα ή γρίπη.
Η καλύτερη υγεία συνεπάγεται μεγαλύτερη νοητική συγκέντρωση.
Κάποιες επιλογές πρωινού είναι : γάλα (βιταμίνη A,D), 1 φέτα μαύρου ψωμιού με σπόρους δημητριακών ( ή σε συνδυασμό με ένα βραστό αυγό). Επάλειψη με φυτική μαργαρίνη με βάση το ελαιόλαδο ή και με 1 κουταλιά μέλι ή ταχίνι. Ακόμη, επιλογή αποτελούν και 2 φρυγανιές ή μια λεπτή φέτα κέικ ή ½ φλ. Δημητριακών (βιτ. Β, φυλλικό οξύ, μέταλλα όπως μαγνήσιο, σίδηρο κλπ και αντιοξειδωτικά όπως βιτ. Ε , σελήνιο χαλκό) σε συνδυασμό με πλήρες γάλα ή γιαούρτι. Ένα μέτριο φρούτο ή ένα φλιτζάνι χυμό.
Στόχος μας είναι το πρωινό γεύμα να μετατραπεί σε συνήθεια .
Παράδειγμα πρέπει να αποτελούν οι γονείς τρώγοντας με τα παιδιά ή αφήνοντας το σωστό υγιεινό πρωινό στο τραπέζι.
Σημαντικό ρόλο στη διατροφή των παιδιών παίζει το ενδιάμεσο κολατσιό/ σνακ στο σχολείο , που θα μπορούσε να είναι
<ul style="text-align: justify;">
<li>Ένα σάντουιτς ή αραβική πίτα με γαλοπούλα, τυρί και λαχανικά (εάν έχουν φάει ελαφρύ πρωινό πχ. Γάλα)</li>
<li>Κουλούρι Θεσσαλονίκης με φρέσκο χυμό ή συσκευασμένο ή ψωμί με τυρί και ένα φρούτο.</li>
<li>Υγιεινή επιλογή γλυκού είναι το παστέλι , σοκολάτα μικρή «υγείας χωρίς ζάχαρη», μπισκότα τύπου digestive ή πολυδημητριακά ή μπάρες δημητριακών ή μπάρες τα digestive, ή μπάρες χαλβά.</li>
</ul>
Αν θεωρείτε ότι το σχολικό «μενού» δεν είναι εναρμονισμένο με τις ανάγκες των παιδιών, λάβετε μέτρα! Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον ιδιοκτήτη του σχολικού κυλικείου ή με τον υπεύθυνο από το εκπαιδευτικό προσωπικό. Είναι γνωστό ότι υπάρχει νομοθεσία σχετικά με το τι πρέπει να πωλείται στο σχολικό κυλικείο.
Ακόμη μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στη διατροφή των εφήβων που δεν υπάρχει έλεγχος από τους γονείς και παρασύρονται εύκολα. Λύση είναι να διαμορφώνονται οι διατροφικές τους συνήθειες από νωρίς. Η εφηβεία είναι η ηλικία απόκτησης της κορυφαίας οστικής μάζας και η ηλικία – κλειδί για την πρόληψη οστεοπόρωσης των ενηλίκων. Απαραίτητη κρίνεται η πρόσληψη ασβεστίου 1300 mg ημερησίως (3-4 μερίδες γαλακτοκομικών).Επίσης αυξάνεται και η πρόσληψη και οι ανάγκες σιδήρου σε αυτές τις ηλικίες λόγω αύξησης όγκου αίματος (εμφάνιση εμμηνορρυσίας στα κορίτσια – μυϊκού ιστού στα αγόρια) και πρέπει να είναι περίπου 18 mg στα αγόρια και 12 mg στα κορίτσια.
Καλό λοιπόν θα ήταν να δίνεται βάση σε όλα τα παραπάνω για την σωστή ανάπτυξη του παιδιού και την συνολική υγεία του !