Το χάος των αναμνήσεων του Γιάννη Μπουτάρη

22/09/2016
Ομάδα Σύνταξης
City life

Το χάος των αναμνήσεων
Αφηγήσεις από τη συλλογή με τα κιτς αντικείμενα του Γιάννη Μπουτάρη
Διάρκεια έκθεσης: 24 Σεπτεμβρίου – 29 Οκτωβρίου
Ώρες λειτουργίας: Τετ. – Παρ. 02:00 – 08:00μ.μ. και Σάβ. 12:00-04:00μ.μ.
Ένας από τους πιο επιτυχημένους Έλληνες επιχειρηματίες και πολιτικούς, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, εκθέτει ένα μεγάλο μέρος της συλλογής του με κιτς αντικείμενα στην αθηναϊκή γκαλερί a.antonopoulou.art.
Τα εγκαίνια της έκθεσης έχουν προγραμματιστεί για την Παρασκευή 23 Σεπτεμβρίου, ώρα 07.00-10.30μ.μ.
Η έκθεση στην γκαλερί a.antonopoulou.art φέρνει στο προσκήνιο το συλλεκτικό πάθος του Γιάννη Μπουτάρη και επιβεβαιώνει –ιδίως για όσους δεν γνώριζαν την ύπαρξη της συλλογής του– τη φήμη του ως αντισυμβατικού ανθρώπου, που δεν διστάζει να παίρνει το ρίσκο και να δοκιμάζει νέες εμπειρίες.
Ο ίδιος λέει: "Μέσα σε όλη αυτήν τη μάλλον πολυτάραχη πορεία, άρχισα να μαζεύω αντικείμενα χωρίς ιδιαίτερο σκοπό και λόγο, με ένα μόνο σκεπτικό: να έχω κάποια ενθύμια από πόλεις και χώρες που επισκεπτόμουν όλα αυτά τα χρόνια για να πουλήσω κρασιά. Αλλά ήταν όλα ευτελή και κακόγουστα, όπως είναι τα ενθύμια σ’ όλο τον κόσμο. Όταν αυτά παραμαζεύτηκαν και δεν είχα πού να τα βάλω, τα τοποθέτησα σε βιτρίνα στο κτήμα…"
<img src="/contentfiles_2016/0112abaaboutagalma.jpg" alt="" width="640" height="698" />
Η συλλογή του Γιάννη Μπουτάρη περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων: ένα πλήθος από αντικείμενα που απεικονίζουν ζώα (πορσελάνινα, πλαστικά, ξυλόγλυπτα, σκαλισμένα σε μάρμαρο)· πορτρέτα πολιτικών αρχηγών τυπωμένα σε κούπες· ήρωες της ελληνικής μυθολογίας· μπούστα γυναικών και ημίγυμνες κοπέλες σε ερωτικές πόζες· αγωνιστικά αυτοκίνητα· δεκάδες αναπτήρες· ζωγραφιστά πιάτα, τασάκια, λυχνάρια· ρολόγια τσέπης και χειρός· κούκλες ματριόσκα· ευφάνταστα διακοσμημένες φιάλες ποτών· τσαγιέρες με λεοπάρ σχέδια· και μια μεγάλη ενότητα με μπιμπελό από διάφορες πόλεις, περιοχές και χώρες, στις οποίες ταξίδεψε ο κάτοχός τους τα τελευταία τριάντα χρόνια. Πολλά από αυτά τα ενθύμια είναι άμεσα αναγνωρίσιμα τοπόσημα: ο Παρθενώνας, ο Λευκός Πύργος, ο Πύργος του Άιφελ, η Όπερα του Σίδνεϊ, ο κόκκινος τηλεφωνικός θάλαμος ή το Manneken Pis («Ο μικρός που ουρεί») – το γνωστό μπρούντζινο άγαλμα των Βρυξελλών.
Τα μπιμπελό και σουβενίρ που συλλέγει ο Μπουτάρης ανήκουν στην κατηγορία του μελαγχολικού κιτς. Λειτουργούν δηλαδή σαν ονειρικές εικόνες με τις οποίες μπορούμε να αναπτύξουμε μια προσωπική σχέση. Τα αντικείμενα αυτά είναι κάτι παραπάνω από άψυχα αποκτήματα: με το να προβάλουμε σε αυτά τις επιθυμίες μας, με ενοχικό τις περισσότερες φορές τρόπο, τους προσδίδουμε μια έντονη φετιχιστική διάσταση.
<img src="/contentfiles_2016/0112abaaboutaboudas.jpg" alt="" width="640" height="701" />
Τι συμβαίνει όμως όταν αυτά τα κιτς αντικείμενα εισέρχονται σε έναν χώρο τέχνης; Οι αφηγήσεις που παρουσιάζει η γκαλερίστα Αγγελική Αντωνοπούλου μέσα από τα κιτς σουβενίρ της συλλογής του Γιάννη Μπουτάρη παραπέμπουν σε μια εγκατάσταση σύγχρονης τέχνης. Σε κάθε ενότητα που στήνει η Αντωνοπούλου τα αντικείμενα της συλλογής αφηγούνται μια νέα ιστορία. Ο θεατής της έκθεσης καλείται να αναλογιστεί το βαθύτερο νόημα του συλλέγειν, την απατηλότητα που χαρακτηρίζει το κιτς και την αλληγορική δύναμη της ποιητικής του.
Από τις 23/9 – 29/10/2016, κατά τη διάρκεια της έκθεσης, η γκαλερί μεταμορφώνεται, πάνω σε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της Ν. Καρακωστάνογλου Μπουτάρη.
Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος με κείμενο του ιστορικού τέχνης Χριστόφορου Μαρίνου.
<a href="https://www.facebook.com/events/1057959867656782/">https://www.facebook.com/events/1057959867656782/</a>
<img src="/contentfiles_2016/0112abaaboutarhskits.jpg" alt="" width="627" height="541" />
Συνέντευξη του Γιάννη Μπουτάρη, efsyn.gr
'Οταν τα αγόραζα, η γυναίκα μου δεν μου μιλούσε μια βδομάδα'
Ο τίτλος της εκπορεύεται από εκείνο που έγραψε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, «κάθε πάθος συνορεύει με το χάος, όμως το συλλεκτικό πάθος εγγίζει τα όρια του χάους των αναμνήσεων», και μας το θυμίζει ο Χριστόφορος Μαρίνος, στο εξαιρετικό θεωρητικό κείμενο του καταλόγου.
Ετοιμάσατε μια πρωτότυπη έκθεση;
Πρωτότυπη, δεν ξέρω. Δεν ήταν δική μου ιδέα. Η νύφη μου είναι εστέτ και με υπεραγαπάει – ό,τι κάνω το βρίσκει τέλειο. Μου πρότεινε να κάνουμε μια έκθεση με την Αγγελική Αντωνοπούλου.
Ηρθε η Αγγελική, τα είδε, της άρεσαν και προέκυψε η έκθεση. Η συλλογή έχει πάνω από 1.500 αντικείμενα. Η Αγγελική θα παρουσιάσει, σε αποκλειστικά δικές της επιλογές, καμμιά 500αριά. Εγώ τα έχω φύρδην-μίγδην. Εκείνη έκανε κάτι σοβαρό, τα κατηγοριοποίησε σε θεματικές ενότητες. Και να σου πω την αμαρτία μου, μου άρεσε. Αν και κατά τη γνώμη μου παραείναι «κομιλφό».
Τι ιστορίες θα δούμε;
Διάφορες, από τσόντες μέχρι την Κιβωτό του Νώε.
Πώς ξεκινήσατε να συλλέγετε κιτς αντικείμενα;
Τη δεκαετία του ’80 που ταξίδευα πολύ, τα αγόραζα κυρίως στα αεροδρόμια από τα μαγαζιά με αντικείμενα λαϊκής τέχνης μέχρι ό,τι μπούρδα αναμνηστικών φαντάζεσαι.
Συνήθως είναι άσχημα, κακότεχνα, από υλικά χαμηλής ποιότητας, ενθύμια χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Σιγά σιγά όμως, άρχισα να τα ψάχνω.
Οταν επέστρεφα από τα ταξίδια με τέτοια, η γυναίκα μου δεν μου μιλούσε μια βδομάδα. Στο μεταξύ, εκδόθηκε το «Κάτι το ωραίον» το οποίο περιέγραφε την αξία του κιτς. Κατέληξα να λέω ότι η αισθητική είναι τρόπος και αντίληψη ζωής.
Τι ορίζετε ως κιτς;
Ο,τι ενοχλεί την αισθητική μου, ό,τι με αναστατώνει με την ασχήμια του. Τα υλικά των κιτς είναι ευτελή, μιμούνται το αυθεντικό, αλλά συμπορεύονται και με την ομορφιά που δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την ασχήμια.
Υπάρχουν πιο προσωπικά αντικείμενα στη συλλογή;
Οχι, εκτός από κάνα δυο που τα δείχνω πάντα. Δύο κέρατα σε περίεργη βάση, από το οποίο βγήκε το «ήπιε τα κέρατά του». Μια σειρά παπάδες με καλόγριες που παίζουν τάβλι.
Τα είχα βρει στην Τήνο και αργότερα έμαθα ότι απαγορεύτηκαν γιατί, λέει, δυσφημούσαν το παπαδαριό. Ενα άλλο τεράστιο από μπρούτζο με μια ημίγυμνη γυναίκα που κάθεται με την πλάτη και επάνω της έχει ένα ρολόι που γυρνάει. Δεν μπορείς να φανταστείς τι ασχήμια.
<img src="/contentfiles_2016/0112abaaboutaclock.jpg" alt="" width="640" height="1150" />
Εσείς είχατε σχέση με τη σύγχρονη τέχνη, συλλέγατε γενικότερα;
Οταν πρωτοπαντρεύτηκα είχα την τάση να συλλέγω. Δώρισα τους πίνακες στο ΜΜΣΤ, του οποίου είμαι ιδρυτικό μέλος. Είχα πολύ καλή σχέση με τον Ιόλα τον μακαρίτη και με τον Αλέξη Ακριθάκη, όταν έμενε για μεγάλο διάστημα στη Θεσσαλονίκη.
Μικρός μάζευα τσίγκινα στρατιωτάκια, οι αφίσες μου άρεσαν, αλλά με τη συλλογή των κιτς διασκεδάζω πολύ.
Τι θυμάστε από τον Αλέξανδρο Ιόλα;
Είχε έναν καμαρότο, τον έλεγε «η κουφή». Ηταν ναυτικός στο «Ελλη» όταν τορπιλίστηκε και έμεινε κουφός. Τον είχε πάντα δίπλα του μαζί με μια μαγείρισσα, γύφτισσα. Πήγαινα στο σπίτι στην Αγία Παρασκευή.
Τι δεν είχε εκεί… Καθόμασταν οι τέσσερις μας στην κουζίνα και παίζαμε ξερή. Με πιάνουν τα γέλια που τα σκέφτομαι. Δεν περιγράφονται οι σκηνές που ζούσαμε. Ηταν ωραία.
Υπάρχει χάος στις αναμνήσεις σας ή έχετε βάλει τάξη;
Δεν υπάρχει λόγος να βάλεις τάξη. Είναι σαν τα κομμάτια ενός παζλ. Τα ρίχνεις όλα στον κουβά και όταν θέλεις κάτι συγκεκριμένο να θυμηθείς, ανασύρεις από εκεί.
Πώς σχολιάζουν οι κύκλοι σας το σκουλαρίκι και τα τατουάζ;
Αυτά είναι υπόλοιπα της ζωής μου, τι να κάνω. Εκανα το πρώτο τατού το ’74 και το σκουλαρίκι είναι φυλαχτό. Είμαι Βλάχος και ο πατέρας μου φορούσε σκουλαρίκι μέχρι τα 16 του. Εγώ το φόρεσα όταν γεννήθηκε η εγγονή μου, πριν από 20 χρόνια. Της έχω λατρεία.