Πολλά μικρά παιδιά φοβούνται τον Άγιο Βασίλη διότι αποτελεί κάτι εντελώς διαφορετικό από την εμπειρία τους.  Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο φόβος τους δε σχετίζεται αρχικά με τη φιγούρα του Αη Βασίλη όπως αυτή εμφανίζεται στα βιβλία ή τα κινούμενα σχέδια, αλλά ο φόβος αυτός εκδηλώνεται όταν το παιδί δει τη μορφή του Άγιου Βασίλη στο κοινωνικό του περιβάλλον.  Ο Άγιος Βασίλης ντύνεται, δείχνει και φέρεται με τρόπο διαφορετικό από την εμπειρία του παιδιού, άρα αποτελεί φαινόμενο άγνωστο, μυστήριο και γι’ αυτό λιγάκι εκφοβιστικό για το παιδί.

Aπό την ψυχολόγο Δρ. Λίζα Βάρβογλη

Τα μικρά παιδιά, προσχολικής ηλικίας, έχουν συνηθίσει να βλέπουν κάποιους χαρακτήρες, όπως τον Άγιο Βασίλη ή ήρωες κινούμενων σχεδίων σε μικρό μέγεθος και σε δύο διαστάσεις, σε βιβλία ή στην τηλεόραση.  Κάτι τέτοιο διατηρεί μια απόσταση ασφαλείας ανάμεσα στους χαρακτήρες αυτούς και το παιδί και του δίνει τη σιγουριά ότι δε μπορούν να το πειράξουν, αφού το ίδιο μπορεί να τους ελέγξει (πχ κλείνει το βιβλίο ή την τηλεόραση).  Όταν όμως οι ίδιοι χαρακτήρες παρουσιάζονται ζωντανοί και τρισδιάστατοι, τότε αποκτούν άλλο κύρος και οντότητα στα μάτια του παιδιού, το οποίο μπορεί να τρομάξει.

Η μετάβαση από την εικόνα και το ψεύτικο στο ζωντανό και αληθινό αποτελεί ένα μεγάλο διανοητικό και συναισθηματικό άλμα για το παιδί προσχολικής ηλικίας.  Δεν είναι εύκολο για το μικρό παιδί να γεφυρώσει αυτού του είδους τις διαφορετικές πληροφορίες και να κατανοήσει ότι αυτό που βλέπει είναι η μεταφορά της εικόνας στην πραγματικότητα και ότι η πραγματικότητα αυτή θα πρέπει να του δημιουργεί την αίσθηση της ασφάλειας και της σιγουριάς.</p>
Όταν λοιπόν οι γονείς προτρέπουν το παιδί τους να φωτογραφηθεί αγκαλιά με τον Αι-Βασίλη σε κάποια πλατεία ή να μπει σε ένα κατάστημα έξω από το οποίο μια τρισδιάστατη κούκλα-Άγιος Βασίλης κουνιέται και δίνει ευχές, το παιδί τρομάζει.  Ο φόβος αυτός εκδηλώνεται συνήθως με κλάματα και πεισματική άρνηση να πλησιάσει την τρομακτική φιγούρα.

Μια παραλλαγή του ίδιου φόβου

Μερικά παιδάκια προσχολικής ηλικίας ξεκινούν να φοβούνται τον Άγιο Βασίλη και στη συνέχεια ο φόβος αυτός εξαπλώνεται και σε άλλα φυσικά πρόσωπα που μπορεί να μοιάζουν αμυδρά ή σε κάποια λεπτομέρεια με τον Άγιο Βασίλη (πχ κάποιον θείο με γένια, μια ξαδέρφη με κόκκινο φόρεμα).  Σε άλλες περιπτώσεις, το παιδί αρχίζει να φωνάζει και τρέχει να κρυφτεί όταν δει κινούμενα σχέδια με τον Άγιο Βασίλη ή όταν τον δει σε μορφή κούκλας.  Τέλος, σε πιο ακραίες περιπτώσεις, ο φόβος αυτός μπορεί να μεταφερθεί και σε οτιδήποτε σχετίζεται με τα Χριστούγεννα, όπως χριστουγεννιάτικα στολίδια, χιονάνθρωπους, τις φιγούρες της φάτνης ή και το ίδιο το χριστουγεννιάτικο δέντρο.</p>
Τι έχει συμβεί;  Το παιδί γενίκευσε το φόβο του από το συγκεκριμένο, τη μορφή του Άγιου Βασίλη σε οτιδήποτε σχετίζεται με αυτόν, με λίγα λόγια «έμαθε» να φοβάται.  Επομένως, το επόμενο βήμα είναι να «ξε-μάθει» το φόβο του, ή απλά να μάθει έναν νέο τρόπο προσέγγισης στα πράγματα ώστε να μη φοβάται.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Στην αντίδραση των γονιών βρίσκεται το κλειδί της επιτυχίας για να ξεπεράσει το παιδί τους φόβους του.  Καταρχήν, οι γονείς δεν θα πρέπει να κοροϊδέψουν το παιδί για τους φόβους του ούτε να το υποχρεώσουν να κάνει κάτι που δε θέλει (με την ελπίδα ότι έτσι θα το ξεπεράσει).

• Προετοιμασία: Το καλύτερο είναι να αρχίσουν από νωρίς να προετοιμάζουν το παιδί για την χριστουγεννιάτικη περίοδο.  Μπορούν να ξεκινήσουν δείχνοντάς του μερικά χριστουγεννιάτικα στολίδια και να συμπεριλάβουν και μια φιγούρα του Αι-Βασίλη και ν’ αφήσουν το παιδί να τα προσεγγίσει, να τα παρατηρήσει και, τελικά, να παίξει μαζί τους.  Το παιχνίδι είναι ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεράσει το παιδί τους φόβους του, μια που θα αισθάνεται ότι ελέγχει την κατάσταση το ίδιο.
• Βοηθήστε το παιδί να ελέγξει τους φόβους του: αγκαλιάστέ το, καθησυχάστε το.  Δείξτε ότι καταλαβαίνετε τους φόβους του και μην προσπαθήσετε εκείνη τη στιγμή να τους εκλογικεύσετε.  Είναι προτιμότερο να πείτε «Καταλαβαίνω ότι φοβάσαι τον Α-Βασίλη, σε τρομάζει».  Στη συνέχεια εξηγείστε ότι εσείς δεν τον φοβάστε, ότι είναι καλός και μοιράζει δώρα στα παιδιά.  Δείξτε στο παιδί τη σιγουριά σας γι’ αυτά που του λέτε.
• Μην απομονώνετε το παιδί: μην προσπαθήσετε να το προστατεύσετε κρατώντας το στο σπίτι και αποφεύγοντας κάθε επαφή με το αντικείμενο του φόβου του.
• Δώστε στο παιδί την εμπειρία των γιορτών: μπορεί να βοηθήσει με τύλιγμα δώρων, γιορταστικό στόλισμα και μαγειρική….και μέσα από αυτές τις εμπειρίες θα έρθει σε επαφή και με ότι φοβάται.
• Δημιουργήστε ένα δικό σας παραμύθι: «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα παιδάκι που φοβόταν τον Αι-Βασίλη…».  Διανθίστε λίγο παραπάνω τους φόβους που είχε το παιδάκι της ιστορίας και τις συμπεριφορές του και τελειώστε το παραμύθι λέγοντας: «Μια μέρα, το παιδάκι αυτό σταμάτησε να φοβάται τον Αη Βασίλη.  Αν και δεν του άρεσε να πάει πολύ κοντά του, του άρεσε να τον βλέπει και να σκέφτεται για τα δώρα που θα του φέρει τα Χριστούγεννα.  Κι έτσι, το παιδάκι αυτό έζησε καλά κι εμείς καλύτερα».

Διαβάστε σχετικά άρθρα:

Τελικά υπάρχει Άγιος Βασίλης;

Σε ποια ηλικία παύουν τα παιδιά να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη;

Το παιδί μού κάνει πολλές ερωτήσεις για τον Άγιο Βασίλη. Πώς να το χειριστώ;