Γιάννης Κουνέλλης: "Ένα έργο είναι μεγάλο όταν ανοίγει δρόμους": τα παιδικά του χρόνια στην Ελλάδα, το πάθος του για τη ζωγραφική, η ανάγκη του να… βγει έξω από τον καμβά

17/02/2017
Ομάδα Σύνταξης
Life stories

Έφυγε χθες το βράδυ από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών ο μεγάλος καλλιτέχνης και πρωτοπόρος της arte povera Γιάννης Κουνέλλης.
Η κηδεία του θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου στις 11:30, στην εκκλησία «Σάντα Μαρία Ντελ Πόπολο», ευρύτερα γνωστή ως «Chiesa degli Artisti», (Εκκλησία των Kαλλιτεχνών), στην πλατεία του λαού της Ρώμης. Η σορός του εκτίθεται σήμερα σε λαϊκό προσκύνημα.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounelis%20dreamideamachine1.jpg" alt="" width="640" height="427" />
 «Είναι μία ημέρα θλίψης. Έφυγε ένας μεγάλος δάσκαλος, θετός Ιταλός, ο οποίος με το έργο του επηρέασε καθοριστικά τη σύγχρονη τέχνη», έγραψε στο Twtter o Ιταλός υπουργός Πολιτισμού, Ντάριο Φραντσεσκίνι.
Καταγωγή – Παιδικά Χρόνια
Γεννήθηκε στις 23 Μαρτίου 1936 στον Πειραιά, στην Καστέλλα. Δεν ήταν πολύ καλός μαθητής στο σχολείο αλλά από μικρός ζωγράφιζε όπου κι αν βρισκόταν. Μετακόμισαν στον Κορυδαλλό όταν ξέσπασε ο Εμφύλιος και αυτό το γεγονός σημάδεψε τη ζωή του.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounelis%20rausmuller%20organisation.jpg" alt="" width="640" height="355" /> Παρόλο που είχε πάθος για τη ζωγραφική από παιδί, δεν κατόρθωσε να γίνει δεκτός στην ΑΣΚΤ. Γι'αυτό έφυγε για την Ιταλία, ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω του. Για περισσότερο από 20 χρόνια, ο Γιάννης Κουνέλλης δεν ξαναγύρισε πίσω στην Ελλάδα και αποφάσισε να μιλάει μόνο ιταλικά, τόσο που αργότερα δυσκολευόταν στα ταξίδια του στην Ελλάδα να μιλάει τη μητρική του γλώσσα.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/Jannis-Kounellis-728×489%20artberlin.jpeg" alt="" width="640" height="430" />
Παντρεύτηκε στα 17 του!
Πάντρεύτηκε μια κοπέλα από τη γειτονιά, την Έφη. Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι “δεκαεπτά ετών ερωτεύεται κανείς εύκολα”, πιο μεγάλος είναι δύσκολο να ερωτευτείς. Οπότε γι' αυτό παντρεύτηκε την Έφη και στη συνέχεια έφυγε μαζί της στην Ιταλία, όπου έγιναν και οι δυο δεκτοί στην Accademia di Belle Arti.
Η πρώτη του έκθεση σε ηλικία 24 ετών
Σε ηλικία 24 ετών εκθέτει για πρώτη φορά τα έργα του στη γνωστή γκαλερί της Ιταλίας Galleria de la Tartaruga. H έκθεση έχει τίτλο “L'alfabeto di Kounellis” και έκανε αμέσως αίσθηση. Στη συνέχεια επηρεάζεται από το κίνημα του ΄68 και από τα διάφορα κινήματα ρήξης στην Τέχνη. Ήταν η εποχή που η τέχνη προσπαθούσε να βγει από τον καμβά.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounellis%20alfabeta%20white%20cube%202016%20exhibiition%20(george%20darell).jpg" alt="" width="640" height="480" /> Το πρώτο του έργο που αντικατοπρίζει το όλο κλίμα είναι η μαύρη λαμαρίνα που εκθέτει το 1969, όπου γράφει με κιμωλία τα ονόματα του Μαρά και του Ροβεσπιέρου και από κάτω τη φράση “Liberta o morte” (“Eλευθερία ή Θάνατος”) ενώ στο μικρό ράφι που προεξέχει από τη λαμαρίνα τοποθετεί ένα κερί. Tην ίδια χρονιά εκθέτει το έργο που αποτέλεσε το σημείο αναφοράς του καλλιτέχνη: σε μια μεγάλη αίθουσα, έβαλε στις γωνίες όχι ψεύτικα άλογα, αλλά αληθινά.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounelis%20aloga.jpg" alt="" width="640" height="394" />
Το έργο αυτό «Untitled (12 άλογα)» επαναπαρουσιάστηκε το 2015 στην γκαλερί Gavin Brown του Μανχάταν, μετατρέποντας τη γκαλερί σε έναν αυτοσχέδιο στάβλο και αυτή τη φορά προκάλεσε και πάλι αντιδράσεις, όπως είχε προκαλέσει και την πρώτη φορά…
Στο παρακάτω βίντεο συνδυάζει installation, μουσική και χορό σε ένα μοναδικό έργο τέχνης:
<iframe src="http://www.youtube.com/embed/beU3xkhwgs4" frameborder="0" width="425" height="350"></iframe>
Η παγκόσμια φήμη του
Αν και Έλληνας, έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ιταλία, όπου και απεβίωσε. Ωστόσο, το έργο του και η δράση του δεν περιορίστηκε στη γειτονική χώρα. Αντιθέτως, εκθέσεις του γίνονται σε όλον τον κόσμο ενώ έργα του κοσμούν πολύ γνωστές αίθουσες τέχνης του κόσμου. Για παράδειγμα η Tate Modern τού έχει αφιερώσει ολόκληρη αίθουσα…
 <img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/Jannis-Kounellis-Blain-Southern1-728×455.jpeg" alt="" width="640" height="400" />
H Arte Povera
Ο Γιάννης Κουνέλλης είναι ένας από τους πρωτοπόρους της arte povera. O leader της arte povera είναι ο Πασκάλι, που σχημάτισε ομάδα με τον Κουνέλλη, το Ματιάτσι και το Λουμπάρντο. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη τεχνική για την arte povera αλλά χρησιμοποιεί ό,τι αποτελεί υλικό πραγματικότητας ή και ολότελα κανένα υλικό αλλά εκλαμβάνει υλικό το περιβάλλον. 
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounelis%20lifo.gr.jpg" alt="" width="640" height="707" />
Τα υλικά του
Χρησιμοποιούσε στοιχεία όπως ατσάλι, πέτρα, λινάτσα, κάρβουνο και μαχαίρια. Αντικαθιστούσε το τελάρο με πλαίσια κρεβατιών, κάσες κουφωμάτων και κρεμάστρες παλτών. Η κλίμακα ήταν πάντα συμβατή με το ανθρώπινο σώμα: οι διαστάσεις του διπλού κρεβατιού ή ενός παραθύρου επαναλαμβάνονται σταθερά στα έργα του.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounelis%20pinterest.jpg" alt="" width="640" height="426" />
Χρησιμοποιούσε φωτιά, χώμα και χρυσό για τον αλχημιστικό τους συμβολισμό ή καφέ και κάρβουνο ως αναφορές στο εμπόριο αλλά και ως χαρακτηριστικά στοιχεία του λιμανιού της γενέθλιας πόλης του.
Ο Κουνέλλης επιστράτευσε ακόμη παλιά παπούτσια και ρούχα αλλά και αντίγραφα θραυσμάτων από αρχαία γλυπτά για να αναφερθεί στις περίπλοκες και αντιφατικές διαστρωματώσεις της ταυτότητας.
Oι διακρίσεις και οι τιμές 
Το 2005 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τίμησε τον παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνη και διανοητή με την διάκριση του επίτιμου διδάκτορα στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής για το σπουδαίο εικαστικό έργο του, τη διεθνή του παρουσία και τη θέση του μεταξύ των σημαντικότερων προσωπικοτήτων του μοντερνισμού.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounellis%20tate%201960.jpg" alt="" width="640" height="393" />
Όπως αναφέρει η «Il Messaggero», πριν από λίγες ημέρες, η Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ρώμης όπου είχε φοιτήσει στη δεκαετία του 1950, τον ανακήρυξε επίτιμο καθηγητή της.
“Όλη του η ζωή είναι η τέχνη του”, είχε δηλώσει η Κατερίνα Κοσκινά, τωρινή διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης με αφορμή μια έκθεση του καλλιτέχνη που είχε φιλοξενηθέι στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης πριν από μερικά χρόνια. 
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/Jannis-Kounellis-1021×576%20ertgr.jpg" alt="" width="640" height="361" />
 
Οι απόψεις του για την τέχνη (απόσπασμα από συνέντευξή του στην Εφημερίδα "Το βήμα", 2010)
Οι εικόνες έχουν τεράστια αξία και κρύβουν ιδεολογία και σκέψη επαναστατική, επειδή αρνούνται τα δεδομένα. Και η άρνηση είναι η αρχή του μοντέρνου.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/Jannis-Kounellis344.jpg" alt="" width="640" height="798" />
Αυτό που ενδιαφέρει έναν καλλιτέχνη δεν είναι το αίμα που τρέχει από μια πληγή, αλλά το αίμα που δεν φαίνεται. Πηγαίνεις προς τον άλλον και δεν καταλαβαίνεις το γιατί. Επειδή το γιατί είναι από αιώνες κρυμμένο.
Η τέχνη είναι για τον λαό. Πρέπει να υπάρχει πάντα από πίσω, ακόμη κι αν φτιάχνεις ένα τετράγωνο. Διότι δεν υπάρχουν ωραία έργα, ποτέ δεν έχουν γίνει. Ένα έργο είναι μεγάλο όταν ανοίγει δρόμους. Είχα πάει στην Κίνα, είπα σε κάποιον “είναι ωραία η Κίνα”. Μου λέει “είναι μεγάλη”. Είχε δίκιο, διότι το ωραίο είναι στιγμιαίο. Ενώ το μεγάλο είναι μια ισχυρή ιδέα.
<img src="/contentfiles_2016b/proswpikes-eksomologhseis/%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B7%CF%82/kounelis%20youtube.jpg" alt="" width="640" height="360" />