Ψίχουλα στο καρότσι, λεκέδες στο αυτοκίνητο χαρτάκια από καραμέλες στις τσάντες ή κάτω από τα κρεβάτια… Σας θυμίζει κάτι; Μήπως το παιδάκι σας διαρκώς ζητά φαγητό; Μήπως τρώει πολύ; Εάν ναι αυτό το άρθρο σας ενδιαφέρει. Η αλήθεια είναι πως οι γονείς έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης στο παιδικό τσιμπολόγημα. Υποκύπτοντας στα θέλω των παιδιών για φαγητό το μόνο που πετυχαίνουν είναι να διαταράσσουν την αυτορρύθμιση τους. Όσο σκληρό και αν ακούγεται είναι αληθινό.
«Το παιδί πεινάει και όταν πεινάει θέλει να φάει και αν του δώσω φρούτο ή κάτι υγιεινό θα κλάψει!» Είναι μια από τις συχνότερες δικαιολογίες που ακούγονται όταν η συζήτηση έρχεται σε θέματα τσιμπολογήματος. Κι όμως εφόσον αναζητήσετε και ψάξετε λίγο βαθύτερα τα αιτία του τσιμπολογήματος θα καταλάβετε πως η πείνα είναι μόνο η αρχή του παγόβουνου.
Παρακάτω θα δείτε τα 10 κυριότερα αίτια του τσιμπολογήματος στα παιδιά και λύσεις για το καθένα ξεχωριστά:
Τσιμπολόγημα-10 προβλήματα και 10 λύσεις!
Πρόβλημα 1: Είναι απρογραμμάτιστα τα γεύματα τις ημέρας και έτσι τα επίπεδα του ζαχάρου ανεβοκατεβαίνουν με αποτέλεσμα να διεγείρεται η επιθυμία για κάτι γλυκό ή αλμυρό και να δημιουργούνται λιγούρες στα παιδια
Λύση
Αφιερώστε λίγο από το χρόνο σας στον προγραμματισμό των γευμάτων της εβδομάδας. Αποφασίστε τι θα ψωνίσετε και τι θα ετοιμάσετε κατά τι διάρκεια της εβδομάδας. Κανονίστε τα γεύματα του παιδιού να μην απέχουν παραπάνω από 2,5 ώρες μεταξύ τους. Καθημερινά γράψτε σε ένα ημερολόγιο τι έφαγε το παιδί και τι ώρες με αυτό τον τρόπο θα είστε σίγουροι ότι δε θα χάνετε γεύματα και το τσιμπολόγημα με τον καιρό θα υποχωρήσει.
Πρόβλημα 2: Έχουν μεν πρόγραμμα αλλά τα ντουλάπια είναι γεμάτα λιχουδιές και γνωρίζοντάς πως έχουν αυτή την επιλογή τα παιδιά τις ζητούν
Λύση
Αδειάστε τα ντουλάπια από τις λιχουδιές και αντικαταστήστε τα ανθυγιεινά τρόφιμα με υγιεινές επιλογές πχ:
- Τις σοκολάτες με παστέλια
- Τα πατατακια με σπιτικό ποπ κορν
- Τα μπισκότα με μπισκότα ολικής άλεσης
- Τις καραμέλες με αποξηραμένα φρούτα
- Τα γαριδάκια με άψητους ανάλατους ξηρούς καρπούς
- Τους συσκευασμένους χυμούς με φρέσκους ή φρέσκα φρούτα
- Τη μερέντα με ταχίνι ή φυστικοβούτυρο
Πρόβλημα 3: Ο ρυθμός ανάπτυξής τους είναι τέτοιος που οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά δεν καλύπτονται επαρκώς.
Λύση
Υπάρχουν περίοδοι που το παιδί αναπτύσσεται με γρηγορότερους ρυθμούς απ’ ότι συνήθως. Θα το καταλάβετε όταν ζητάει περισσότερο φαγητό ή σνακ από τα συνηθισμένα. Προστατέψτε το παιδί από το τσιμπολόγημα αυξάνοντας λίγο τις μερίδες φαγητού ή δίνοντάς του ένα έξτρα υγιεινό γεύμα ή υγιεινό σνακ (αντί για γλυκά) κατά τη διάρκεια τις ημέρας. Εάν αμφιβάλλετε για την κάλυψη των αναγκών του παιδιού σε θρεπτικά συστατικά τότε μπορείτε να απευθυνθείτε σε ένα διαιτολόγο-διατροφολόγο ώστε να σας σχεδιάσει ένα διατροφικό πλάνο που θα καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες του παιδιού.
Πρόβλημα 4: Τα παιδιά έχουν «εθιστεί» στη ζάχαρη και τα ανθυγιεινά σνακ λόγω συχνής κατανάλωσής τους και άρα τα αναζητούν σε κάθε ευκαιρία
Λύση
Όταν τα παιδιά καταναλώνουν καθημερινά γλυκά, καραμέλες κτλ. εθίζονται σε αυτά. Ειδικά όταν το φαγητό χρησιμοποιείται από τους γονείς σαν επιβράβευση τότε ο εθισμός στη ζάχαρη είναι ακόμα πιο ισχυρός (βλέπε σελ 53 «Διατροφοζουζουνίσματα: Φάε, Παίξε, Χαμογέλα» εκδ ΚΕΑΔΔ & Μεταιχμιο, συγγραφέας Σοφία Μπάμπου). Έτσι όταν κάποια στιγμή οι γονείς αποφασίζουν να τους κόψουν τη ζάχαρη οι αντιδράσεις των παιδιών είναι ακραίες. Ένας καλός τρόπος να αποκοπούν από αυτό τον εθισμό είναι να μάθουν να καταναλώνουν τη ζάχαρη με μέτρο. Μην περιμένετε να εγκαταλείψουν αμέσως αυτή τη συνήθεια. Χρειάζεται να κάνετε μικρές και αργές αλλαγές για καλά αποτελέσματα. Ξεκινήστε δίνοντάς τους ένα γλυκό λιγότερο τη μέρα. Πχ αν έτρωγε 4 γλυκά να τα κάνει 3 μετά 2 και μετά 1. Μόλις φτάσετε στο 1 γλυκό την ημέρα αντικαταστείτε το τις μισές μέρες με υποκατάστατα πχ αντί για κανονική σοκολάτα, σοκολάτα με στέβια, αντί για κανονικά μπισκότα δώστε μπισκότα ολικής άλεσης, αντί για κανονικό παγωτό δώστε παγωτό με στέβια. Μόλις φτάσετε σε αυτό το στάδιο μπορείτε να προσπαθήσετε κάποιες μέρες τις εβδομάδας να μην έχουν καθόλου γλυκό μέχρι να φτάσετε αισίως στα 2 γλυκά την εβδομάδα.
Πρόβλημα 5: Δεν έχουν οριοθετηθεί με υγιή τρόπο σε θέματα φαγητού.
Λύση
Η οριοθέτηση είναι ένα από τα κυριότερα ζητήματα που αφορούν το μεγάλωμα των παιδιών. Σε θέματα φαγητού μια καλή οριοθέτηση στα παιδία θέτει τις βάσεις για μια καλή υγεία. Δε χρειάζεται να είστε ούτε πολύ αυστηροί ούτε και πολύ χαλαροί. Φυσικά αυτό απαιτεί κόπο, παιδεία και διαρκή ενημέρωση. Αποφύγετε τους πολύ αυστηρούς περιορισμούς πχ καθόλου ζάχαρη. Αποφύγετε και το να υποκύπτετε διαρκώς σε ότι σας ζητούν τα παιδιά. Βάλτε ένα όριο στα σνακ που μπορούν να καταναλώνουν τα παιδία και μείνετε σε αυτό. «Παν μέτρον άριστον»
Πρόβλημα 6: Μιμούνται τις δικές σας συνήθειες.
Λύση
Αλήθεια πως περιμένετε από τα παιδιά να κόψουν το τσιμπολόγημα όταν εσείς οι ίδιοι δεν μπορείτε; Είναι άδικο να περιμένουμε από εκείνα να τα κάνουν όλα σωστά ενώ εμείς οι ίδιοι δεν μπορούμε. Ένα πράγμα που κάνουν τέλεια τα παιδιά είναι το να μιμούνται…να καθρεφτίζουν τις συμπεριφορές των μεγάλων. Φροντίστε λοιπόν να βελτιώσετε τη δική σας διατροφή αν θέλετε να τα δείτε και εκείνα να βελτιώνονται.
Πρόβλημα 7: Ακόμα και αν τα προσέχετε μπορεί να παίρνουν την «κρυμμένη ζάχαρη και αλάτι » από τρόφιμα που ούτε γνωρίζατε ότι έχουν μέσα ζάχαρη.
Λύση
Η κρυμμένη ζάχαρη και το αλάτι στα τρόφιμα είναι σαν τον αέρα, βρίσκεται δηλαδή παντού! Όταν το παιδί καταναλώνει ζάχαρη και αλάτι χωρίς να το γνωρίζετε μπορεί να αναπτύξει τάση για τσιμπολόγημα. Είναι πολύ σημαντικό λοιπόν να διαβάζετε πολύ καλά τις διατροφικές ετικέτες και θα ανακαλύψετε πόση κρυμμένη ζάχαρη βρίσκεται στο κάθε τι. Θα εκπλαγείτε να είστε σίγουροι!
Πρόβλημα 8: Έχουν βιώσει άγχος, φόβο, απόρριψη, τραύμα ή κάποιο άλλο στρεσογόνο γεγονός και μη γνωρίζοντας ακόμα πώς να το διαχειριστούν το μεταφράζουν σε πείνα (emotional eating)
Λύση
Εάν έχει πέσει στην αντίληψή σας κάτι τέτοιο τότε καλό θα ήταν πριν αρχίσετε τους διατροφικούς περιορισμούς να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό παιδοψυχολόγο και διατροφολόγο με επιμόρφωση στις διατροφικές διαταραχές των παιδιών.
Πρόβλημα 9: Είναι η εύκολη λύση
Λύση
Μια παγίδα στην οποία πέφτουν πολλοί γονείς είναι ότι το έτοιμο είναι πιο φθηνό, πιο γρήγορο και άρα πιο εύκολο. Ποιος δεν θέλει να κερδίσει χρόνο άλλωστε; Κι όμως αν αναλογιστείτε το κόστος στην υγεία και το βάρος τόσο των παιδιών όσο και το δικό σας τότε μπορεί και να αλλάξετε γνώμη. Μπορεί για παράδειγμα να θεωρείτε πως το να φάνε μια σοκολάτα είναι πιο εύκολο από το να φάνε ένα φρόυτο. Στην πράξη όμως η σοκολάτα θα τα διεγείρει , θα τα κάνει υπερκινητικά κ.τ.λ ενώ το φρούτο απλώς θα τους δώσει ενέργεια και απαραίτητες βιταμίνες. Καταλαβαίνετε έτσι πως οι εύκολες λύσεις μπορεί να οδηγήσουν σε δύσκολες καταστάσεις. Η επιλογή είναι δική σας.
Πρόβλημα 10: Επηρεάζονται από τρίτους όπως παππούδες, τηλεόραση, συμμαθητές.
Λύση
Σε αυτή την περίπτωση η εκπαίδευση είναι η λύση. Μάθετε στα παιδιά πώς να λένε «όχι». Διδάξτε τους την αξία της καλής διατροφής μέσα από παραδείγματα, παραμύθια βιβλία και δραστηριότητες σχετικά με τη διατροφή τους. Σταματήστε να τσακώνεστε μαζί τους και απλά ασχοληθείτε με αυτά. Μην ξεχνάτε πως συχνά ότι κάνουν το κάνουν για να τραβήξουν το ενδιαφέρον των γονιών. Εάν είστε πραγματικά εκεί γι αυτά τότε και εκείνα πρόθυμα θα συνεργαστούν μαζί σας.
Σοφία Μπάμπου
Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Συγγραφέας του βιβλίου «Διατροφοζουζουνίσματα: Φαε, Παιξε, Χαμογέλα»
εκδ ΚΕΑΔΔ & ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
*Μεγάλο μέρος του άρθρου είναι από το βιβλίο της Σοφίας Μπάμπου «Διατροφοζουζουνίσματα: Φάε Παίξε Χαμογέλα» εκδόσεις ΚΕΑΔΔ & ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
