Γκίλμπερτ Μπέικερ: Ο άνθρωπος που σχεδίασε τη σημαία σύμβολο της γκέι κοινότητας

02/06/2017
Ομάδα Σύνταξης
Life stories

Τον δημιουργό ενός εξαιρετικά αναγνωρίσιμου συμβόλου θα μάθουν όσοι χρησιμοποιήσουν σήμερα τη δημοφιλή μηχανή αναζήτησης της Google. Ο λόγος για τον Γκίλμπερτ Μπέικερ. Το όνομά του μπορεί να μην είναι ευρέως γνωστό, δεν ισχύει το ίδιο όμως με τη δημιουργία του που δεν είναι άλλη από την πολύχρωμη σημαία της κοινότητας του ΛΟΑΤ, σημαία που κυματίζει στις παρελάσεις gay pride σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Σύμβολο της διαφορετικότητας και των αγώνων της γκέι κοινότητας, η σημαία με τα χρώματα του ουράνιου τόξου σχεδιάστηκε από τον αμερικανό καλλιτέχνη Γκίλμπερτ Μπέικερ και φιγουράρει σήμερα στη σελίδα της Google με αφορμή την ημέρα γέννησης του δημιουργού της.
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/gilbert-baker-doodle_201706020713_full.jpg" alt="" width="640" height="360" />
Τα παιδικά χρόνια και η στρατιωτική θητεία
Γιος μιας δασκάλας κι ενός δικαστικού, ο Γκίλμπερτ Μπέικερ γεννήθηκε σαν σήμερα σε μια συντηρητική πόλη του Τέξας, το Chanute. Μεγαλώνοντας μέσα στο κατάστημα ρουχισμού της γιαγιάς του, ο μικρός Γκίλμπερτ ανέπτυξε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ρούχα και τα υφάσματα. Πολλά χρόνια αργότερα θα πει στους New York Times ότι αν και ήταν κοινωνικός, εντούτοις ένιωθε απόκληρος επειδή ήταν γκει.
Από το 1970 έως το 1972 υπηρέτησε τη θητεία του στον αμερικανικό στρατό και συγκεκριμένα σε ένα στρατιωτικό νοσοκομείο στο Σαν Φρανσίσκο όπου νοσηλεύονταν τραυματίες στρατιώτες του πολέμου του Βιετνάμ. Ο Γκίλμπερτ βρέθηκε στο σωστό σημείο, τη σωστή στιγμή, μιας και την εποχή εκείνη αναπτυσσόταν στο Σαν Φρανσίσκο το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Μετά την αποστρατεία του, παρέμεινε στην ίδια πόλη, συμμετέχοντας ενεργά στο κίνημα.
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/tumblr_nqhzeuiPs81u7qs9go3_1280.jpg" alt="" width="640" height="426" />
Έμαθε ραπτική και έπιασε δουλειά σε ένα εργοστάσιο κατασκευής σημαιών. Καθώς το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων εξαπλώνονταν από το Σαν Φρανσίσκο και τη Νέα Υόρκη στη δεκαετία του 1970, πολλοί ήταν οι φίλοι που συχνά του ζητούσαν να κάνει πανό για τις διαδηλώσεις και τις πορείες. Το διάστημα αυτό ανέπτυξε στενή φιλία με τον Χάρβεϊ Μιλκ, ηγετική μορφή του κινήματος και πρώτο ανοιχτά δηλωμένο ομοφυλόφιλο που εκλέχθηκε σε δημόσιο αξίωμα στην Καλιφόρνια. Η ζωή του Μιλκ μεταφέρθηκε, μάλιστα στη μεγάλη οθόνη το 2008 με τον Σον Πεν στον ρόλο του ακτιβιστή.
«Φοβόμουν ότι η οικογένεια μου θα μου έκανε ηλεκτροσόκ»
Περιγράφοντας τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν αφότου δήλωσε ανοιχτά τη σεξουαλική του ταυτότητα, είχε δηλώσει: «Οι γονείς μου δεν μου μίλησαν για 10 χρόνια, αλλά μπόρεσα να ξεπεράσω τις αυτοκτονικές μου τάσεις, μου επέτρεψε να γίνω ο καλλιτέχνης που έκρυβα μέσα μου και μου επέτρεψε να πω “Λοιπόν, ξέρεις, μπορώ να έχω ένα όνειρο και να το κυνηγήσω”».
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/river.jpg" alt="" width="640" height="417" />
Σε άλλη συνέντευξη είχε παραδεχτεί πως φοβόταν ότι «η οικογένεια μου θα με φυλάκιζε και θα μου έκανε ηλεκτροσόκ». «Ήμουν ‘κραγμένη’», προσέθετε, κάτι που επιβεβαίωσε και ο φίλος του Κλιβ Τζόουνς: «Ήταν τόσο ντίβα. Ήταν προκλητικός και ορισμένες φορές σχεδόν γελοίος. Περνούσαμε χρόνο ονειρευμένοι τρελά πράγματα που θα κάναμε ώστε να σοκάρουμε, να εκπλήξουμε ή ακόμη και να εκνευρίσουμε τον κόσμο».
Η δημιουργία του διαχρονικού εμβλήματος του κινήματος των ΛΟΑΤ
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/Rainbow_flag_and_blue_skies.jpg" alt="" width="640" height="426" />
Πριν από την παρέλαση υπερηφάνειας του 1978 στο Σαν Φρανσίσκο, ο Χάρβεϊ Μιλκ, ηγετική μορφή του κινήματος, του ζήτησε να δημιουργήσει ένα έμβλημα που να εκπροσωπεί το κίνημα. Η πρώτη χρωματιστή σημαία υψώθηκε τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς και έκτοτε καθιερώθηκε διεθνώς ως το σύμβολο του κινήματος.
Η διάσημη πλέον σημαία αποτελούταν αρχικά από οκτώ οριζόντιες λωρίδες με διαφορετικό χρώμα η κάθε μία και ξεχωριστό συμβολισμό.
ροζ – σεξουαλικότητα
κόκκινο – ζωή
πορτοκαλί – θεραπεία
κίτρινο – ηλιακό φως
πράσινο – φύση
τιρκουάζ – τέχνη
μπλε – αρμονία
βιολετί – πνεύμα
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/gilbert-baker.jpg" alt="" width="640" height="399" />
Ο Γκίλμπερτ αρνήθηκε να υποβάλει αίτηση για να κάνει εμπορικό σήμα τη δημιουργία του, καθώς -όπως είχε πει- την έβλεπε ως σύμβολο για την κοινότητα. «Όταν συνέλαβα την ιδέα της σημαίας, δεν υπήρχε διεθνές σύμβολο για εμάς, εκτός από το ροζ τρίγωνο που οι Ναζί χρησιμοποιούσαν για να διαχωρίζουν τους ομοφυλόφιλους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης», είχε αναφέρει σε συνέντευξή του. «Χρειαζόμασταν κάτι όμορφο, κάτι (που να προέρχεται) από εμάς. Το ουράνιο τόξο είναι τέλειο διότι πραγματικά ταιριάζει στην ποικιλομορφία από άποψη φυλής, φύλου, ηλικίας κι όλων αυτών των πραγμάτων. Επιπλέον, είναι μια ‘φυσική’ σημαία, είναι από τον ουρανό!».
«Ήταν το δώρο του στον κόσμο», είπε στους New York Times ο Κλιβ Τζόουνς, στενός του φίλος και ακτιβιστής. «Μου είχε πει πω όταν η σημαία του κυμάτισε για πρώτη φορά, κατάλαβε αμέσως πως αυτό θα ήταν το έργο της ζωής του».
Αξιοσημείωτο είναι ότι λίγα χρόνια αργότερα η σημαία άλλαξε και παρέμειναν έξι από τα οκτώ χρώματα. Το ροζ εγκαταλείφτηκε λόγω του κόστους παραγωγής του υφάσματος και το τιρκουάζ με το μπλε συνδυάστηκαν σε ένα χρώμα, μπλε ρουά.
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/gettyimages-2379025.jpg" alt="" width="640" height="426" />
Η ΛΟΑΤ κοινότητα
ΛΟΑΤ είναι ένα αρκτικόλεξο που προέρχεται από τις λέξεις Λεσβία, Ομοφυλόφιλος, Αμφιφυλόφιλος και Τρανς. Διεθνώς αναγράφεται ως LGBT εκ των Lesbian, Gay, Bisexual και Transgender.
Βρίσκεται σε χρήση από το 1990 και είναι μια προσαρμογή των αρχικών LGB, που αντικατέστησε τον όρο γκέι όσον αφορά τη γκέι κοινότητα στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Οι ακτιβιστές θεώρησαν ότι ο όρος γκέι κοινότητα δεν αντιπροσώπευε επακριβώς εκείνους στους οποίους αναφερόταν.
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/s3.reutersmedia.net.jpg" alt="Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης, Μάικλ Μπλούμπεργ,κ χαιρετά τον Γκίλμπερτ Μπέικερ σε παρέλαση του gay pride το 2002" width="640" height="451" />
Σημαίες που έσπασαν κάθε ρεκόρ
Ο Γκίλμπερτ σχεδίασε επιπλέον μια σειρά από άλλες σημαίες που κόσμησαν τα gay pride που ακολούθησαν, ενώ το 1984, του ζητήθηκε να φτιάξει την σημαία για το συνέδριο των Δημοκρατικών.
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/630757_252_64912_lq5xjmJfy.jpg" alt="" width="640" height="441" />
Ο σχεδιασμός σημαιών ήταν δίχως αμφιβολία το δυνατό σημείο του Γκίλμπερτ και το 1994, οπότε και εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, ανέλαβε να κατασκευάσει σημαία μήκους περίπου 2 χιλιομέτρων και πλάτους 10 μέτρων, την οποία κρατούσαν 5.000 άτομα, με αφορμή τις εκδηλώσεις μνήμης για την 25η επέτειο από τις ταραχές του Στόνγουολ, που σηματοδότησαν την έναρξη του κινήματος των ομοφυλοφίλων. Ήταν η μεγαλύτερη σημαία που είχε παρουσιαστεί ποτέ.
Το 2003 και με αφορμή την 25η επέτειο από την δημιουργία της σημαίας, ο Μπέικερ έσπασε το δικό του παγκόσμιο ρεκόρ καθώς δημιούργησε μια σημαία που εκτεινόταν από το κόλπο του Μεξικού ως τις ακτές του Ατλαντικού στο Key West, ενώ αφού ολοκληρώθηκε η εκδήλωσε μοίρασε κομμάτια της τεράστιας σημαίας σε 100 πόλεις ανά τον κόσμο.
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/34454221_H20113370-600×400.jpg" alt="Η τεράστια σημαία του 2003 με αφορμή την 25η επέτειο από τον σχεδιασμό της" width="640" height="427" />
Μιλώντας για τη δημιουργία του, ανέφερε πως αισθανόταν ευτυχής κάθε φορά που επισκεπτόταν μια πόλη του κόσμου και έβλεπε κάπου να κυματίζει η σημαία του ουράνιου τόξου. «Με κάνει να αισθάνομαι ασφαλής», δήλωνε.
Ο Γκίλμπερτ Μπέικερ έφυγε από τη ζωή, πριν λίγους μήνες, στις 31 Μαρτίου 2017, από καρδιακό επεισόδιο. Πέθανε κατά τη διάρκεια του ύπνου του στην κατοικία του στη Νέα Υόρκη. Στο άκουσμα του θανάτου του, το έργο ζωής του, η περίφημη σημαία της ΛΟΑΤ κοινότητας υψώθηκε στο δημαρχείο του Σαν Φρανσίσκο προς τιμήν του ανθρώπου που καθόρισε το ΛΟΑΤ κίνημα με τον τρόπο που σήμερα το γνωρίζουμε.
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/C8SHxcXUwAAeJED.jpg" alt="" width="640" height="640" />
<img src="/contentfiles_2016b/ilektra3/Gilbert_Baker_during_SF_Pride_2012_(hi-res).jpg" alt="" width="640" height="960" />