Χειριστικός άνθρωπος: Πώς θα τον αναγνωρίσεις, πώς θα τον αντιμετωπίσεις

Ο καθένας από εμάς γνωρίζει πως μια σχέση θεωρείται υγιής, όταν αμφότεροι – ως ολοκληρωμένες προσωπικότητες- δημιουργούμε σχέσεις που βασίζονται στην κατανόηση, την αγάπη, το σεβασμό και την εμπιστοσύνη.

Γράφει η ψυχολόγος Ανδριάννα Γεροντή

www.kethesy.gr

Είναι όμως τα πράγματα έτσι; Είναι έτσι οι σχέσεις σήμερα;

Δυστυχώς η αλήθεια είναι πως όλοι οι άνθρωποι σε αυτή τη ζωή, κουβαλάμε στην πλάτη μας κάποια σακίδια. Άλλων είναι γεμάτα με αγάπη και με αποδοχή, ενώ άλλων με πόνο ή θλίψη. Άλλων είναι γεμάτα με φόβους, απόρριψη, ενοχές και λέξεις όπως “δεν αξίζεις” ή “δεν είσαι αρκετά καλός”.

Κάποιων τα σακίδια είναι βαριά κι άλλων ελαφρύτερα. Κάποιων μπορεί από το βάρος, να τους έχουν πληγώσει την πλάτη ή κάποιοι άλλοι, να μην νιώθουν τίποτα επειδή έχει μουδιάσει πλέον η πλάτη τους.

Τα περισσότερα όμως, παραμένουν γεμάτα με επώδυνα βιώματα, που δεν μας επιτρέπουν να λειτουργούμε όμορφα και ισορροπημένα μέσα σε μια σχέση. Που μας ωθούν να χρησιμοποιούμε άσχημες συμπεριφορές προς τους άλλους ή συμπεριφορές που πονούν εμάς, σε μια προσπάθεια να φανούμε ισχυροί ή πολύ καλοί, ώστε να μην πληγωθούμε ξανά.

Και έτσι χωριζόμαστε σε εκείνους που “χειρίζονται” και εκείνους που “τους χειρίζονται“. Ενίοτε αλλάζουμε ρόλους και αυτό εξαρτάται από το πόσο ευάλωτος είναι ο άλλος που έχουμε απέναντι μας. Έτσι και αλλιώς είθισται στη ζωή ο θύτης να γίνεται θύμα και το θύμα θύτης.

Θα ξεκινήσουμε με το χειριστικό άτομο. Εκείνο που προσπαθεί με συνειδητό ή ασυνείδητο τρόπο, να πιέσει κάποιον άλλον, να ενδώσει στα δικά του θέλω και επιθυμίες. Άτομο που προσεγγίζει ή έλκεται από ευάλωτους “άλλους,” οι οποίοι είναι εύκολοι, ως προς τον έλεγχο που έχει ανάγκη να ασκεί. Άνθρωποι συναισθηματικά ευάλωτοι, ενοχικοί, με ιδιαίτερες ευαισθησίες, οι οποίοι έχουν μάθει να είναι σημαντικοί, αγαπητοί και αποδεκτοί, μέσα από τη φροντίδα που μπορούν να προσφέρουν στους άλλους, μέσα απ’ όλα αυτά που μπορούν να δώσουν.

Αυτός είναι και ο τρόπος τους, να βιώσουν τα παραπάνω συναισθήματα, τα οποία λαμβάνουν μέσα από τη σχέση τους με τους χειριστικούς ανθρώπους.

Παράλληλα όμως, κάτι το οποίο δεν μπορεί να είναι σταθερό, δεδομένου πως συνεχώς απειλούνται πως μπορεί να τους το πάρουν πίσω, αν πάψουν να είναι χρήσιμοι, αγαπητοί και υποχωρητικοί.

Οι ευάλωτοι άνθρωποι, δεν έχουν ξεκάθαρη αίσθηση του εαυτού τους, των αξιών τους ή των ορίων τους και δεν εμπιστεύονται την κρίση τους και τον εαυτό τους με αποτέλεσμα να εναποθέτουν στον κάθε “άλλο” την ευθύνη της ευτυχίας τους.

Ο φόβος της απόρριψης ή της εγκατάλειψης μέσα τους, είναι τόσο μεγάλος που σε κάθε απόρριψη του “άλλου” γιγαντώνεται και προκειμένου να τον αποφύγουν, κάνουν οτιδήποτε για εκείνον.

Εκείνο το “οτιδήποτε” είναι που ξέρει πολύ καλά πως να χρησιμοποιήσει ένα χειριστικό άτομο, παίρνοντας ό,τι ζητήσει και δίνοντας πίσω πρόσκαιρα, την αποδοχή ή και την αγάπη που τόσο χρειάζεται το ευάλωτο άτομο.

Υπόσχεται πως θα “δώσει” κάτι, εάν ο άλλος ενδώσει σε αυτό που ο ίδιος επιθυμεί. Π.χ “θα σου τηλεφωνώ όποτε σε χρειάζομαι κι αν δεν είσαι εκεί, τότε σημαίνει πως δεν καλύπτει ο ένας τον άλλον και πρέπει να χωρίσουμε”. Ή σε μια πιο καλυμμένη μορφή, “αν εγώ όταν χρειάζομαι κάποιον δεν μπορώ να τον έχω δίπλα μου, τότε αντιδρώ φεύγοντας.”

Άτομα που λειτουργούν χειριστικά έχουν μια έντονη ανάγκη να έχουν τον έλεγχο. Αυτό μπορεί να προέρχεται από συναισθήματα ανασφάλειας από την πλευρά τους, ακόμη κι αν συχνά φαίνεται ότι έχουν ισχυρή αυτοπεποίθηση. Στην ουσία είναι τόσο φοβισμένοι και ανασφαλείς όσο και τα ευάλωτα άτομα, με την διαφορά πως εκείνοι εκφράζονται, μέσα από έναν άλλον ρόλο. Αμφότεροι φοβούνται την απόρριψη και ένα πιθανό άσχημο τέλος, με την διαφορά πως οι μεν παραμένουν σε μια τέτοια σχέση και αφήνονται να είναι χειριζόμενοι στην προσπάθεια τους να αποφύγουν τον πόνο, ενώ οι δεν, φεύγουν πριν τον βιώσουν.

Το χειριστικό άτομο, μέσα από τον ρόλο του υποτιθέμενου δυνατού, που δεν έχει “ζεστά” συναισθήματα και ευαισθησίες, καταφέρνει να έχει τον έλεγχο, ως ο λιγότερο αδύναμος και κατ’ επέκταση, λιγότερες πιθανότητες να πονέσει. Είναι από εκείνα τα άτομα που το βαρύ σακίδιο στην πλάτη τους δεν τους ενοχλεί καθόλου πλέον, δεδομένου πως η πλάτη τους έχει υποστεί τέτοια ζημιά, που έχει πλέον μουδιάσει και δεν την αισθάνονται καν.

Το τείχος ανάμεσα στη καρδιά τους και τα εξωτερικά συναισθήματα είναι αρκετά παχύ και ψηλό και η ενσυναίσθηση απουσιάζει. Γι’ αυτό και είναι δύσκολο να προσπαθήσει κάποιος να κάνει ένα χειριστικό άτομο, να κατανοήσει τη συμπεριφορά του.

Η μόνη αποτελεσματική μέθοδος για να αλλάξει η χειριστική συμπεριφορά είναι να την αποδυναμώσουμε, κάνοντας τη δική μας αλλαγή. Την αλλαγή μέσα μας.

Παύοντας να λέμε “ναι” στις χειριστικές συμπεριφορές και εκφράζοντας τη διαφωνία και τα συναισθήματα μας. Θέτοντας όρια την κριτική που μπορεί να μας ασκεί και στις προσωπικές μας ευθύνες, δεδομένου πως γνωρίζουμε μέχρι που είναι η ευθύνη μας και που ξεκινά η δική του.

Αναγνωρίζοντας πως έχουμε δικαίωμα στα λάθη και πως εκείνο που χρειαζόμαστε είναι έναν άνθρωπο πλάι και μαζί μας κι όχι έναν δικαστή πάνω από το κεφάλι μας. Επιτρέποντας στον εαυτό μας να πούμε “όχι” και να γνωρίζουμε πως αυτό είναι εντάξει.

Δεν είναι εύκολο, το γνωρίζω. Κάθε ένας που καλείται να κάνει τα παραπάνω καλείται στην ουσία, να βγάλει από την πλάτη του το σακίδιο του, να το φέρει μπροστά του και να ανοίξει. Και αυτό είναι ένα σακίδιο που επί χρόνια κουβαλάει. Ένα σακίδιο γεμάτο φόβο, άγχος, ενοχές και χίλια δυο επίπονα συναισθήματα.

Όμως, καταφέρνοντας να τα ανοίξουμε και να αντικρίσουμε ό,τι πιο πολύ φοβόμαστε, καταφέρνουμε και να το αδειάσουμε. Κι αυτός είναι και ο στόχος.

Να βρούμε τη δύναμη, να φέρουμε τα σακίδια μπροστά μας, να τα αδειάσουμε απ’ ό,τι επώδυνο και να τα γεμίσουμε με όμορφα συναισθήματα, ζωή, χαρά και αγάπη. Ό,τι χρειαζόμαστε για να είμαστε ευτυχείς και ό,τι δικαιωματικά μας αξίζει!

Σχετικά άρθρα