<p>Τι είναι αυτό που κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει;</p>
<p>Η γλώσσα, κατά την γνωστή παροιμία του σοφού λαού. Και πόσο δίκιο έχει καθώς οι λέξεις που επιλέγουμε διαμορφώνουν τις σχέσεις μας, δομούν πραγματικότητα, ρυθμίζουν την συμπεριφορά μας και καταδυναστεύουν την ζωή μας.</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><em>Γράφει ο <strong>Γαλανάκης Μιχάλης</strong>, Εργασιακός Ψυχολόγος και συγγραφέας</em></p>
<p>Υπάρχει όμως και άλλη μια σοφή παροιμία για την γλώσσα. Αυτή που λέει ότι δυο πράγματα δεν μπορείς να τα πάρεις πίσω αφού τα έχεις ρίξει: την πέτρα και την λέξη. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο τι λέμε και σε ποιους το λέμε. (και στο τι πετάμε και σε ποιους το πετάμε…)</p>
<p>Πολλές φορές ενώ έχουμε τις καλύτερες προθέσεις, εκστομίζουμε – θέλεις λόγω πίεσης, ταχύτητας, ανωριμότητας, συγκυριών – λέξεις που πληγώνουν τους ανθρώπους που αγαπάμε και η επανόρθωση είναι δύσκολη αν όχι αδύνατη.</p>
<p>Ειδικά την περίοδο της οικονομικής κρίσης που διανύουμε, τα νεύρα όλων είναι τεταμένα και η ανταλλαγή αρνητικών σχολίων είναι μάλλον ο κανόνας σε μια κατά γενική ομολογία τοξική κοινωνία.</p>
<p>Και τι μπορεί να γίνει για να αποτραπεί ή έστω να περιοριστεί αυτό;</p>
<p>Η επιστήμη της Ψυχολογίας και ειδικότερα ο κλάδος της Θετικής Ψυχολογίας που αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία 20 έτη ασχολείται εκτεταμένα με το συγκεκριμένο ζήτημα και πληθώρα ερευνών καταδεικνύουν τρόπους για να μάθουμε να είμαστε θετικοί.</p>
<p>Για να μπορέσει κάποιος/α να απομονώσει τα αρνητικά σχόλια, τις αρνητικές σκέψεις και την τοξικότητα θα πρέπει να προκαλέσει, να προσκαλέσει και να αναπτύξει την θετικότητα.</p>
<p>Η θετικότητα είναι μια ενσυνείδητη προσπάθεια προσανατολισμού της αντίληψης, του συναισθήματος, των σκέψεων και της συμπεριφοράς μας προς το θετικό.</p>
<p>Πριν χρόνια είχα την χαρά να επισκεφθώ την Βαρκελώνη. Ένα από τα κεντρικά αξιοθέατα, o ιερός ναός της Sagrada Familia του Γκαουντί βρίσκεται σε σταθμό του μετρό που διευκολύνει την πρόσβαση των τουριστών. Καθώς ανεβαίναμε τις κυλιόμενες σκάλες με το γκρουπ των τουριστών που είχαμε πάει από Ελλάδα, δεν θα ξεχάσω ποτέ την αμίμητη ατάκα ηλικιωμένης κυρίας του γκρουπ, η οποία ενώ όλοι είχαμε μείνει έκθαμβοι όχι μόνο από την αρχιτεκτονική αλλά και από το μέγεθος και τις ιδιαιτερότητες που τονίζονται όπως τα βλέπεις ανερχόμενος από τα έγκατα του μετρό, γύρισε και είπε με στόμφο: «Μμμ, σιγά την εκκλησία… O Άγιος Παντελεήμονας στην Αχαρνών είναι καλύτερη…»</p>
<p>Το παράδειγμα αυτό μας δείχνει ότι η ομορφιά όσο και η ασχήμια είναι μέσα μας. Είναι θέμα απόφασης. Στην συντριπτική πλειοψηφία των ερεθισμάτων γύρω μας (εξαιρούμε κρίσιμα αρνητικά γεγονότα ζωής) τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία συνυπάρχουν και εμείς τελικά αποφασίζουμε που θα επικεντρωθούμε. Η απόφαση αυτή θα έχει επίπτωση στην ψυχολογία μας και στο τι τελικά θα βιώσουμε. Αν επικεντρωνόμαστε μονίμως στα αρνητικά τότε η κατάθλιψη, η μιζέρια και η απελπισία σύντομα θα μας χτυπήσουν την πόρτα. Αν επικεντρωνόμαστε περισσότερο στα θετικά, η έρευνα δείχνει ότι, ενδυναμώνουμε την ψυχή μας, βελτιώνουμε τις σχέσεις μας, αυξάνουμε την αυτοπεποίθηση μας, αναπτύσσουμε αντισώματα απέναντι στις κακουχίες και έχουμε καλύτερη λειτουργία νοητική, και όχι μόνο.</p>
<p>Και πως επικεντρώνεται κάποιος στο θετικό; Μήπως είναι γεννετικά προκαθορισμένο; Μήπως κάποιοι γεννηθήκαμε σκουντούφληδες και κάποιοι άλλοι χαρούμενοι και φωτεινοί;</p>
<p>Όχι είναι η απάντηση.</p>
<p>Η επικέντρωση στην θετικότητα ή στην αρνητικότητα είναι μεμαθημένη συμπεριφορά και μπορεί να αλλάξει κατά βούληση. Το πρώτο βήμα για αυτό είναι η συνειδητοποίηση του που βρισκόμαστε ως προς την θετικότητα ή την αρνητικότητα.</p>
<p>Στα σεμινάρια που υλοποιούμε σαν Ελληνική Εταιρεία Θετικής Ψυχολογίας (Diploma In Positive Psychology – www.positiveemotions.gr) μια χαρακτηριστική άσκηση που υλοποιούμε με τους συμμετέχοντες ονομάζεται «Ληστεία στην Τράπεζα». Σε αυτή τοποθετούμε τον συμμετέχοντα στο κέντρο μιας υποθετικής κατάστασης στην οποία ευρισκόμενος σε ώρα αιχμής σε μια τράπεζα (γεμάτη με περισσότερους από 100 πελάτες) ξαφνικά εισέρχονται ένοπλοι ληστές και πραγματοποιούν ληστεία. Κατά την διάρκεια της ένας φρουρός αποφασίζει να εμποδίσει τους ληστές και κατά την διάρκεια της συμπλοκής το όπλο πέφτει και εκπυσοκροτεί. Αποτέλεσμα αυτού είναι η σφαίρα να βρει τον συμμετέχοντα (στην άσκηση) στο στήθος, ελάχιστα πάνω από την καρδιά. Μετά το ξαφνικό σοκ υπάρχει λιποθυμία και ώρες μετά ο συμμετέχων ξυπνάει στο νοσοκομείο με επιδέσμους και ο γιατρός του εξηγεί ότι η σφαίρα διαπέρασε το σώμα του και ότι είναι πλέον εκτός κινδύνου αλλά αν τον πετύχαινε 2 εκατοστά πιο κάτω θα ήταν νεκρός. Η ερώτηση που κάνουμε στον συμμετέχοντα είναι: Είσαι τυχερός ή άτυχος;</p>
<p>Οι απαντήσεις διίστανται: Αρκετοί λένε «ήμουν τυχερός», «θα μπορούσα να έχω πεθάνει», «σώθηκα από θαύμα», «είχα άγιο». Άλλοι όμως λένε «ήμουν άτυχος», «μα καλά 100 άτομα μέσα στην τράπεζα, εμένα βρήκε να πετύχει η σφαίρα;» Και έχουν και οι 2 δίκιο. Το γεγονός είναι ένα αλλά η σημασιοδότηση και η ερμηνεία του ποικίλει ανάλογα με το άτομο. Ανάλογα με την θετική ή αρνητική αξιολόγηση, το άτομο θα προβεί σε αντίστοιχες δράσεις, σκέψεις, λέξεις και εν τέλει θα έχει τελείως διαφορετικό ψυχολογικό αντίκτυπο.</p>
<p><strong>Και πως μπορεί να εκπαιδευτεί κάποιος στη θετικότητα;</strong></p>
<p>Οι έρευνες στον χώρο τα τελευταία 5 έτη έχουν δείξει ότι δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές. Υπάρχουν όμως 7 βασικές προϋποθέσεις – βήματα, με τα οποία το άτομο αποκτάει μεγαλύτερη θετικότητα στην ζωή του.</p>
<p>Αυτά είναι τα ακόλουθα:</p>
<p><strong>1)</strong> Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις γύρω σου. Κάνε πρώτος/η την αρχή. Αν π.χ. θεωρείς ότι γύρω σου υπάρχει πολύ αγένεια, αντιμετώπισε το με το να γίνεις εσύ σούπερ ευγενικός/η.</p>
<p><strong>2)</strong> Η θετικότητα είναι αποτέλεσμα βίωσης με βάση έναν κώδικα αξιών. Βρες τις αξίες σου και οργάνωσε την ζωή σου ανάλογα.</p>
<p><strong>3)</strong> Η θετικότητα είναι αποτέλεσμα εξάσκησης. Εξασκήσου στον εντοπισμό θετικών στιγμών κάθε μέρα. Μέρα που δεν χαμογέλασες είναι μέρα που δεν έζησες.</p>
<p><strong>4)</strong> Η θετικότητα θέλει παρέα. Οργάνωσε την ομάδα σου, τους φίλους σου και προσπάθησε να βιώσετε εμπειρίες μαζί. Οι εμπειρίες που μοιράζεσαι έχουν διπλή ένταση από ότι αν τις βιώνεις κατά μόνας. Επίσης οι στεναχώριες έχουν μισή ένταση αν τις περνάς μαζί με κάποιον.</p>
<p><strong>5)</strong> Η θετικότητα βασίζεται στην αισιοδοξία. Δες το θετικό μέσα στο αρνητικό.</p>
<p><strong>6)</strong> Η θετικότητα θέλει άνεση και τρόπο. Βρες ή δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να απολαύσεις την στιγμή. Αναζήτησε πληροφορίες σχετικά με το απολαμβάνειν (Savouring) και την Ενσυνειδητότητα (Mindfulness).</p>
<p><strong>7)</strong> Ανέπτυξε ανοσία σε ότι αρνητικό δεν μπορείς να αλλάξεις. Ανακάλυψε την δύναμη της ψυχολογικής ανθεκτικότητας.</p>
<p>Σαν κλείσιμο του άρθρου σας παραθέτω την μαγική ατάκα αγνώστου: «<strong>Το μυστικό του Μπορώ κρύβεται στη δύναμη του Θέλω</strong>».</p>
<p>Σε μια εποχή δύσκολη με πολλές αλλαγές και προκλήσεις αρκετοί συνάνθρωποι μας βρίσκουν την δύναμη να είναι ευτυχισμένοι και αντλούν δύναμη για να αντιμετωπίσουν τις αντιξοότητες. Αν μπορούν αυτοί σίγουρα μπορείς και εσύ.</p>
<p>Το μόνο που χρειάζεται είναι να ξεκινήσεις.</p>
<p> </p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><em><strong>Γαλανάκης Μιχάλης, <span lang="en-US">PhD</span>,</strong></em></p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><em>Εργασιακός Ψυχολόγος, Συγγραφέας*</em></p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><em>Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας (ΕΕΘΕΨΥ)</em></p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><em><a href="http://www.positiveemotions.gr" target="_blank"><span lang="en-US">www</span>.<span lang="en-US">positiveemotions</span>.<span lang="en-US">gr</span></a></em></p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><em><a href="mailto:[email protected]"><span lang="en-US">galanakismichael</span>@<span lang="en-US">hotmail</span>.<span lang="en-US">com</span></a></em></p>
<p><em>*Τον Νοέμβριο 2017 κυκλοφορεί το βιβλίο των Μιχάλη Γαλανάκη &amp; Σταλίκα Αναστάσιου ΕΥΤΥΧΙΑ ΤΩΡΑ!</em><br /><em>Από τις εκδόσεις Κριτική / Στα βιβλιοπωλεία.</em></p>