Μήπως το άγχος κρύβεται πίσω από… μελανιές, γδαρσίματα και στραμπουλήγματα;

<p><em>Γράφει η <strong>Τιτίκα Μητσοπούλου</strong> Ψυχολόγος, Msc. Κοινωνικής Ψυχιατρικής – Παιδοψυχιατρικής, υπ.Δρ Ιατρικής, Παν/μιο Ιωαννίνων, <a href="http://www.anxietycontrol.gr" target="_blank">www.anxietycontrol.gr</a>, <a href="https://el-gr.facebook.com/anxietycontrol" target="_blank">https://el-gr.facebook.com/anxietycontrol</a></em></p>
<p>Αναμφισβήτητα το υψηλό βασικό άγχος, δηλαδή το άγχος που μπορεί να έχουμε καθημερινά εξαιτίας πολλαπλών υποχρεώσεων, φόρτου εργασίας, αντικειμενικών προβλημάτων ζωής επηρεάζει το σώμα μας και το μυαλό μας. Πολλές φορές συμβάλει στην ανάπτυξη ψυχιατρικών διαταραχών και ψυχοσωματικών παθήσεων. Μια πολύ λιγότερο γνωστή και έμμεση συμβολή του είναι αυτή στα μικροατυχήματα και απρόσεχτα χτυπήματα, που όλοι παθαίνουμε από καιρό σε καιρό.</p>
<p>Είναι το καθημερινό άγχος, το τρέξιμο, οι σκέψεις που κατακλύζουν το μυαλό μας ή κάτι πιο σταθερό και ισχυρό που μας δημιουργεί τέτοια προβλήματα; και γιατί κάποιοι από εμάς έχουμε να αναφέρουμε ένα ή δύο τέτοια συμβάντα καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας, ενώ άλλοι παραπονιούνται διαρκώς για <strong>μελανιές, αμυχές, στραμπουλήγματα</strong>; Είναι θέμα προσωπικότητας, φταίει η απροσεξία ή το πόσο στρεσογόνα και απαιτητική είναι τη δεδομένη στιγμή η καθημερινότητα;</p>
<p>Η <strong>σύνδεση του άγχους και των μικροατυχημάτων</strong> έχει για δεκαετίες μελετηθεί σε υγιείς ενήλικες και σε ανθρώπους που βασανίζονται από δυσφορικά συναισθήματα. Οι μελέτες υποδεικνύουν ότι το άγχος, τo στρες και ο γρήγορος τρόπος ζωής βλάπτουν τις γνωστικές μας λειτουργίες και μας καθιστούν ευάλωτους σε λάθη. Η προσοχή, η μνήμη, η συγκέντρωση αλλά και η στοχοκατευθυνόμενη συμπεριφορά επηρεάζονται και καθίστανται αιτίες ατυχημάτων.</p>
<p>Σε περιβάλλοντα εργασίας οι αγχωμένοι εργαζόμενοι είναι πιο επιρρεπείς σε τραύματα – σκοντάφτουν, πέφτουν και χτυπάνε χωρίς να το αντιληφθούν. Σαν να μη δίνουν την απαραίτητη προσοχή στο χώρο και να μην βλέπουν τα γλιστερά σημεία, τα σκαλοπάτια, τις καταπακτές και τα αιχμηρά αντικείμενα.</p>
<p>Ο Βρετανός αναπτυξιακός Ψυχολόγος Donald Broadbent ανέπτυξε ένα σύντομο ερωτηματολόγιο που αξιολογεί την τάση μας να υποπίπτουμε σε αβλεψίες που προκαλούν μικροτραυματισμούς και ατυχήματα. Όσο περισσότερο συμφωνείς με τα παρακάτω τόσο πιο ευάλωτος είσαι σε αυτά.</p>
<p><strong>1.</strong> Προσπερνάς (χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι) τις πινακίδες οδικής σήμανσης;</p>
<p><strong>2.</strong> Πέφτεις χωρίς να το καταλάβεις πάνω σε άλλους ανθρώπους;</p>
<p><strong>3.</strong> Δυσκολεύεσαι να θυμηθείς το όνομα των ανθρώπων που ξανασυναντάς;</p>
<p><strong>4.</strong> Ξεχνάς που έβαλες κάτι πχ. την εφημερίδα, το βιβλίο σου;</p>
<p><strong>5.</strong> Ξεχνάς τα ραντεβού σου;</p>
<p><strong>6.</strong> Σου πέφτουν αντικείμενα;</p>
<p><strong>7.</strong> Δεν ακούς τους ανθρώπους που σου μιλάνε όταν κάνεις κάτι άλλο;</p>
<p>Σε πρόσφατη μεγάλη έρευνα που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία περιβαλλοντικοί ερευνητές υποστήριξαν ότι οι άνθρωποι που σκοράρουν υψηλά στο Broadbent's τεστ παρουσιάζουν μειωμένη αντίληψη, μνήμη, δράση και είναι πολύ πιο πιθανό να εμπλακούν σε ατυχήματα, όταν αγχώνονται αρκετά. Πιο συγκεκριμένα όντας απασχολημένοι με προσωπικά ζητήματα και προβλήματα στη δουλειά, είναι πιο εύκολο να αποσπαστούν από τον περιβάλλοντα χώρο, να πάψουν να εστιάζουν στο τι συμβαίνει γύρω τους και να χτυπήσουν ή να τραυματιστούν.</p>
<p>Τα καλά νέα είναι ότι σε αντίθεση με ότι πιστεύονταν παλαιότερα μια τέτοια αδεξιότητα ή απροσεξία δεν φαίνεται να αποτελεί ένα ισχυρό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, αλλά μάλλον είναι αποτέλεσμα γνωστικών «ανεπαρκειών» πχ. ελλειμματικής προσοχής, που επηρεάζονται από περιβαλλοντικές και προσωπικές μεταβλητές.</p>
<p>Επομένως, <strong>υπάρχουν λύσεις</strong>. Αν το κουτί των πρώτων βοηθειών αποτελεί το μόνιμο αξεσουάρ σου, ας το στο φαρμακείο του σπιτιού σου και επένδυσε σε ψυχολογικές τεχνικές που θα σε μάθουν να φέρνεις εις πέρας την ημέρα σου με μεγαλύτερη ασφάλεια και ελευθερία. Οι <strong>τεχνικές χαλάρωσης και ενσυνειδητότητας</strong> (mindfulness) είναι μόνο μερικοί εξαίσιοι τρόποι διαχείρισης του βασικού σου άγχους, που μέσω της εξάσκησης μπορούν να επιφέρουν αύξηση της επίγνωσης και μείωση των μικροατυχημάτων και τραυματισμών.</p>
<p><strong>Βιβλιογραφία:</strong></p>
<p>Broadbent, D. E., Cooper, P. F., FitzGerald, P., &amp; Parkes, K. R. (1982). The Cognitive Failures Questionnaire (CFQ) and its correlates. British Journal of Clinical Psychology, 21, 1-16. doi: 10.1111/j.2044-8260.1982.tb01421.x</p>
<p>Day, A. J., Brasher, K., &amp; Bridger, R. S. (2012). Accident proneness revisited: The role of psychological stress and cognitive failure. Accident Analysis and Prevention, 49, 532-535. doi: 10.1016/j.aap.2012.03.028</p>
<p>Visser, E., Pijl, Y. J., Stolk, R. P., Neeleman, J., &amp; Rosmalen, J. G. M. (2007). Accident proneness, does it exist? A review and meta-analysis. Accident Analysis and Prevention, 39, 556-564. doi: 10.1016/j.aap.2006.09.012</p>

Σχετικά άρθρα