Πώς κάνουμε μια καλή ερωτική σχέση

Η κατανόηση ότι οι αγαπηµένοι μας είναι το απάνεµο λιµάνι µας που µας προστατεύει από τις περιπέτειες και τα σκαμπανευάσµατα της ζωής µάς έδωσε νέες ιδέες για το τι κάνει τις αισθηµατικές σχέσεις να αποτυγχάνουν ή να επιτυγχάνουν. Επί πολλά χρόνια όλοι είχαµε εστιάσει µόνο σε αυτά που βλέπαμε και ακούγαµε:
Τους καβγάδες που ξεσπούν για τα χρήματα: «Ξοδεύεις µια περιουσία σε παπούτσια που δεν χρειάζεσαι». «Εσύ το µόνο που θέλεις είναι να κάνουµε οικονομία και να ζούμε στη μιζέρια. Δεν το βρίσκω καθόλου διασκεδαστικό αυτό».
Τις γκρίνιες για τα πεθερικά: «Όλο μιλάς στο τηλέφωνο µε τη µητέρα σου και της λες τα πάντα με το νι και με το σίγμα». «Είσαι το κοριτσάκι του μπαµπά. Πότε επιτέλους θα μεγαλώσεις;»
Τις διαφωνίες για την ανατροφή των παιδιών: «Ε και λοιπόν δεν τελείωσε τα μαθήµατά του χθες το βράδυ. Ήταν πάρα πολλά. Και εσύ, όµως, είσαι πολύ αυστηρή και ελεγκτική». «Εσύ, αντίθετα είσαι πολύ επιεικής. Το παιδί δεν ακούει κανέναν πια. Τον αφήνεις να κάνει ό,τι θέλει ατιμώρητος».
Και την απογοήτευση για το σεξ: «Με απάτησες. Πόσες φορές; Είσαι µεγάλη ψεύτρα!». «Δεν θα σε είχα απατήσει αν ήθελες να δοκιµάζουµε καινούργια πράγματα ή να κάνουμε σεξ πιο συχνά. Και έτσι κι αλλιώς, δεν σήµαινε τίποτε».
Όταν συγκεντρωνόμαστε µόνο σε αυτό που είναι ακριβώς μπροστά στα μάτια µας, η όρασή µας σκοτεινιάζει. Βλέπουµε το δέντρο και χάνουμε το δάσος. Αν εστιάσετε στις µικροσκοπικές τελείες στον πίνακα του Georges Seurat, δεν θα καταλάβετε ότι βλέπετε Μια Κυριακή στην Γκραντ Ζατ. Καθίστε στο πιάνο και παίξτε λίγες νότες από μια παρτιτούρα και δεν θα ακούσετε το νανουριστικό βαλς του Johannes Brahms σε λα ύφεση µείζονα. Πηγαίνετε στη σχολή χορού και επαναλάβετε μια σειρά βήματα και ποτέ δεν θα συνειδητοποιήσετε την αισθαντικότητα του αργεντίνικου τανγκό.
<img src="/contentfiles_2016b/sxeseis/2017-9/Seurat.png" alt="" width="640" height="423" />
A Sunday on La Grande Jatte, Georges Seurat, 1884
Με τον ίδιο τρόπο, τα ζευγάρια με προβλήµατα εστιάζουν σε συγκεκριμένα περιστατικά, αλλά το αληθινό πρόβληµα είναι ευρύτερο και βαθύτερο. Οι αναστατωµένοι σύντροφοι δεν βλέπουν πια ο ένας τον άλλο ως το συναισθηµατικό ασφαλές λιµάνι τους. O εραστής µας υποτίθεται ότι είναι ο μόνος άνθρωπος στον οποίο µπορούµε πάντα να υπολογίζουµε, αυτός που πάντα θα ανταποκρίνεται. Αντίθετα, οι δυστυχισµένοι σύντροφοι συχνά νιώθουν συναισθηµατική αποστέρηση, απόρριψη, ακόμη και εγκατάλειψη. Υπό αυτό το πρίσμα, οι συγκρούσεις του ζευγαριού αποκτούν την αληθινή τους σηµασία: είναι φοβισμένες διαµαρτυρίες για τη διάβρωση του δεσµού και αίτηµα για συναισθηµατική επαναδέσµευση.
Αντίθετα, στον πυρήνα των ευτυχισμένων σχέσεων υπάρχει η βαθιά εµπιστοσύνη ότι οι σύντροφοι νοιάζονται ο ένας για τον άλλο και θα ανταποκριθούν αξιόπιστα όταν υπάρχει ανάγκη. Η ασφαλής αγάπη είναι ένας ανοιχτός δίαυλος για αμοιβαία εκπεµπόµενα συναισθηµατικά σήματα. Η αγάπη είναι µια διαρκής διαδικασία συντονισµού, σύνδεσης, παράβλεψης ή λανθασµένης ανάγνωσης των σηµάτων, αποσύνδεσης, αποκατάστασης και τελικά βαθύτερης σύνδεσης. Είναι ένας χορός όπου ο ένας συναντάει τον άλλο, απομακρύνονται και ξαναβρίσκονται, λεπτό το λεπτό, µέρα µε τη µέρα.
Η νέα επιστήµη µάς έδωσε αυτό που αποκαλώ ενοποιηµένη θεωρία πεδίου για την αγάπη. Ο Αϊνστάιν δεν μπόρεσε να το βρει για τη Φυσική, αλλά εµείς το βρήκαμε για τον έρωτα. Επιτέλους, όλα τα κομμάτια που μας απασχολούσαν ξεχωριστά ενώθηκαν. Βλέπουµε πια ολόκληρη την εικόνα. Πενήντα χρόνια νωρίτερα, ο φηµισµένος ερευνητής των σχέσεων των ζώων Harry Harlow, σε ομιλία του στην Αµερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, παρατήρησε: «Όσον αφορά την αγάπη ή τη στοργή, οι ψυχολόγοι έχουν αποτύχει στην αποστολή τους. […] Τα λίγα που γράφουµε γι' αυτά έχουν γραφτεί καλύτερα από τους ποιητές και τους μυθιστοριογράφους».
Σήµερα έχουμε σπάσει τον κώδικα του έρωτα. Ξέρουµε πώς είναι και πώς γίνεται αντιληπτή μια καλή ερωτική σχέση. Ακόµη καλύτερά, ξέρουμε να τη διαµορφώνουμε. Πρώτη φορά, έχουµε έναν χάρτη που μπορεί να µας καθοδηγήσει στη δηµιουργία, θεραπεία και διατήρηση του έρωτα. Πρόκειται για µια ολοκληρωµένη επανάσταση. Εν ολίγοις, για να παραπέµψω στον Βενιαµίν Φραγκλίνο, αυτό το «μεταβαλλόμενο, παροδικό και τυχαίο» φαινόµενο -ο έρωτας µπορεί να γίνει πιο προβλέψιµο, σταθερό και σκόπιμο.
Οι θεραπείες που επιχειρήσαµε στο παρελθόν απέτυχαν επειδή δεν είχαμε κατανοήσει τη βάση του έρωτα. Γενικά, οι θεραπευτές έχουν αντιμετωπίσει το πρόβληµα με δύο τρόπους. O πρώτος είναι αναλυτικός: Τα ζευγάρια σκάβουν το παρελθόν τους και κοσκινίζουν τις εµπειρίες από την παιδική τους ηλικία, για να βρουν για ποιους λόγους αντιδρούν όπως αντιδρούν. Αυτή η αναζήτηση επίγνωσης στις πρώτες σχέσεις είναι κοπιαστική, χρονοβόρα και ακριβή με µικρό όφελος. Ασχολείται µε το πρόβληµα από πλάγιους δρόµους, μέσω νοητικής εξέτασης του ιστορικού των σχέσεων κάθε ατόμου. Όμως η τωρινή σας σχέση δεν είναι απλώς το παρελθόν σας που επαναλαµβάνεται αυτόµατα αυτό αγνοεί τον/τη σύντροφό σας και την ισχύ των αντιδράσεών του/της, λες και ο/η σύντροφος είναι απλώς μια µαύρη οθόνη στην οποία εσείς προβάλλετε την κινηµατογραφική ταινία του παρελθόντος σας.
Η δεύτερη προσέγγιση είναι πρακτική: Τα ζευγάρια διδάσκονται πώς να επικοινωνούν πιο αποτελεσµατικά – «Άκου και επανάλαβε τι είπε ο/η σύντροφός σου». 'Η διδάσκονται πώς να διαπραγµατεύονται και να παζαρεύουν στα ζητήματα που τους χωρίζουν, από το σεξ ως το καθάρισµα του σπιτιού «Εσύ θα σκουπίσεις το σαλόνι κι εγώ θα καθαρίσω το µπάνιο». Ή προπονούνται για το πώς θα βελτιώσουν τη σεξουαλική τους ζωή με σέξι εσώρουχα και δοκιμή στάσεων από το Κάµα Σούτρα. Όλες αυτές οι τεχνικές µπορούν να βοηθήσουν, αλλά µόνο προσωρινά. Αγάπη δεν σηµαίνει να µπορείς να παπαγαλίσεις αυτά που λέει ο άλλος ή να αποφασίσετε ποιος θα σκουπίσει το σαλόνι ή να συµφωνήσετε για τις σεξουαλικές στάσεις που θα δοκιμάσετε. Αυτές οι πρακτικές συμβουλές είναι σαν να σπρώχνεις με το χέρι σου ένα φράγμα που έσπασε, προσπαθώντας να αναχαιτίσεις την ορµή του νερού ή σαν να κλείνεις µε λευκοπλάστη µια πληγή που πυορροεί.
Η πελάτισσά μου η Ελίζαµπεθ µου λέει: «Η άλλη θεραπεύτρια µας έβαζε να κάνουμε µια σειρά ασκήσεων χρησιμοποιώντας τις φράσεις που µας έδινε, αλλά όταν γυρίζαµε σπίτι δεν µπορούσαµε πια να μιλάμε έτσι μεταξύ μας, πολύ περισσότερο όταν ήμασταν θυμωµένοι. Και κάναµε µια συµφωνία για τις δουλειές του σπιτιού, αλλά αυτό δεν άλλαξε τον τρόπο που ένιωθα για µας. Συνέχιζα να αισθάνοµαι µοναξιά. Κάποια στιγµή δοκιµάσαµε να κάνουµε την τεχνική "βγες από το δωµάτιο, πάρε το χρόνο σου", αλλά μετά εγώ ήμουν ακόμα πιο θυμωμένη όταν εκείνος επέστρεφε, και στην πραγµατικότητα δεν ήξερα καν για ποιο πράγμα είχα θυµώσει τόσο».
Τελικά, τα γιατρικά αυτά είναι αναποτελεσματικά επειδή δεν εξετάζουν την αιτία της απόγνωσης για τη σχέση: τον φόβο ότι η συναισθηµατική σύνδεση -η πηγή κάθε παρηγοριάς και χαλάρωσης- εξαφανίζεται. Όταν ξέρουµε πώς λειτουργεί κάτι, είναι πολύ ευκολότερο να το διορθώσουµε και να το διατηρήσουµε υγιές. Πριν καταλάβουµε αυτή τη βασική παράμετρο, το µόνο που µπορούσαµε να κάνουμε ήταν να πηγαίνουµε ψάχνοντας, προσπαθώντας να διορθώσουμε ένα µέρος της σχέσης, µε την ελπίδα ότι η εµπιστοσύνη και η ερωτική σύνδεση κάπως θα έβρισκαν τον δρόµο τους μέσα από αυτά τα στενά µονοπάτια. Η νέα επιστήµη μάς άνοιξε έναν δρόµο που οδηγεί κατευθείαν στον προορισμό µας.
Για να βοηθήσουμε πραγµατικά τα ζευγάρια να βρουν την ευτυχία, πρέπει να υποστυλώσουμε τα θεμέλια της σχέσης τους, δηλαδή να τα βοηθήσουμε να αναθεωρήσουν και να ξαναχτίσουν τη συναισθηματική τους σύνδεση. Η τεχνική που επινοήσαμε οι συνάδελφοί µου και εγώ, το μοντέλο EFT ή Συγκινησιακά Εστιασµένη Θεραπεία (τα παιδιά μου με πειράζουν και την ονοµάζουν «Σατιρικά Εστιασμένη Θεραπεία»), κάνει ακριβώς αυτό. Ανακαλύψαµε ότι οι δυσαρεστημένοι εραστές καταφεύγουν σε µοτίβα συµπεριφοράς που τους βυθίζουν σε κύκλους αλληλοκατηγοριών και απόσυρσης. Το κλειδί για να αποκατασταθεί η σύνδεση είναι, πρώτα, να διακόψουν και να αποσυναρµολογήσουν αυτές τις καταστροφικές αλληλουχίες και µετά να δομήσουν με θέρμη έναν πιο ανοιχτό και συναισθηµατικά δεκτικό τρόπο αλληλεπίδρασης, έναν τρόπο όπου οι σύντροφοι θα νιώθουν ασφαλείς να εµπιστευτούν ο ένας στον άλλο τους κρυφούς φόβους και τις επιθυµίες τους.
Τα αποτελέσματα του μοντέλου EFT, όπως µετρήθηκαν σε πολλές µελέτες, είναι εκπληκτικά θετικά – καλύτερα, πράγµατι, από τα αποτελέσµατα κάθε άλλης θεραπείας που έχει προσφερθεί. Οι σύντροφοι λένε ότι νιώθουν πιο ασφαλείς και ικανοποιηµένοι µε τη σχέση τους. Η ψυχική τους υγεία επίσης βελτιώνεται: έχουν λιγότερη κατάθλιψη και άγχος. Και είναι ικανοί να διατηρήσουν τις αλλαγές που κάνουν για πολύ καιρό μετά το τέλος της θεραπείας.
Γιατί το µοντέλο EFT είναι τόσο αποτελεσµατικό; Επειδή φτάνει στην καρδιά του προβλήµατος. Δεν χρειάζεται να πείσουµε ή να προπονήσουμε τους συντρόφους να γίνουν διαφορετικοί. Η νέα επιστήµη µάς έχει συνδέσει µε τα βαθύτερα ανθρώπινα συναισθήµατα και έχει ανοίξει τον δρόµο για μεταµόρφωση των σχέσεων χρησιμοποιώντας την τεράστια δύναμη της «προγραμµατισμένης» επιθυµίας για επαφή και φροντίδα που προσδιορίζει το είδος µας. Λέει ένας από τους πελάτες µου: «Επί είκοσι οχτώ χρόνια, η γυναίκα μου κι εγώ στριφογυρίζαµε γύρω από τη συζήτηση που κάνουµε τώρα, αλλά ποτέ δεν φτάσαµε πραγματικά στο κέντρο της… Είτε φοβόµασταν πάρα πολύ είτε δεν ξέραµε πώς. Η συζήτηση αυτή αλλάζει τα πάντα μεταξύ µας».
Από τη στιγμή που έχει κανείς έναν χάρτη για την περιοχή που λέγεται έρωτας, µπορεί να περπατήσει στο σωστό μονοπάτι για να βρει τον δρόµο του για το σπίτι.
 
Απόσπασμα από το βιβλίο «Το νόημα του Έρωτα» της Dr. Sue Johnson, μετάφραση Μαργαρίτα Κουλεντιανού, επιμέλεια: Ρίτα Βεντούρα. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Gutenberg για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.
 
Συνέδριο "Σεξουαλικότητα και Σχέσεις" στην Αθήνα στις 27-29 Απριλίου
Η Dr Sue Johnson, η οποία αποτελεί και την κύρια εμπνεύστρια του Emotionally Focused Therapy (EFT), θα δώσει το «παρών» στο συνέδριο"Σεξουαλικότητα και τις Σχέσεις" που διοργανώνει το ISC International.
Πρόκειται για ένα τριήμερο συνέδριο με τον τίτλο "Συναισθηματικός δεσμός και Τραύμα" που θα πραγματοποιηθεί το τριήμερο 27-29 Απριλίου στο Ξενοδοχείο Τιτάνια, με συμμετοχή επιφανών ειδικών από όλον τον κόσμο.
Το συνέδριο "Σεξουαλικότητα και Σχέσεις" επίκεντρώνεται σε ένα βασικό θέμα για κάθε επαγγελματία που δεν είναι άλλο από την παροχή της πιο αποτελεσματικής θεραπείας. Αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία ενημέρωσης για θέματα σεξουαλικότητας και σχέσεων και πώς αυτα έχουν εξελιχθεί αλλά και συνάντησης με έντεκα από τους πιο αναγνωρισμένυος διεθνώς ειδικούς σε αυτό το συναρπαστικό τομέα.
Πληροφορίες για το συνέδριο:
Τόπος διεξαγωγής: 27-28-29 Απριλίου, Ξενοδοχείο Τιτάνια
Κόστος συμμετοχής: 300 ευρώ
Early Bird (μέχρι 31 Ιανουαρίου): 250 ευρώ
Φοιτητές και σπουδαστές (με επίδειξη φοιτητικής ταυτότητας): 200 ευρώ
Το πλήρες πρόγραμμα θα το δείτε <a href="https://boro.gr/contentfiles_2016b/annas-notes/2017-11/synedrio-sexoualikotita-sxeseis.pdf" target="_blank">εδώ</a>
Πληροφορίες για to συνέδριο και τις εγγραφές θα βρείτε εδώ:<a href="https://www.international-isc.com/" target="_blank"> www.international-isc.com</a> καθώς και στη <a href="https://www.facebook.com/events/371318346648030/permalink/371465286633336/?notif_t=like&notif_id=1510826958261874" target="_blank">Facebook Page</a> του Συνεδρίου.