Ψηφιακά μέσα: Πηγή ηρεμίας για το μωρό σου; Ή μήπως όχι;

<p style="text-align: justify;">Σε όλο το διάστημα των πρώτων δώδεκα μηνών από τη στιγμή που ήρθε στον κόσμο το μωρό σου, κάθε μέρα ανακαλύπτεις πράγματα. Καθώς το μωράκι μεγαλώνει, οι ανάγκες του αλλάζουν και αφού δεν έχει μάθει ακόμη να μιλάει για να εκφράσσει τι χρειάζεται, είναι στιγμές που κλαίει και σου παίρνει χρόνο να καταλάβεις γιατί δυσφορεί.</p>
<p style="text-align: justify;">Δοκιμάζεις την αγκαλιά, το νανούρισμα, το ταχτάρισμα στην αγκαλιά σου, το μπεμπέκισμα, τα τραγουδάκια… Τίποτα… Εκεί, συνεχίζει να κλαίει. Ψάχνοντας τρόπους να ηρεμήσεις την ανησυχία του, αφού έχεις δοκιμάσει τα πάντα, αντιλαμβάνεσαι πως του κινεί την περιέργεια το τάμπλετ του μπαμπά. Λες αυτό να το ηρεμήσει; σκέφτεσαι. Το παίρνεις στα χέρια σου και του το δείχνεις. Το μωρό κολλάει και το κλάμα σταματάει. Αισθάνεσαι ότι μόλις έκανες μια σπουδαία ανακάλυψη! </p>
<p style="text-align: justify;">Τα μωρά αρέσκονται να κοιτούν φανταχτερές εικόνες! Και μάλιστα έλκονται από την οθόνη όταν αυτές εναλλάσσονται. Γι αυτό δείχνουν εκστασιασμένα όταν κοιτούν ανθρωπάκια να τρέχουν και ζωάκια να πηδούν από δω και από κει κάθε φορά που παρακολουθούν ένα βίντεο σε κάποιο ψηφιακό μέσο. Εδώ όμως συμβαίνει το εξής παράδοξο: Όσο και αν τα έλκουν αυτές οι εικόνες, όσο και αν τις αποζητούν ή δείχνουν να ηρεμούν από το κλάμα τους γι' αυτές, κατά βάθος δεν τις θέλουν και δεν τις έχουν ανάγκη.</p>
<p style="text-align: justify;">Η συνεχής εναλλαγή εικόνων, τα έντονα χρώματα, οι φωνές κι ο δυνατός ήχος συνιστούν ένα σύνολο ερεθισμάτων που το βρέφος φαίνεται πως δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί. Ο βομβαρδισμός ερεθισμάτων μπορεί να προκαλέσει αισθητηριακή υπερφόρτωση κι ενώ θεωρητικά το μωρό δείχνει να ηρεμεί, στο βάθος αγχώνεται.</p>
<p style="text-align: justify;">Τελικά τι είναι σωστό να ακολουθήσει κανείς; Η κλινική εμπειρία λέει ότι τίποτα δεν υποκαθιστά την ανθρώπινη επαφή. Καμιά οθόνη, καμία κινούμενη εικόνα, κανένας συνδυασμός ερεθισμάτων, όσο ευφάνταστος κι αν είναι, δεν έχει τη δυνατότητα να προσφέρει την αμφίδρομη, πολυεπίπεδη, πολυμορφική και μεστή επικοινωνία που μπορούν οι άνθρωποι να πετύχουν με τις αισθήσεις και τα ένστικτά τους.</p>
<p style="text-align: justify;">Παράλληλα όμως τίποτα δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Ζώντας σε ένα σπίτι ενηλίκων, το βρέφος αναπόφευκτα θα πάρει μυρωδιά τις συνήθειές τους. Θα τύχει να είναι παρόν όταν είναι ανοιχτή η τηλεόραση. Θα παρακολουθήσει ένα χαριτωμένο βιντεάκι στο Ίντερνετ κτλ. Σίγουρα δεν ήρθε η συντέλεια του κόσμου. Το ζητούμενο είναι να μην υποκαθίσταται το μαμαδίστικο χάδι από την τηλεόραση, το τάμπλετ, τον υπολογιστή.</p>
<p style="text-align: justify;">Τι συμβαίνει όμως όταν δεν είναι οι συμπτώσειε που βάζουν το παιδί μπροστά στην οθόνη αλλά η ροπή του ίδιου να μαγεύεται από όσα αυτή προβάλλει; Αν παρατηρείς ότι το μωράκι σου προτιμά να στρέφεται στην οθόνη αντί να ανταποκρίνεται στην ανθρώπινη επαφή, τότε κατά πάσα πιθανότητα κάτι το έχει ταράξει. Τα βρέφη, όταν αγχώνονται, είναι πιθανό να κλάψουν κι έπειτα να στραφούν σε κάποιο άλλο αντικείμενο για να αποφύγουν το άγχος τους. Πρόκειται για διαδικασία διάσχισης από την αγχογόνα πηγή. Αν λοιπόν τυχαίνει το μωράκι σου να σταματήσει το κλάμα όταν του δείχνεις εικόνες στο τάμπλετ, αυτό δε σημαίνει ότι έπαψε να αγχώνεται ή να αναστατώνεται αλλά μάλλον το αντίθετο. Η ανάγκη που είχε (πείνα, δίψα, αγκαλιά…) δεν ικανοποιήθηκε, το άγχος το κατέκλυσε και βρήκε ένα άλλο ερέθισμα για να αποσυρθεί.</p>
<p style="text-align: justify;">Συνοψίζοντας λοιπόν, κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής μπαίνουν οι βάσεις για την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης. Απαραίτητη προυπόθεση για να μπορέσει το βρέφος να βιώσει το αίσθημα της εμπιστοσύνης είναι να αισθανθεί ασφάλεια. Η ασφάλεια με τη σειρά της δημιουργείται από τη σταθερότητα. Η σταθερότητα πηγάζει από την αποφυγή των εναλλαγών παντός τύπου – προσώπων, περιβάλλοντος, εικόνων, αισθητηριακών ερεθισμάτων… Αν αυτή η αλληλουχία διαπιστώσεων μπορούσε να οδηγήσει σε μια πρόταση αναφορικά με τη χρήση των ψηφιακών μέσων κατά τον πρώτο χρόνο ζωής, αυτή θα ήταν: «Λέμε "ναι" στην τεχνολογία, αλλά όχι ακόμη».</p>
<p style="text-align: justify;"><em>Απόσπασμα από το βιβλίο Μάνος Σφακιανάκης, «Γονείς, παιδί και Διαδίκτυο». Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Ψυχογιός για την ευγενική παραχώρηση του υλικού</em></p>

Σχετικά άρθρα