<p><strong>Ποικίλες πηγές και ροές συγκλίνουν και διαμορφώνουν ως απτό συστατικό του βιώματος του ανθρώπου την οργή. Η οποία έχει εκδηλωθεί και καταγραφεί με τόσους τρόπους που περιττεύει η απαρίθμησή τους. Αξίζει ωστόσο να δούμε λίγο πιο προσεκτικά μια ιδιαίτερη πτυχή της οργής. Που συνίσταται στο ότι εκείνο που αισθάνονται οι άνθρωποι είναι η οργή μιας κερματισμένης συλλογικότητας απέναντι σε έναν λίγο πολύ απροσδιόριστο στόχο-υπαίτιου του κακού που ζουν. </strong></p>
<p>Γράφει ο<strong> Νίκος Σιδέρης </strong>διδάκτωρ του τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και διδάσκων ψυχαναλυτής μέλος της Ψυχαναλυτικής Σχολής του Στρασβούργου και της ευρωπαικής Ομοσπονδίας Ψυχανάλυσης.   </p>
<p>Ευτυχώς θα λέγαμε που υπάρχει και η κυρία Μέρκελ και κάπως βοηθάει στην πρόσκαιρη κατάδειξη ενός κάποιου στόχου της οργής. Όμως η ανυπαρξία εναλλακτικού οράματος, η ασάφεια του στόχου, καθώς και ο κερματισμός της χωρικής πράξης (συλλαλητήριο, εκλογές, συζητήσεις) της χρονικής συνοχής και συνέχειας  (ας θυμηθούμε την άκαρπη απόσβεση του λεγόμενου κινήματος των αγανακτισμένων και του λόγου που θα υποστήριζε την ενότητα σκοπού και τρόπου δράσης οδηγούν τους ανθρώπους να βιώνουν την οργή τους σαν ένα πλήθος εγκλωβισμένο κάτι σαν το λιοντάρι στη βουλή (η έκφραση εδώ είναι ιδιαίτερα εύστοχη).</p>
<p>Οι άνθρωποι λοιπόν βιώνουν μια ανήμπορη οργή. Και αυτό και πολλά σημαίνει και έχει υπολογίσιμες συνέπειες Σε ένα πρώτο επίπεδο η πιο χειροπιαστή συνέπειά της  είναι η αναστολή δηλαδή το μπλοκάρισμα ή το φρενάρισμα της ροπής προς έκφραση και ενέργεια.</p>
<p><strong>Η παγιδευμένη οργή όμως έχει και άλλες ψυχικές επιπτώσεις όπως:</strong></p>
<p><strong>Ψυχοπαθολογία –</strong> ιδίως κατάθλιψη και ψυχοσωματικές εκδηλώσεις.</p>
<p><strong>Μνησικακία –</strong> Το πιο βαθύ ίσως πάθος του ταπεινωμένου και πληγωμένου που είναι ανημπορος να δράσει ουσιαστικά.</p>
<p><strong>Φθόνος –</strong>που τόσο ανενδοίαστα καλλιεργούν διάφορες πολιτικο-μιντιακές δυνάμεις, στρέφοντας κάθε μέρα και μια άλλη κοινωνική ομάδα ενάντια σε κάποια άλλη. Το πιο θεαματικό εργαζόμενοι του ιδιωτικού ενάντια στους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα. Όλη η κοινωνία ενάντια σε μια κοινωνική ομάδα- στόχο και τελικά όλοι ενάντια σε όλους σε μια επανέκδοση του κατά Χομπς Λεβιάθαν με τον μόνο νόμο του «ο άνθρωπος για τον άνθρωπο λύκος».</p>
<p><strong>Ενοχοποίηση των πάντων</strong>, κατά τρόπο αδιαφοροποίητο και αδιαβάθμητο. Το όλοι φταίξαμε – ακριβές αν το ολοι αναφέρεται στη συλλογικότητα, στην κοινωνία- μετατρέπεται σε όλοι -φταίμε το ίδιο- με την έννοια του καθένας ίδια με τον άλλον- όπως χαρακτηριστικά συνοψίστηκε στο απόφθεγμα «Μαζί τα φάγαμε».</p>
<p>Μια λογική που κατανέμει στο πλαίσιο σχέσεων ριζικά ασύμετρων ίδια την ευθύνη και την υπαιτιότητα για τη ζημιά και το κακό σε ισχυρούς και αδύναμους σε ηγέτες και οπαδούς σε δασκάλους και μαθητές σε στρατηγούς και ημιονηγούς, σε φύλακες και φυλασσόμενους, σε νομοθέτες και υποκείμενα του νόμου.</p>
<p>Αποκρύπτοντας όχι πάντοτε δίχως κάποιο δόλο την πιο στοιχειώδη πραγματικότητα: Ότι οι άνθρωποι αν αφεθούν χωρίς νόμους  κανόνες και φύλακες ρέπουν στην αυθαιρεσία, την απληστία, την ακρισία, την παραβατικότητα, την απόλαυση δίχως τίμημα. Ειδικότερα αν οι εκπρόσωποι του νόμου ολιγωρούν ή ανεπαρκούν τότε το σύστημα απορρυθμίζεται: ανομία, αυθαιρεσία, ανορθολογισμός καταλαμβάνουν το κενό. Όταν μάλιστα οι ηγέτες και οι φύλακες όχι μόνο άνουν τα στραβά μάτια αλλά και δίνουν οι ίδιοι το σύνθημα: «Παιδιά ορμάτε να φάμε!» (…)</p>
<p><strong>Ταύτιση με τον επιτιθέμενο</strong>: Προκειμένου τόσο να ικανοποιηθεί η εκ της ενοχής ορμώμενη ανάγκη για τιμωρία/ εξιλέωση όσο και να ελεγχθεί κάπως η επίθεση που υφίσταται το (ανήμπορο) υποκείμενο.</p>
<p><strong>Πλήγμα στην αυτοεκτίμηση του ατόμου</strong> που συνηχεί με την καταθλιπτική διάθεση και οδηγεί σε περιφρόνηση μίσος ακόμα και καταστροφικότητα στρεφόμενη ενάντια στον ίδιο τον ανάξιο ή και ταπεινωμένο εαυτό σου με ακραία απόπληξη, πράξεις αυτοκαταστροφής που μπορεί να φτάσουν μέχρι και την απόπειρα αυτοκτονίας.</p>
<p><strong>Κι ακόμη τελευταίο αν και όχι έσχατο:</strong> Συγκρούσεις αντίθετων σκέψεων και συναισθημάτων που σκάβουν και τρώνε την ψυχή υπονομεύουν  τις ισσοροπίες της και παράγουν θόλωση της διάνοιας τροφοδοτώντας έτσι  τη γενικότερη ψυχοδιανοητική εμπλοκή και ψυχοσυναισθηματική απόγνωση. </p>