Γιατί δε μπορώ να ελέγξω τον θυμό μου;

Η κυρία Αναστασία Σοφιανοπούλου, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, εξηγεί τι συμβαίνει στον οργανισμό μας όταν θυμώνουμε αλλά και πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τις μικρές ή μεγάλες εκρήξεις του θυμού μας. 

Τι είναι ο θυμός;

Ο θυμός είναι ένα από τα πολλά συναισθήματα που καθημερινά βιώνουμε. Θεωρείται μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού όταν ανακύπτουν καταστάσεις,όπου το άτομο συνήθως αισθάνεται είτε ότι απειλείται είτε ότι αδικείται. Ο θυμός εκτείνεται από τον ήπιο εκνευρισμό μέχρι την έντονη οργή.

Πότε αποτελεί πρόβλημα –για μας και για τους άλλους;

Όπως τα περισσότερα –αρνητικά κυρίως–συναισθήματα, ο θυμός δημιουργεί δυσκολίες και προβλήματα όταν βιώνεται σε έντονο βαθμό και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση επιθετικών συμπεριφορών αλλά και η παρατεταμένη σωματική και ψυχική ένταση. Ο θυμός συγχέεται συχνά με την επιθετικότητα. Η επιθετικότητα όμως είναι μία συμπεριφορά και μία αντίδραση όταν ο άνθρωπος είναι πολύ θυμωμένος. Ο θυμός αντίθετα είναι συναίσθημα, και δεν οδηγεί απαραίτητα σε επιθετικές συμπεριφορές.

Ποιες είναι οι συνέπειες του θυμού;

Ο έντονος θυμός έχει αρνητικές αλλά και θετικές συνέπειες στο άτομο και το περιβάλλον του. Ο άνθρωπος που θυμώνει συχνά βρίσκεται σε παρατεταμένη σωματική και ψυχική ένταση, με αποτέλεσμα η υγεία να επηρεάζεται έμμεσα. Συχνά μπορεί να δημιουργούνται προβλήματα στις σχέσεις με τους άλλους, πχ παρεξηγήσεις με φίλους, συγκρούσεις με οικεία πρόσωπα, δυσκολίες στον εργασιακό χώρο, ακόμη και εμπλοκή σε καβγάδες, με σωματικές και νομικές συνέπειες. Αρκετοί από τους ανθρώπους που δυσκολεύονται να ελέγξουν το θυμό τους, μετά την έκρηξη και την επιθετική συμπεριφορά, στεναχωριούνται όταν συνειδητοποιούν ότι έχουν πληγώσει, στεναχωρήσει ή απογοητεύσει τους άλλους.Τελικά αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην αυτοεκτίμησή τους, ενώ είναι πολύ πιθανό, οι άλλοι σταδιακά να αρχίσουν να απομακρύνονται λόγω της συμπεριφοράς τους.

Τι συμβαίνει, όμως, όταν θυμώνουμε;

Όταν θυμώνουμε, καταλαβαίνουμε αρχικά το θυμό στο σώμα μας: συνήθως αισθανόμαστε ταχυπαλμία,δυσφορία στο θώρακα, αίσθημα ζέστης ή/ και κοκκίνισμα στο πρόσωπο. Στο γνωστικό επίπεδο κάνουμε μία σειρά αρνητικών –συνήθως απόλυτων, υπερβολικών ή υπεργενικευμένων– σκέψεων, φέρνουμε στο μυαλό μας σχετικές εικόνες  από το παρελθόν ή προηγούμενες αντίστοιχες καταστάσεις που μας είχαν θυμώσει, οι οποίες παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, ενώ χαρακτηριστικός είναι και ο επιθετικός εσωτερικός μονόλογος. Ταυτόχρονα, βιώνουμε και άλλα συναισθήματα, όπως απογοήτευση, ματαίωση, στεναχώρια,ενοχή ή φόβο, τα οποία εντοπίζουμε με δυσκολία, καθώς ο θυμός τείνει να επισκιάζει τα υπόλοιπα συναισθήματα που μπορεί εκείνη τη στιγμή να υπάρχουν.Τέλος, και οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να καταλάβουν ότι έχουμε θυμώσει, από τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά μας, όπως νευρικότητα στις κινήσεις, υψηλός και κοφτός τόνος φωνής, αλλαγή στη στάση του σώματος.Όταν ο θυμός παραμένει και ο αρνητικός εσωτερικός μονόλογος συνεχίζεται φτάνουμε στην έκρηξη και την επιθετική συμπεριφορά,  λεκτική ή/ και σωματική.

Πώς μπορούμε  να διαχειριστούμε το θυμό μας;

Προφανώς, δε θυμώνουμε όλοι οι άνθρωποι το ίδιο συχνά, με την ίδια ένταση, για τους ίδιους λόγους, ούτε έχουμε και τις ίδιες αντιδράσεις. Το βέβαιο είναι ότι από τη στιγμή που θα θυμώσουμε μεσολαβεί κάποιο χρονικό διάστημα –το οποίο ποικίλει κάθε φορά– μέχρι να εκραγούμε και να αντιδράσουμε επιθετικά. Ο στόχος λοιπόν είναι να καταφέρουμε,αρχικά να αποφεύγουμε τις εκρήξεις του θυμού, δηλαδή την επιθετική συμπεριφορά,και στη συνέχεια να μάθουμε να διαχειριζόμαστε το θυμό μας, ώστε η ένταση του θυμού αλλά και η συχνότητα που εμφανίζεται σταδιακά να μειωθούν.

Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε;

Ο καθένας μας διαθέτει ήδη ένα ατομικό σχέδιο διαχείρισης του θυμού.Αυτό το ανακαλύπτουμε, εάν σκεφτούμε γεγονότα του παρελθόντος, όπου είχαμε θυμώσει, αλλά τελικά καταφέραμε να ελέγξουμε το θυμό μας. Όταν σε μία συζήτηση καταλαβαίνουμε ότι θυμώνουμε, το καλύτερο είναι να τη διακόψουμε, να απομονωθούμε σε ένα χώρο και να σκεφτούμε πιο ψύχραιμα ή να κάνουμε μία δραστηριότητα, μέχρι να ηρεμήσουμε και να επιστρέψουμε στη συζήτηση.Είναι σημαντικό επίσης να βάζουμε ένα «stop» στον  εσωτερικό επιθετικό μονόλογο και να εστιαζόμαστε στο πρόβλημα που πρέπει εδώ και τώρα να επιλύσουμε, χωρίς να ανακαλούμε άλλα γεγονότα του παρελθόντος. Συχνά μία βόλτα, η γυμναστική, αλλά και η κουβέντα με ένα πρόσωπο που εμπιστευόμαστε μπορούν να βοηθήσουν. Τέλος είναι σημαντικό να αρχίσουμε να παρατηρούμε πότε θυμώνουμε και για ποιους λόγους. Συνήθως τότε χρειάζεται να μάθουμε να τροποποιούμε τις σκέψεις που συνδέονται με τα αρνητικά συναισθήματα και ενεργοποιούν το θυμό.

Πότε χρειάζεται να συμβουλευτώ έναν ειδικό;

Η επαφή με έναν ειδικό βοηθάει τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην καθημερινότητά τους και στη σχέση τους με τους άλλους εξαιτίας του θυμού. Επίσης από την επαφή με έναν ειδικό μπορεί να ωφεληθεί όποιος θέλει να μάθει να ελέγχει καλύτερα το θυμό του. Εκτός από την ατομική συνεργασία με έναν Ψυχολόγο, υπάρχει και η εναλλακτική επιλογή της συμμετοχής σε δομημένες ομαδικές παρεμβάσεις για τη διαχείριση του θυμού.

 

Σχετικά άρθρα