Τα προειδοποιητικά σημάδια της αυτοκτονίας;

Σοκάρουν τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, για  τις αυτοκτονίες στη χώρα μας για την τριετία 2009-2011.Μια ολόκληρη κωμόπολη αυτοκτόνησε μέσα σε 3 χρόνια στην Ελλάδα…

1.245 αυτόχειρες στην χώρα μας  και μάλιστα  όπως  εξηγεί ο πρόεδρος  της ΕΛΣΤΑΤ κύριος Γεωργίου, τα στοιχεία για το 2012 δεν είναι ακόμα διαθέσιμα. Οι αριθμοί έφτασαν και στην βουλή, μια ολόκληρη διαμάχη για την ορθότητά τους ξεκίνησε. Ο κ. Γεωργίου επισημαίνει ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν συλλέγει στοιχεία για τις απόπειρες αυτοκτονίας ενώ δεν διαθέτει στοιχεία για το 2012. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ συλλέγονται από τα ληξιαρχεία και τα στατιστικά δελτία θανάτου και έτσι εξηγείται η διαφορά με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., η οποία αναφέρει ότι οι τελεσθείσες αυτοκτονίες ή απόπειρες ανήλθαν το διάστημα από 1.1.2009 έως 23.08.2012 σε 3.124.

Οι κυβερνώντες του τόπου συζήτησαν, σχολίασαν αλλά η ουσία του θέματος παρέμεινε ανέγγιχτη.

To boro.gr επικοινώνησε με την μη κυβερνητική οργάνωση ΚΛΙΜΑΚΑ. Μιλήσαμε για τα αίτια των αυτοκτονιών, για το τι είναι ο αυτοκτονικός ιδεασμός, πώς προκαλείται, για το τι είναι οι παρααυτοκτονικές συμπεριφορές. Αλήθεια υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια που μπορεί να μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε καταστροφικές σκέψεις σε κάποιον συνάνθρωπό μας;

Τι είναι η αυτοκαταστροφικότητα;

Αυτοκαταστροφικός δεν είναι μόνο ο άνθρωπος που αυτοκτονεί ή που αποπειράται ν’ αυτοκτονήσει. Η αυτοκαταστροφικότητα μπορεί να εκδηλωθεί με ένα ευρύ φάσμα σκέψεων, πράξεων και συμπεριφορών που στρέφονται κατά της σωματικής ακεραιότητας και της ζωής του ατόμου που τις πραγματοποιεί.

Παραδείγματα αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών είναι:

  1. Οι συμπεριφορές υψηλού κινδύνου

    • Άμεσες (π.χ. επικίνδυνη οδήγηση)
    • Έμμεσες (π.χ. ριψοκίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά)

  2. Οι «χρόνιες αυτοκτονίες»

    • Θάνατος από αλκοολισμό
    • Θάνατος από χρήση ουσιών
    • Θάνατος από συνειδητή μη συμμόρφωση στη θεραπευτική αγωγή σε χρόνιες παθήσεις (σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση κλπ)

  3. Ο αυτοκτονικός ιδεασμός
  4. Οι αυτοκαταστροφικές πράξεις

    • Παρα-αυτοκτονικές συμπεριφορές
    • Απόπειρα αυτοκτονίας
    • Αυτοκτονία

Τι είναι ο αυτοκτονικός ιδεασμός;

Ο όρος «αυτοκτονικός ιδεασμός» αναφέρεται σε σκέψεις του ανθρώπου που αφορούν αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Αυτές οι σκέψεις μπορεί να είναι ασαφείς και ακαθόριστες και να αφορούν το θάνατο σε κάποιο μελλοντικό χρόνο ή να παίρνουν τη μορφή συγκεκριμένου σχεδίου αυτοκτονίας. Το σχέδιο μπορεί να περιλαμβάνει τον τόπο και το χρόνο της αυτοκτονίας και το μέσο που θα χρησιμοποιηθεί. Η ύπαρξη σχεδίου αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας.

Ο αυτοκτονικός ιδεασμός μπορεί να είναι χρόνιος και επίμονος, ή να είναι παροδικός και να πυροδοτείται από αντίξοα γεγονότα της ζωής. Σε κάθε περίπτωση, εκφράζει τη δυσκολία του ανθρώπου να τα βγάλει πέρα και να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής.

Παρα-αυτοκτονική συμπεριφορά
Η παρα-αυτοκτονική συμπεριφορά έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως:
 «μια πράξη χωρίς θανατηφόρο αποτέλεσμα, κατά την οποία το άτομο εμφανίζει μία μη συνήθη συμπεριφορά χωρίς την παρέμβαση άλλων, η οποία προκαλεί αυτοτραυματισμό ή χαρακτηρίζεται από τη λήψη φαρμακευτικής ουσίας σε πολύ μεγαλύτερη από τη θεραπευτική δόση και η οποία συμπεριφορά έχει ως στόχο την επίτευξη αλλαγών που το άτομο επιθυμεί μέσω των πραγματικών ή των αναμενόμενων σωματικών επιπτώσεων-βλαβών». 

O παραπάνω ορισμός συμπεριλαμβάνει και την απόπειρα αυτοκτονίας. Ωστόσο, ο όρος «παρα-αυτοκτονία» συνήθως χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη συμπεριφορά ασθενών που αυτοακρωτηριάζονται ή αυτοτραυματίζονται, χωρίς να υπάρχει πάντα πρόθεση θανάτου.  Αυτή η συμπεριφορά είναι συχνότερη στις μικρές ηλικίες (στην εφηβεία ή την πρώιμη ενήλικο ζωή). Είναι συχνότερη στις γυναίκες απ’ ότι στους άντρες.

Οι άνθρωποι που αυτοτραυματίζονται συνήθως προκαλούν οι ίδιοι αμυχές, εκδορές, ή βαθύτερα τραύματα με μαχαίρι, ξυράφι, σπασμένο γυαλί κλπ. Συνήθως οι τραυματισμοί εντοπίζονται στα μπράτσα, τους καρπούς, τους μηρούς και τις κνήμες (πιο σπάνιες εντοπίσεις είναι το πρόσωπο, το στήθος και η κοιλιά).

Ο αυτοτραυματισμός είναι ένας τρόπος για να ανακουφιστούν από την ένταση που νιώθουν ή να εκτονώσουν το θυμό που νιώθουν για τον εαυτό τους ή τους άλλους. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι ένας τρόπος να εκδηλώσουν την επιθυμία τους να πεθάνουν. Αυτού του είδους η συμπεριφορά είναι συχνότερη στους ανθρώπους που έχουν κάποια ψυχική πάθηση, συνήθως διαταραχή προσωπικότητας.

Απόπειρα αυτοκτονίας

Ο όρος «απόπειρα αυτοκτονίας» αναφέρεται σε μια ενέργεια του ανθρώπου που στρέφεται κατά της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας και της ζωής του (π.χ. λήψη υπερβολικής δόσης φαρμάκων, πτώση από ύψος κλπ). Οι απόπειρες μπορεί να είναι προσχεδιασμένες ή παρορμητικές. Η δεύτερη περίπτωση είναι συχνή στην εφηβεία.

Κάθε απόπειρα αυτοκτονίας πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη!Ακόμα κι όταν δεν είναι θανατηφόρα, δε σημαίνει ότι ο κίνδυνος έχει περάσει. Οι άνθρωποι που αποπειράθηκαν κάποτε να αυτοκτονήσουν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να το ξανακάνουν, ειδικά τον πρώτο χρόνο μετά την απόπειρα.

Τα προειδοποιητικά Σημάδια στη συμπεριφορά ενός ανθρώπου που σκέφτεται να αυτοκτονήσει:

  • Είναι πολύ θλιμμένος, ανήσυχος ή βρίσκεται σε πανικό

  • Κλείνεται στον εαυτό του, απομονώνεται

  • Δυσκολεύεται στις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους του

  • Χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που πριν τον ευχαριστούσαν

  • Πέφτει η απόδοσή του στη δουλειά ή το σχολείο

  • Αλλάζει η συμπεριφορά του (γίνεται απαισιόδοξος, ευερέθιστος, απαθής ή εμφανίζει οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά)

  • Μιλά για το θάνατο ή για την αυτοκτονία

  • Αναζητά θανατηφόρα μέσα (όπλα, χάπια κλπ)

  • Αλλάζουν οι διατροφικές του συνήθειες (έχει αυξημένη όρεξη για φαγητό ή αντίθετα έχει μειωμένη όρεξη και χάνει βάρος)

  • Αλλάζουν οι συνήθειες του ύπνου του (έχει αϋπνία ή υπνηλία)

  • Αισθάνεται ενοχή, ντροπή, αναξιότητα

  • Αισθάνεται απελπισμένος

  • Αισθάνεται αβοήθητος

  • Αισθάνεται παγιδευμένος, ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο

  • Έχει την ξαφνική επιθυμία να τακτοποιήσει προσωπικές υποθέσεις (π.χ. συντάσσει τη διαθήκη του)

  • Χαρίζει προσωπικά του αντικείμενα

Κάποιος που σκέφτεται να αυτοκτονήσει συνήθως εμφανίζει ένα ή περισσότερα από αυτά τα σημάδια στη συμπεριφορά του. Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε αυτά τα σημάδια στη συμπεριφορά ενός δικού μας ανθρώπου πρέπει να απευθυνθούμε το συντομότερο δυνατό σε κάποιον ειδικό (ψυχολόγο ή ψυχίατρο).

Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί ότι τα σημάδια αυτά δεν εμφανίζονται σε κάθε άνθρωπο που σκέφτεται να κάνει κακό στον εαυτό του. Είναι πιθανό ένας άνθρωπος να σκέφτεται να αυτοκτονήσει χωρίς να αλλάξει η συμπεριφορά του.

Σχετικά άρθρα