Πότε ο τζόγος γίνεται εξάρτηση; Τα πρώτα συμπτώματα

20/09/2013
Ομάδα Σύνταξης
Εθισμός εξαρτήσεις

Πότε ο τζόγος γίνεται εξάρτηση; Τα πρώτα συμπτώματα 
Οι περισσότεροι άνθρωποι που τζογάρουν είναι προετοιμασμένοι να σπαταλήσουν ένα σημαντικό ποσό χρημάτων και γνωρίζουν πόσο μεγάλος είναι ο προϋπολογισμός τους. Σταματούν όταν έχουν χάσει ένα συγκεκριμένο ποσό. Υπάρχουν, ωστόσο άνθρωποι που ξεπερνούν τα όρια. Ξοδεύουν περισσότερα χρήματα στον τζόγο απ' ότι μπορούν να αντέξουν. Αυτό προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην πορεία : φιλονικίες με την οικογένεια, προβλήματα στη δουλειά, αναγκάζεται να λέει ψέματα κ.λ.π.). Τελικά η καθημερινότητα το ατόμου κυριαρχείται από τον τζόγο και την προσπάθεια εξασφάλισης χρημάτων για να μπορεί να παίξει.
Γράφει ο Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Πέτρος Σκαπινάκης
<img src="/contentfiles/eidikoi/psyxiatroi/rest%20of/petros-skapinakis.jpg" alt="" width="87" height="87" />
Ο τζόγος γίνεται πρόβλημα όταν:
- Σπαταλά κανείς πολύ χρόνο για να παίξει
- Ξοδεύει πολλά χρήματα στο τζόγο
- Δεν μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του στη δουλειά, το σχολείο, ή στο σπίτι (παραμελεί τα παιδιά, κακή απόδοση στη δουλειά, απουσιάζει πολύ από το σπίτι κ.λ.π)
- Επηρεάζει τη ζωή του και τη ζωή των άλλων αρνητικά
- Αισθάνεται άσχημα γι' αυτό.
- Ο τζόγος γίνεται μέσο για να ξεχάσει τα προβλήματά του Υπάρχουν πραγματικά πολλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν προβλήματα επειδή ξοδεύουν πολλά χρήματα στο τζόγο. Οι εξαρτημένοι από τον τζόγο συχνά είναι εξαρτημένοι και από άλλες ουσίες.
Πώς μπορείς να αποτρέψεις το ενδεχόμενο να εμπλακείς σε προβλήματα με τον τζόγο;
Κάποιες οδηγίες για να θέσεις το πρόβλημα του τζόγου υπό έλεγχο:
– Αποφάσισε εκ των προτέρων με πόσα λεφτά θέλεις να παίξεις. Αν χρειάζεται πάρε μαζί σου μόνο το συγκεκριμένο ποσό.
– Αποφάσισε πόσο χρόνο θέλεις να σπαταλήσεις στο παιχνίδι.
– Κράτησε τις υποσχέσεις προς τους άλλους. Μην τους «στήσεις» επειδή θέλεις να εξακολουθήσεις να παίζεις.
– Μην προσπαθείς να ξανακερδίσεις αυτά που έχασες.
– Εντόπισε εάν νιώθεις την ανάγκη να παίξεις όταν έχεις προβλήματα.
– Εάν δεν μπορείς να τα καταφέρεις μόνος σου, μη διστάζεις να ζητήσεις βοήθεια.
Τι μπορείς να κάνεις όταν κάποιος δικός σου παίζει πάρα πολύ;
Στις περισσότερες περιπτώσεις εσύ βλέπεις νωρίτερα από τον παίχτη ότι τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά. Ή υποφέρεις με τον τρόπο σου επειδή ο άλλος παίζει. Τι μπορείς να κάνεις;
– Άφησε τις επιπτώσεις του τζόγου στον παίχτη: άφησε τον παίχτη να λύσει μόνος του τα προβλήματα που προκλήθηκαν από τον τζόγο. Δεν βοηθάς δανείζοντας χρήματα, πληρώνοντας χρέη ή λέγοντας ψέματα. Όσο περισσότερα προβλήματα λύνεις τόσο ευκολότερο είναι για τον παίχτη να συνεχίσει να παίζει.
– Συζήτησε για τις επιπτώσεις που έχει σε σένα το να παίζει: είναι σημαντικό ο παίχτης να γνωρίζει ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά του έχει επίσης επιπτώσεις στην οικογένεια και τους φίλους. Κατέστησε σαφές αυτό οτι είναι για σένα δυσάρεστο και εξήγησε για ποιο λόγο: "δεν μου αρέσει το γεγονός ότι έρχεσαι αργά στο σπίτι επειδή έτσι δεν μπορώ να βασιστώ σε σένα, δεν μου αρέσει που οι λογαριασμοί δεν πληρώνονται και έτσι ανησυχώ για χρέη, το βρίσκω τρομερό που δεν είσαι ειλικρινής μαζί μου επειδή έτσι δεν μπορώ να σ’ εμπιστευτώ, το βρίσκω δύσκολο να αντιμετωπίσω τη νευρικότητά σου επειδή έτσι μόνο μαλώνουμε". Έτσι θα καταστήσεις σαφές ότι ο τζόγος έχει μια (αρνητική) επίδραση σε σένα και οτι θεωρείς υπεύθυνο τον παίχτη.
– Επίσης δείξε κατανόηση. Άσχετα με το πόσο θυμωμένος ή απογοητευμένος είσαι, το να επικρίνεις κάποιον είναι συνήθως αναποτελεσματικό. Για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον τζόγο μια μικρή πρόκληση, όπως το να περνάς από μια λέσχη ή να έχεις χρήματα, μπορεί να είναι αρκετό για να ξαναπαίξει. Αν ξεκινήσει να παίζει, είναι μετά δύσκολο να στα-ματήσει. Δώσε του να καταλάβει ότι είσαι έτοιμος να βοηθήσεις και να συζητήσεις για τις δυσκολίες του αλλά ξεκαθάρισε ότι τα προβλήματα που προκαλεί ο τζόγος αφορούν τον ίδιο. Μαζί θα μπορούσατε να ανακαλύψετε τον τρόπο για να ξεφύγει από το πρόβλημα.
– Φτιάξε κανόνες και θέσε όρια. Μπορείς πιθανώς να καταλάβεις ότι είναι δύσκολο γι’ αυτόν να σταματήσει να παίζει, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι μπορείς να δεχτείς τα πάντα. Ενημέρωσέ τον πως θέλεις τα πράγματα να είναι, όχι πως δε θέλεις να είναι. Για παράδειγμα, «θέλω να είσαι ειλικρινής» αντί για το «δεν θέλω να λες ψέματα». «θέλω να κρατάς τις υποσχέσεις σου. Θέλω να βρεις τρόπο να ξεπληρώσεις τα χρέη σου.»
– Πάρε προφυλάξεις. Δώσε στο άτομο που συνηθίζει να παίζει συγκεκριμένα χρήματα. Κράτα κρυμμένες τις πιστωτικές κάρτες. Ή κανόνισε μια διαγραφή του από το καζίνο ή τη λέσχη που συχνάζει.
– Αναζήτησε βοήθεια από ειδικό για να μάθεις πώς να χειρίζεσαι ανθρώπους εξαρτημένους από τον τζόγο.
Η λογική-συναισθηματική θεραπεία να βοηθήσει στην περίπτωση μιας εξάρτησης από τον τζόγο.
Η θεραπεία αυτή επικεντρώνεται στη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη σκέψη, το συναίσθημα και τη συμπεριφορά. Είναι ένα μοντέλο ανάλυσης: τι συμβαίνει; Περιλαμβάνει διαδικασίες αυτοελέγχου. Όταν εξετάζουμε μια κατάσταση που σχετίζεται με τον τζόγο, συχνά βγαίνει το συμπέρασμα ότι έχουν υπάρξει σκέψεις, ή γεγονότα που έχουν προηγηθεί του τζόγου, τα οποία οδηγούν σε μεγαλύτερη ανάγκη για παιχνίδι και τα οποία ίσως αποτέλεσαν την αιτία για να ξεκινήσει ο παίχτης τον τζόγο. Υπάρχουν 5 παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εξάρτηση από τον τζόγο:
– Γεγονός/Κατάσταση: τι έχει προηγηθεί του τζόγου: (μοναξιά, αίσθημα ανικανότητας, βαρεμάρα, μια διαμάχη)
– Σκέψεις: τις οποίες κάνεις κατά τη διάρκεια του γεγονότος/κατάστασης (εάν παίξω τώρα ίσως νικήσω, όταν πηγαίνω να παίξω αισθάνομαι καλύτερα)
– Συναισθήματα: συνήθως καθοριστικά για το μέγεθος της ανάγκης που νιώθεις για να παίξεις
– Συμπεριφορά: τζόγος
– Συνέπειες: του τζόγου (διαμάχες, χάσιμο χρημάτων, αισθήματα ενοχής, ντροπή)
Περιγράφοντας αυτά τα 5 στοιχεία, μπορείς να αποκτήσεις μεγαλύτερη γνώση των πιθανοτήτων που έχεις να αντιδράσεις και να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορείς να μάθεις πώς να χειριστείς διαφορετικά το γεγονός. Σκεπτόμενος διαφορετικά γι’ αυτό, συνήθως αποκτάς και διαφορετικά συναισθήματα σχετικά μ’ αυτό. Συχνά δε γνωρίζεις ποια συναισθήματα σε κατακλύζουν. Επίσης μαθαίνεις πώς να αποτρέψεις την εκδήλωση της συγκεκριμένης συμπεριφοράς (του τζόγου), σκε-πτόμενος για παράδειγμα εναλλακτικές λύσεις.
Πώς μπορείς να θεραπευτείς από μια εξάρτηση από τον τζόγο;
Όταν κάποιος έχει εξαρτηθεί από κάτι είναι καλύτερο φυσικά να απαλλαγεί μόνος του από την εξάρτηση. Ωστόσο, αυτό απαιτεί μεγάλη αυτοπειθαρχία και κίνητρο από την πλευρά του εξαρτημένου. Εάν δεν μπορεί να το επιτύχει μόνος του υπάρχουν πολλές πιθανότητες να λάβει βοήθεια. Αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από το κίνητρο του παίχτη για να ελέγξει την εξάρτησή του. Κατά πρώτον, υπάρχουν ομάδες αυτοβοήθειας. Λειτουργούν λίγο πολύ με τον ίδιο τρόπο όπως και οι ομάδες των ανώνυμων αλκοολικών. Η βασική σκέψη αυτών των ομάδων είναι ότι είσαι εξαρτημένος και ότι θα παραμείνεις για πάντα εξαρτημένος ακόμα κι αν δεν ξαναπιείς ποτέ ή δεν ξαναπαίξεις. Το μόνο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να σταματήσεις να παίζεις επειδή ποτέ δε θα είσαι σε θέση να αντισταθείς στις απολαύσεις του παιχνιδιού. Μια άλλη πιθανότητα είναι να λάβει βοήθεια, για παράδειγμα μέσω κλινικών για εξαρτημένους ασθενείς που ανήκουν σε ψυχιατρικά νοσοκομεία ή ιδρύματα για εξαρτήσεις ή μέσω κλινικών που εξειδικεύονται στην αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με τη κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών. Κάνοντας συζητήσεις με το εξαρτημένο από τον τζόγο άτομο μια λύση διαφαίνεται για το πρόβλημά του. Επίσης η εξόφληση των χρεών μπορεί να αποτελέσει μέρος αυτής της θεραπείας. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η εισαγωγή σε μια κλινική είναι απαραίτητη. Η θεραπεία της εξάρτησης από τον τζόγο κυρίως εστιάζεται στην παροχή βοήθειας προς τον εξαρτημένο ώστε να σταματήσει να παίζει. Σ’ αυτή την περίοδο, η θεραπεία έχει σαν στόχο την καταγραφή των προβλημάτων: γίνεται μια λίστα των χρεών και σχεδιάζεται ένα πλάνο για να μπορέσει να τα εξοφλήσει, γίνονται συμφωνίες για το ποιος θα χειρίζεται τα χρήματα, αντιμετωπίζονται προβλήματα σχέσεων και εξετάζονται υποκείμενα προβλήματα. Μερικές φορές το πρόβλημα του τζόγου έχει να κάνει με τον ξαφνικό θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου του εξαρτημένου ατόμου, με προβλήματα παραμέλησης ή εγκατάλειψης, με αισθήματα κατωτερότητας. Μερικές φορές το να διακόψει κάποιος τον τζόγο οδηγεί σε σοβαρά ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα. Είναι προτιμότερο να εμπλακούν οι σύντροφοι ή οι γονείς στη θεραπεία. Οι άνθρωποι που ζουν γύρω από τον εξαρτημένο συχνά έχουν αυτή την ανάγκη. Μπορούν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο στη διευθέτηση σχετικά με τον έλεγχο των χρημάτων, την εξόφληση των χρεών κλπ. Η θεραπεία διαρκεί κατά μέσο όρο 6 μήνες.