Τεστ προβλέπει τον κίνδυνο από τον καρκίνο του προστάτη

23/09/2013
Ομάδα Σύνταξης
Άνδρας

<h1 style="text-align: justify;">Ένα νέο τεστ έρχεται να βοηθήσει στην καθοδήγηση της θεραπείας του καρκίνου του προστάτη</h1>
Ένα νέο γενετικό τεστ μπορεί με ακρίβεια να εκτιμήσει την επιθετικότητα του προστατικού καρκίνου και να βοηθήσει κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες άνδρες να αποφασίσουν εάν θα αντιμετωπίσουν άμεσα το νόσημα, ή εάν θα παρακολουθούν συστηματικά και με ασφάλεια την εξέλιξη του.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Θ.Παλλαντζάς, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών. 
<img src="/contentfiles/eidikoi/giatroi/rest%20of/athanasios-palatzas.jpg" alt="" width="87" height="87" />
Το νέο αυτό τεστ έρχεται να ενισχύσει ένα προηγούμενο που κυκλοφόρησε επίσης πρόσφατα. Αμφότερα αναλύουν διάφορα γονίδια σε ένα δείγμα βιοψίας και βαθμολογούν την επιθετικότητα του καρκίνου, όπως γίνεται και με αλλά τεστ που χρησιμοποιούνται σήμερα στην περίπτωση των καρκίνων του εντέρου και του μαστού.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτού του τύπου τα τεστ, περιορίζουν ένα μεγάλο πρόβλημα που παρατηρείται γενικότερα στην αντιμετώπιση του καρκίνου, αυτό της «υπερθεραπείας». Οι όγκοι στον προστάτη συνήθως μεγαλώνουν τόσο αργά που δεν είναι απειλητικοί για τη ζωή. Κάποιοι όμως από αυτούς είναι θανατηφόροι και δεν υπάρχει αξιόπιστος τρόπος να γίνει η διάκριση τους από τους υπόλοιπους. Ταυτόχρονα, η θεραπεία με χειρουργείο , ακτινοβολία, ή φαρμακοθεραπεία που αναστέλλει την παραγωγή ορμονών δεν είναι απαραίτητη τις περισσότερες φορές, ενώ παράλληλα μπορεί να προκαλέσουν στυτική δυσλειτουργία, ή ακράτεια ούρων. Η ενημέρωση όμως, των ασθενών από τους ιατρούς είναι πολλές φορές ελλιπής, με αποτέλεσμα η λήψη της απόφασης σχετικά με την αντιμετώπιση του καρκίνου να γίνεται χωρίς οι ασθενείς να έχουν λάβει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης που εξέτασε την αποτελεσματικότητα του νέου τεστ, θα μπορούσε η χρήση του να τριπλασιάσει τον αριθμό των ανδρών που θεωρούνται ότι έχουν καρκίνο χαμηλού κινδύνου και η συστηματική παρακολούθηση του νοσήματος είναι γι αυτούς μια ασφαλής επιλογή. Παράλληλα, το τεστ έδειξε ότι οι όγκοι στον προστάτη είναι σε γενικές γραμμές πιο επιθετικοί απ’ όσο πίστευαν οι ιατροί.
Κάποιοι ειδικοί επίσης εξέφρασαν το προβληματισμό τους σχετικά με το εάν το τεστ αυτό παρέχει όντως τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες, ή εάν θα ήταν αρκετό απλά οι ιατροί να έπειθαν τους ασθενείς χαμηλού κινδύνου να μην προχωρήσουν σε θεραπεία, παρά μόνο ένα η συστηματική παρακολούθηση δείξει ότι η κατάσταση χειροτερεύει. Σήμερα εκτιμάται ότι μόνο το 10% όσων είναι υποψήφιοι για συστηματική παρακολούθηση τελικά την επιλέγουν. Αυτό συμβαίνει γιατί στην περίπτωση που η πιθανότητα ο όγκος να είναι τελικά επιθετικός είναι της τάξεως του 15%, ένας ασθενής μπορεί να θεωρήσει τον κίνδυνο χαμηλό, κάποιος άλλος όμως μπορεί να ζητήσει τον προγραμματισμό του χειρουργείου την επόμενη ημέρα.
Άλλος ένας προβληματισμός των ειδικών έγκειται στο κατά πόσο οι ασφαλιστικές εταιρίες θα καλύπτουν το τεστ εάν δεν αποδειχτεί πρώτα ότι οδηγεί σε πιο αποτελεσματική φροντίδα των ασθενών και σώζει ζωές.
Η εταιρεία που προωθεί το τεστ είναι η ίδια που είχε αναλάβει τις πωλήσεις του αντιστοίχου τεστ για το καρκίνο του μαστού, απέναντι στο οποίο οι ιατροί ήταν πολύ επιφυλακτικοί, μέχρι που η περεταίρω διερεύνηση της αποτελεσματικότητας του σε μεγαλύτερες ομάδες γυναικών απέδειξε την αξία του. Οι εκπρόσωποι της εταιρείας λοιπόν, ευελπιστούν ότι το ίδιο θα συμβεί και με το νέο τεστ για τον καρκίνο του προστάτη, αν και ακόμα δε έχουν δημοσιεύσει κανένα αποτέλεσμα, γεγονός που αυξάνει την ανησυχία των ιατρών. Αναφορικά με το ζήτημα των ασφαλιστικών η εταιρεία απαντά πως το κόστος του τεστ θα είναι πολύ χαμηλότερο από αυτό των μη αναγκαίων θεραπειών.
Περίπου 240.000 άνδρες στις ΗΠΑ διαγιγνώσκονται με καρκίνο του προστάτη καθημερινά και περίπου οι μισοί από τους καρκίνους χαρακτηρίζονται ως χαμηλού κινδύνου, σύμφωνα με τις τρέχουσες μεθόδους αξιολόγησης. Η εκτίμηση κινδύνου βασίζεται κυρίως σε παράγοντες όπως είναι η ηλικία , καθώς και στην εκτίμηση της επιθετικότητας των καρκινικών κυττάρων από τη βιοψία 12-14 δειγμάτων ιστού. Υπάρχει όμως το ερώτημα εάν τελικά η βιοψία γίνει στο τμήμα του ιστού όπου υπάρχει η πιο επιθετική βλάβη και εάν όχι, σε ποιο βαθμό θα μπορέσει να εκτιμήσει τον πραγματικό κίνδυνο.
Σε και πρώτη φάση οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τους προστάτες, οι οποίοι αφαιρέθηκαν χειρουργικά από 440 άνδρες και μέτρησαν την δραστηριότητα εκατοντάδων γονιδίων που θεωρούνται υπεύθυνα για την εξάπλωση του καρκίνου έξω από τον προστάτη και για τη κακή έκβαση της νόσου. Μια δεύτερη μελέτη που εξέτασε τις βιοψίες 167 ασθενών περιόρισε τον αριθμό των γονιδίων στα 81 και τελικά οι ερευνητές επέλεξαν 17 που φαίνονται να προβλέπουν την επιθετικότητα του όγκου ανεξαρτήτως θέσης. Μια τρίτη μελέτη, χρησιμοποίησε βιοψίες από 395 ασθενείς, οι οποίοι είχαν προγραμματισμένο χειρουργείο προστατεκτομής. Το γονιδιακό τεστ κατάφερε να προβλέψει την επιθετικότητα του καρκίνο όπως αυτή επιβεβαιώθηκε μετά τη χειρουργική αφαίρεση όλου του προστατικού αδένα.
Χωρίς τα γονιδιακά τεστ εκτιμάται ότι 37 στους 395 άνδρες είναι καλοί υποψήφιοι για συστηματική παρακολούθηση. Με τη χρησιμοποίηση του νέου τεστ οι υποψήφιοι μπορούν να αυξηθούν κατά 100. Επίσης, το τεστ βοήθα όχι μόνο στη διάκριση των καρκίνων χαμηλού κινδύνου, αλλά εντοπίζει και τους πολύ επιθετικούς τύπους.
Οι περισσότεροι ειδικοί ωστόσο συμφωνούν, πως ακόμα κι εάν το τεστ συνιστά ένα μεγάλο βήμα για την αποτελεσματική καθοδήγηση της θεραπείας του καρκίνου του προστάτη, είναι απαραίτητη η τεκμηρίωση της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας του πριν από την ευρεία χρησιμοποίηση του.