Πότε ο καρκίνος του παχέως εντέρου κάνει μεταστάσεις στο ήπαρ. Υπάρχει θεραπεία;

29/11/2013
Ομάδα Σύνταξης
Ογκολογία

Για το boro.gr γράφει ο κ. Γεώργιος Τζίμας, Γενικός Χειρουργός:
<img src="http://www.hpb.gr/images/56.jpg" alt="56" width="133" height="200" />
 
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ένα πολύ συχνό νόσημα, το οποίο εμφανίζεται ολοένα και σε πιο μικρές ηλικίες. Πολύ σημαντικό στοιχείο της έγκαιρης διάγνωσης αλλά και της επιτυχούς αντιμετώπισης αυτού του καρκίνου είναι η προληπτική κολονοσκόπηση, δηλαδή η κολονοσκόπηση προτού εμφανιστούν συμπτώματα από το παχύ έντερο (αίμα στα κόπρανα, αναιμία, δυσκολία στην κένωση κτλ). Ακόμα όμως και στην καλύτερη περίπτωση ένα ποσοστό ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου θα αναπτύξει σε κάποιο στάδιο της νόσου ηπατικές μεταστάσεις.
Πράγματι, μετά τις λεμφαδενικές, οι ηπατικές μεταστάσεις αποτελούν τη συνηθέστερη περιοχή μεταστατικής νόσου σε ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου και του ορθού. Στο παρελθόν, τέτοιοι ασθενείς σπανίως παραπεμπόταν για χειρουργική εκτίμηση ή και για χειρουργική θεραπεία, η μεταστατική νόσος ανήκε στο στάδιο IV κατά ΤΝΜ (τελικού σταδίου) και όλη η θεραπευτική προσέγγιση είχε νοοτροπία μηδενισμού. Πρόσφατα, οι βελτιώσεις στα χημειοθεραπευτικά σχήματα καθώς και η ανάπτυξη νέων βιολογικών αντινεοπλασματικών παραγόντων («έξυπνα φάρμακα») σε συνάρτηση με την καλύτερη κατανόηση της βιολογικής πορείας της νόσου κατέστησαν πολλούς ασθενείς με μεταστατική νόσο του ήπατος υποψηφίους για ηπατεκτομή.
Ταυτόχρονα, η πληρέστερη κατανόηση της ηπατικής ανατομίας που οδήγησε στην δυνατότητα εκτέλεσης ανατομικών ηπατεκτομών, η σωρευμένη εμπειρία από τις ηπατικές μεταμοσχεύσεις, καθώς και μία σειρά νέων αναισθητικών τεχνικών, κατέστησαν την ηπατεκτομή μία εγχείρηση ρουτίνας για χειρουργούς ήπατος με χαμηλό ποσοστό μετεγχειρητικής θνησιμότητας και θνητότητας, καθιστώντας την πλέον το “gold standard” βάσει του οποίου όλες οι άλλες θεραπείες για τον μεταστατικό καρκίνο του ήπατος θα πρέπει να συγκρίνονται. Πράγματι, την τελευταία δεκαετία, πολλές μελέτες έχουν τεκμηριώσει ότι ακόμα και ασθενείς με 4 ή και περισσότερες ηπατικές μεταστάσεις μπορούν να επιτύχουν πενταετή επιβίωση που ξεπερνάει το 45% όταν πραγματοποιηθεί ηπατεκτομή.
Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι το όφελος της ηπατεκτομής μεγενθύνεται όταν ο ασθενής λάβει προεγχειρητική αλλά και μεταγχειρητική χημειοθεραπεία (sandwich treatment). Η προεγχειρητική χημειοθεραπεία μπορεί να ελλατώσει το μέγεθος των μεταστάσεων, κάνοντας έτσι την ηπατεκτομή εφικτή ή πιο εύκολη. Από την άλλη, η μετεγχειρητική χημειοθεραπεία σκοτώνει καρκινικά κύτταρα τα οποία πιθανά βρίσκονται στο ήπαρ αλλα δεν φαίνονται με καμία τεχνική απεικόνισης.
Η ηπατεκτομή είναι χειρουργείο που πραγματοποιείται με μεγάλη ασφάλεια και μικρά ποσοστά περιεγχειρητικής θνησιμότητας και θνητότητας. Οι ραδιοσυχνότητες/ RFA και τα μικροκύματα/ ΜWA είναι τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς υψηλού κινδύνου ή συμπληρωματικά με την ηπατεκτομή. Παρ όλα αυτά από μόνες τους και οι ραδιοσυχνότητες/ RFA και τα μικροκύματα/ MWA ως θεραπευτική προσέγγιση στις ηπατικές μεταστάσεις είναι λιγότερο αποτελεσματικά από την εκτομή των ηπατικών μεταστάσεων. Γενικά πάντως, στόχος του χειρουργείου είναι να καταστεί το ήπαρ του ασθενούς ελεύθερο νόσου (R0 εκτομή).
Ικανή και αναγκαία συνθήκη για να επιτευχθούν αυτά τα αποτελέσματα είναι ο ασθενής με ηπατικές μεταστάσεις να εκτιμηθεί από Ογκολογικό Συμβούλιο στο οποίο να περιλαμβάνεται και χειρουργός ήπατος. Η αντιμετώπιση αυτών των ασθενών απαιτεί την στενή συνεργασία πολλών ειδικοτήτων (multidisciplinary treatment) και ενίοτε την χρήση πολλών θεραπευτικών παρεμβάσεων (multimodality treatment). Αυτή η προσέγγιση αυξάνει τη δυνατότητα να επιτευχθεί R0 εκτομή. Αυτή δε, σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών επιμηκύνει σημαντικά το προσδόκιμο επιβίωσης, ενώ σε μία υποομάδα αυτών (περίπου το 25%) μπορεί να προσφέρει μακροχρόνια επιβίωση ισοδύναμη με ίαση.