Μπορούν τα light προϊόντα να αποτελέσουν μέρος μια καλής διατροφής;

02/12/2013
Ομάδα Σύνταξης
Διατροφή

Για το boro.gr γράφει ο κ. Δημήτρης Δελλής – Ειδικός Παθολόγος Διατροφολόγος:
 <img src="/contentfiles/photos/more/dellis.jpg" alt="" width="139" height="200" />
Η παχυσαρκία είναι ένα σύγχρονο πρόβλημα που αποκτά διαστάσεις επιδημίας. Μια σημαντική συνιστώσα του προβλήματος είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής που χαρακτηρίζεται από αύξηση της πρόσληψης τροφής και μείωση της σωματικής δραστηριότητας. Τα δυο αυτά χαρακτηριστικά του σύγχρονου lifestyle θεωρούνται μάλιστα συχνά συνώνυμα του πολιτισμού και δεν αντιμετωπίζονται ως αναγκαία «κακά» της πραγματικότητας.
Είμαστε παχύσαρκοι λοιπόν γιατί τρώμε πολύ, τρώμε πολλές θερμίδες, έχουμε αυξημένο μέγεθος στις μερίδες, και τρώμε πολύ λίπος.
Τρώμε και πολλούς απλούς υδατάνθρακες όπως αυτοί που υπάρχουν στη ζάχαρη και στα γλυκά. Αντίθετα έχουμε μειώσει τους υδατάνθρακες από τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια. Και βέβαια ασκούμαστε λίγο.
Το φαγητό αποτελεί το επίκεντρο των περισσότερων οικογενειακών, επαγγελματικών και κοινωνικών συναντήσεων και εκδηλώσεων. Αποτελεί μάλιστα συχνά ένδειξη φιλοξενίας και καλών τρόπων η υπερπροσφορά φαγητού πλούσιου σε θερμίδες και λίπος.
Παράλληλα η βιομηχανία τροφίμων συνεπικουρούμενη από τη διαφήμιση προάγει την υπερκατανάλωση μέσω αυξημένων μερίδων τροφίμων τα οποία συχνά προσφέρονται σε «οικονομική συσκευασία».
Στον σύγχρονο τρόπο ζωής μπορούμε άραγε να τραφούμε σωστά;
Η απάντηση είναι ναι. Η συμπεριφορά μας επηρεάζεται πολύ από το κοινωνικό περίγυρο αλλά αποτελεί και αντικείμενο εκπαίδευσης και είναι τροποποιήσιμη.
Η προσπάθεια τήρησης κανόνων σωστής διατροφής είναι δυνατή με τη συμμόρφωση σε απλούς κανόνες.
 Τρώμε όταν πεινάμε και όχι :
l Γιατί είναι η «ώρα του φαγητού»
l Γιατί το φαγητό είναι πολύ ωραίο (προκλητικό, μας βάζει σε πειρασμό).
l Γιατί όλοι τρώνε
l Γιατί αισθανόμαστε μοναξιά, ανία, νευρικότητα , άγχος.
 Κάνω σωστές επιλογές όπως :
l Αποφεύγω να αγοράζω συχνά έτοιμα φαγητά απ’ έξω.
l Δεν τρώω συχνά έτοιμες λιχουδιές, γαριδάκια κλπ τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες αλλά φτωχά σε χρήσιμα θρεπτικά συστατικά.
l Προτιμώ να πίνω νερό όταν διψάω και όχι αναψυκτικά ή χυμούς
l Δεν αντικαθιστώ ποτέ κύρια γεύματα με γλυκά.
l Τρώω συχνά λαχανικά και φρούτα για να παίρνω βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
l Αποφεύγω το αλκοόλ
 Ακολουθώ κανόνες ορθής διατροφικής συμπεριφοράς όπως :
l Αποφεύγω να τρώω όρθιος και γρήγορα.
l Δεν τρώω ποτέ όταν είμαι θυμωμένος , ανήσυχος ή εκνευρισμένος.
l Δεν τρώω ποτέ μπροστά στη τηλεόραση . Χωρίς να το καταλάβω τρώω πολύ και συνήθως άχρηστα φαγητά.
l Όλη την ημέρα πίνω πολύ νερό.
l Ζυγίζομαι τακτικά και παρακολουθώ το βάρος μου.
l Δεν αφιερώνω πολλές ώρες στη τηλεόραση. Ωφελούμαι περισσότερο αν ασκούμαι αυτές τις ώρες
l Τρώω αργά, κατά προτίμηση σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, χωρίς άγχος και με τη συντροφιά προσφιλών προσώπων.
l Προτιμώ φρούτα ή ξηρούς καρπούς και όχι γλυκίσματα στα ενδιάμεσα μικρογεύματα.
l Προτιμώ ψωμί ή ζυμαρικά ολικής αλέσεως.
 
Τα light προϊόντα μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης του προβλήματος;
Η Βιομηχανία Τροφίμων σχεδίασε μια σειρά νέων προϊόντων που είναι γνωστή ως διαιτητικά τρόφιμα ή αλλιώς « light» προϊόντα στην προσπάθειά της να ακολουθήσει τις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας, όπου ένας μεγάλος αριθμός ατόμων έχει ως ζητούμενο την μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας.
Σύμφωνα με τον κώδικα τροφίμων και ποτών ένα προϊόν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «light» ή «ελαφρύ» όταν η θερμιδική του αξία ανέρχεται στο 50% κατά ανώτατο όριο της θερμιδικής αξίας του αντίστοιχου «κανονικού» τροφίμου ή ,σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χαρακτηρίζονται τα προϊόντα των οποίων έχει μειωθεί η περιεκτικότητα ενός ή περισσοτέρων θρεπτικών ουσιών τουλάχιστον κατά 30% σε σύγκριση με ένα παρόμοιο προϊόν. Στην διατροφική ετικέτα των προϊόντων πρέπει να αναγράφεται η θερμιδική αξία του προϊόντος καθώς και η σύνθεση του σε θερμιδογόνα θρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες-λίπη-πρωτεΐνες). Ένα λάιτ προϊόν θα πρέπει να περιέχει λιγότερα από 5 γραμμάρια ζάχαρης σε 100 γραμμάριαπροϊόντος, τουλάχιστον 25% λιγότερα λιπαρά απ’ την κανονική συσκευασία και το λιγότερο 6 γραμμάριαφυτικών ινών σε 100 γραμμάριαπροϊόντος.
Μια βασική κατηγορία προϊόντων «light» αποτελούν τα προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος με κύριο εκπρόσωπο τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα ημιαποβουτυρωμένα (1,5% λιπαρά) ή και τελείως αποβουτυρωμένα (0% λιπαρά) γάλατα και γιαούρτια ακόμα αποτελούν την πλειοψηφία των προϊόντων «light» που καταναλώνονται.
Άλλα τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος είναι τα προϊόντα κρέατος, σάλτσες και μαγιονέζες καθώς και διάφορα σνακς.
Τα προϊόντα light δεν είναι πανάκεια. Αποτελούν καινοτομία της εποχής μας, αλλά το γεγονός ότι δεν παχαίνουν δεν σημαίνει ότι μπορούμε να κάνουμε υπερκατανάλωση ούτε ότι μπορούμε να περιοριστούμε μόνο σε αυτά. Συνήθως η αίσθηση ότι το τρόφιμο είναι light μας οδηγεί σε υπερκατανάλωση. Έτσι πχ ένα light παγωτό μας επιτρέπει την κατανάλωση επιπλέον τροφής με τη δικαιολογία ότι δεν παίρνουμε αρκετή ενέργεια από το συγκεκριμένο προϊόν.
Παράλληλα, για λόγους εμπορικούς, πολλές φορές το καταναλωτικό κοινό παραπλανιέται. Στα ράφια των σούπερ μάρκετ εντοπίζονται σκευάσματα με το χαρακτηριστικό τίτλο «light» , χωρίς να είναι ευανάγνωστη η ουσία στην οποία αναφέρεται ο όρος.
Παράλληλα για μερικά προϊόντα ακόμα και η light εκδοχή τους δεν είναι διατροφικά αποδεκτή. Παράδειγμα η light μαγιονέζα. Η κανονική μαγιονέζα έχει 80% λιπαρά, ενώ η light δεν έχει λιγότερο από 40% ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό. Σύμφωνα με τη νομοθεσία ο παρασκευαστής μπορεί να τη χαρακτηρίσει light, ωστόσο στην πραγματικότητα δεν είναι.
Πώς θα αποφύγουμε τις διαφημιστικές παγίδες όμως ώστε να γνωρίζουμε το πραγματικό περιεχόμενο σε λίπος και ενέργεια; Πρέπει πάντα να διαβάζουμε το πινακάκι στο πίσω μέρος της συσκευασίας, όπου αναγράφει την περιεκτικότητα σε λίπος, ζάχαρη, ιχνοστοιχεία, πρωτεΐνες και υδατάνθρακες. Προσοχή όμως γιατί τα ποσοστά που αναφέρονται δεν αφορούν σε όλη τη συσκευασία αλλά σε 100 γρ.αυτής.
Στην Ευρώπη πάντως το ζήτημα των λάιτ προϊόντων βρίσκεται ήδη στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, όπου και αναμένεται να αποφασιστεί μια ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική για τις επισημάνσεις των προϊόντων.