Μάνες εγκαταλείπουν τα παιδιά τους λόγω κρίσης!

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα μιλάμε με λόγια τρυφερά για την μητρότητα. Στο νου μας, έρχονται αναμνήσεις γλυκές, βιώματα όμορφα, λόγια ζεστά, συμβουλές, μαλώματα και αγκαλιές από τη μητέρα. Θα ψάξουμε να της βρούμε το πιο όμορφο δώρο, θα σπάσουμε το κεφάλι μας να της γράψουμε δυο όμορφα λόγια σε μια κάρτα, θα σηκώσουμε το ακουστικό να της πούμε χρόνια πολλά:

“Πού είσαι μαμά;”

Η ζωή δεν είναι πάντα τόσο τρυφερή. Κάποια παιδιά δε θα νιώσουν ποτέ τη ζεστή αγκαλιά της. Κάποια παιδιά θα την αναζητήσουν μα δε θα μπορέσουν να τη βρουν.  Οι μητέρες τους αναγκάστηκαν να απαρνηθούν το μεγαλύτερο δώρο που τους δόθηκε ποτέ. Τη χαρά της μητρότητας. Να ακούσουν τα πρώτα τους λόγια. Έπειτα να ζήσουν τις λύπες και τις χαρές τους. Κάποιες θα θελήσουν να παρακολουθήσουν το μεγάλωμά τους από μακριά. Θα γίνουν θεατές στη ζωή τους. Κάποιες άλλες ίσως δεν αντικρίσουν το πλασματάκι τους, ποτέ ξανά.

Όταν ακούς τις ιστορίες του Διευθυντή Κοινωνικής Έρευνας και Εργασίας των παιδικών χωριών SOS, Στέργιου Σιφνιού δεν ξέρεις αν πρέπει να κλάψεις ή να εξοργιστείς. Γονείς που τους λύγισε η κρίση. Εκατοντάδες οικογένειες που δεν έχουν λεφτά, έπρεπε να εγκαταλείψουν τα παιδιά τους στο ίδρυμα γιατί έπρεπε να τα βοηθήσουν να επιβιώσουν. Θα τα καταφέρουν

Συνέντευξη στην Άννα Δρούζα

– Να δώσουμε κάποια στοιχεία, να δώσουμε κάποια νούμερα των οικογενειών που άφησαν τα παιδιά τους στα χωριά SOS. Μιλάμε για 700 περίπου οικογένειες;

Μιλάμε για 700 περίπου περιστατικά από όλη την Ελλάδα.  Το 87% λαμβάνει βοήθεια μέσω των παιδικών χωριών SOS, είτε έχοντας τη φροντίδα των παιδιών για διάφορους πάρα πολύ σοβαρούς κυρίως κοινωνικούς λόγους, είτε παρεμβαίνοντας και υποστηρίζοντας την οικογένεια ώστε τα παιδιά να μην φύγουν από αυτή. Μια παρέμβαση η οποία αφορά και το οικονομικό στοιχείο που σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κυρίαρχο.

 

 – Ενώ μέχρι και πριν από λίγα χρόνια, όπως λέτε και εσείς, το 95% των αιτημάτων έχει να κάνει με κακοποίηση. Τώρα έχει να κάνει με την φτώχεια.

Ακριβώς. Είχανε να κάνουν με θέματα κοινωνικού χαρακτήρα. Είτε κακοποίηση, είτε σοβαρή παραμέληση και τέτοια σοβαρά ζητήματα. Τώρα τα περισσότερα από τα μισά έχουν να κάνουν με τη φτώχεια.  Είναι περιστατικά που η μητέρα έρχεται και λέει “δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τις ανάγκες των παιδιών, λόγω σοβαρών οικονομικών δυσκολιών.” Δεν μιλάμε για μικρές οικονομικές δυσκολίες άλλα για φτώχεια. Γιατί δεν έρχεται σε εμάς μία οικογένεια η οποία έχασε τη δουλειά της έναν μήνα, έρχεται σε εμάς γιατί είναι για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα ο γονιός είναι άνεργος. Είναι πάρα πολλά τα περιστατικά που αφορούν μονογονεϊκές οικογένειες. Κυρίως μητέρες μόνες με τα παιδιά τους. Αλλά μιλάμε και για πολύτεκνους. Τα παιδικά χωριά SOS γνωρίζοντας το πόσο σοβαρό είναι το θέμα του αποχωρισμού των παιδιών από τις οικογένειες, κάνουν πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια μέσα από προγράμματα που έχουν οργανώσει,  να υποστηρίξουν την οικογένεια ώστε το παιδί να παραμείνει σε αυτήν. Πρέπει να ξέρετε, ότι ο  γονέας δεν σκέφτεται αμέσως να αφήσει το παιδί του οπουδήποτε. Και δεν πρέπει να βγει και αυτή η εικόνα για τον Έλληνα γονέα, ότι δηλαδή στις δυσκολίες, σκέφτεται να αφήσει το παιδί του στα παιδικά χωριά SOS ή σε κάποιον άλλον οργανισμό.

-Το κάνουν όμως για να σώσουν τα παιδιά τους;

Ναι. Κοιτάξτε, μέσα από τα προγράμματά μας, προσπαθούμε να υποστηρίξουμε τον γονέα να δει καθαρά το θέμα, να δει ένα καθαρό μέλλον. Γιατί όταν έρχονται σε εμάς, δεν βλέπουν μέλλον. Είναι σε μία απόγνωση, κατάθλιψη σε μία αδυναμία να ασκήσουν το γονεϊκό τους ρόλο. Άρα το να δώσεις μόνο οικονομική βοήθεια, δεν είναι η ουσιαστική βοήθεια που μπορούν να πάρουν. Είναι βασικό βέβαια, αλλά παράλληλα θα πρέπει να τους στηρίξεις και ψυχολογικά, ώστε να αντιμετωπίσουν το μέλλον. Είναι πάρα πολύ δύσκολο γιατί ξέρετε και το κοινωνικό περιβάλλον αυτή τη στιγμή, κυρίως από πλευράς κοινωνικών υπηρεσιών του κράτους, είναι  πολύ υποβαθμισμένο. Έτσι είναι πολύ μεγάλο βάρος σε εμάς να υποστηρίξουμε αυτές τις οικογένειες. Παρόλο αυτά, έτσι πρέπει να γίνει και έτσι θα γίνει.

-Μιλήστε μας για τις ανάγκες που ωθούν τους γονείς σε αυτή  την σπαρακτική ανάγκη να παραδώσει το παιδί του για να μπορέσει να επιβιώσει καταρχήν το παιδί. Και ποια ενίσχυση χρειάζεστε εσείς από τον κόσμο για να καλύψετε τις ανάγκες αυτές; 

Για να κατανοήσουμε ουσιαστικά τις ανάγκες των οικογενειών αυτών και των παιδιών, θα πρέπει να μπούμε λίγο στη θέση τους. Επειδή αν δεν έχω εργασία, δεν έχω κανένα έσοδο, δεν μπορώ να δώσω το ενοίκιο ή δεν μπορώ να πληρώσω τα στοιχειώδη έξοδα διατροφής του παιδιού μου. Δεν μπορώ να πληρώσω τον ρουχισμό, ένα φροντιστήριο για να κάνει μάθημα. Βρισκόμαστε λοιπόν εμείς και λέμε πρέπει να καλύψουμε ένα κομμάτι του ενοικίου του σπιτιού για να έχουν μία κατοικία για να μη βρεθούν στον δρόμο, κρατώντας τα παιδιά μαζί τους οπού είναι ο στόχος.  Πρέπει να καλύψουμε τα είδη διατροφής. Όχι να τους κάνουμε συσσίτιο αλλά να τους δώσουμε και να παρασκευάσουν το φαγητό στο σπίτι. Γιατί το συσσίτιο, υποβαθμίζει πάρα πολύ τον γονεϊκό ρόλο. Να τους δώσουμε ρουχισμό, πάνες, γάλα βρεφικό οτιδήποτε χρειάζεται για να κάνει μία οικογένεια στο λειτουργικό κομμάτι. Οι ανάγκες λοιπόν που έχουμε είναι καθαρά οικονομικές  -χρήματα δηλαδή- οι δωρεές είναι βασικό συστατικό για τη βοήθεια των παιδικών χωριών SOS. Δεν έχουμε άλλο τρόπο βοήθειας για τα έσοδα πέρα από τις δωρεές και τις χορηγίες.

– Οι δωρεές γίνονται πάντα από ιδιώτες;

Από τον απλό ιδιώτη. Εμένα, εσάς, τον γείτονά μας, τον απλό άνθρωπο ο οποίος θα μας δώσει ένα μικρό ποσό αλλά οι πολλοί αυτό το ποσό θα το κάνουν μεγάλο. Αυτή είναι η μεγάλη πηγή βοήθειας για τα παιδικά χωριά SOS. Από το 1982 που είμαστε εδώ.

– Οι πλούσιοι αυτής της χώρας, αυτοί που ενδεχομένως δεν έχουν δικά τους ιδρύματα, έχουν βοηθήσει καθόλου σε εσάς;

Από διάφορες εταιρείες και από διάφορα ινστιτούτα υπάρχει βοήθεια και υποστήριξη. Νομίζω όμως ότι μπορούν να βρεθούν και άλλοι που έχουν πάρα πολλά να προσφέρουν. Οι απλές φτωχές οικογένειες όμως, είναι κυρίως η ψυχή των ανθρώπων που βοηθάει τα παιδιά των παιδικών χωριών SOS.

– Παρόλο που δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες με τους πολύ πλούσιους αυτής της χώρας.

Φυσικά. Και στην εποχή που ζούμε η κοινωνική αλληλεγγύη είναι που θα μας σώσει σαν χώρα.

– Πόσα χωρία SOS έχουμε στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα έχουμε τρία παιδικά χωριά, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη. Τρεις ξενώνες για τα κακοποιημένα βρέφη από 0 έως και 5 ετών σε Αθήνα,Θεσσαλονίκη και Αλεξανδρούπολη και ένα κέντρο ημέρας για άτομα με ειδικές ανάγκες στην Αλεξανδρούπολη. Όλα αυτά τα συντηρούμε από δωρεές και από χορηγίες.

– Με το κράτος τι γίνεται;

Το κράτος ποτέ δεν ενίσχυε ουσιαστικά. Αντίθετα, με ό, τι  συμβαίνει στην Ευρώπη σε εμάς, το κράτος από το 2010 και μετά φορολογεί τις δωρεές, τα έσοδά μας, τα ακίνητά μας, μας αντιμετωπίζει όχι σαν μία οργάνωση που προσφέρει παιδική προστασία. Αυτή η φορολόγηση δεν ισχύει σε διάφορους πολιτιστικούς συλλόγους, πολιτιστικά ιδρύματα. Το Μέγαρο Μουσικής δεν έχει φορολόγηση…

 – Πώς εκπαιδεύετε τις μητέρες των χωριών;

 Η μητέρα του χωριού είναι το Α και το Ω. Έρχεται να υποκαταστήσει σε ένα βαθμό στο παιδί τον ρόλο στην καθημερινότητα του παιδιού και περνάει από διάφορα στάδια. Η ίδια πρέπει να είναι άνθρωπος. Όση εκπαίδευση και να δώσεις, αυτό το πράγμα δεν είναι εύκολο. Οι μητέρες πρέπει να έχουν μεγάλη ψυχική δύναμη γιατί όταν εσύ δεν είσαι καλά τότε δεν μπορείς να βοηθήσεις και αυτά τα παιδιά.

– Όταν οι βιολογικές μητέρες αφήνουν τα παιδιά στο χωριό πως  αντιμετωπίζουν αυτά τη στιγμή της εγκατάλειψης;

 Το αντιμετωπίζουν τραυματικά και ο ρόλος ο δικός μας δεν είναι απλώς να δώσουμε μία φιλοξενία και ένα ζεστό σπίτι και φαγητό. Είναι κυρίως να αντιμετωπίσουμε αυτό το τραύμα για να μην τους ακολουθήσει σε όλη τους τη ζωή. Και αν είναι δυνατόν να μειώσουμε τον χρόνο αυτού του αποχαιρετισμού.

Η Ευαγγελία. Μια από τις “μητέρες” του χωριού.

 

Η Ευαγγελία είναι μια από τις εθελόντριες που συναντήσαμε στο παιδικό χωριό SOS μαζί με τον κύριο Σιφνιό. Τέσσερα χρόνια τώρα βρίσκεται στο πλευρό των παιδιών αναλαμβάνοντας μητρικό ρόλο.

Έχει δυσκολέψει η ζωή μέσα στο σπίτι λόγω της κρίσης.  Τα παιδιά είναι ως επί το πλείστον από μονογονεϊκές οικογένειες. Και οι μητέρες που τα αφήνουν είναι μητέρες που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο βάρος των παιδιών.

– Τι τους λένε για να τους εξηγήσουν αυτό που θα συμβεί;

Ότι δεν υπάρχουν τα οικονομικά για να τα κρατήσουν κοντά τους, ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα θα τα πάρουν και πάλι κοντά τους. Βέβαια, όπως καταλαβαίνετε αυτό δεν είναι εφικτό να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη. Τα παιδιά χρειάζονται την υποστήριξη την δική μας εδώ.

– Πως αντιδρούν τα περισσότερα παιδιά;

Είναι φοβισμένα, πολλές φορές κλαίνε και κυρίως όταν έρχονται οι γονείς να τα δουν ή τα παίρνει τηλέφωνο η μαμά και θέλει να μιλήσει μαζί τους. Ύστερα τα παιδιά βγάζουν θυμό, το συναίσθημά τους είναι πάρα πολύ έντονο γιατί τους λείπουν οι γονείς. Πολλές φορές είναι σοκαριστικό αυτό το οποίο βλέπεις και δεν υπάρχουν λόγια να το περιγράψεις.

 – Ακούτε να σας φωνάζουν μαμά;

Ναι. Από την πρώτη στιγμή που μπήκα στο σπίτι. Τα παιδιά το έχουν ανάγκη. Έχουν ανάγκη να πουν την λέξη μάνα. Και επειδή με την μαμά δεν έχουν καθημερινή επαφή λένε εμένα μητέρα.

– Οι βιολογικές μητέρες πώς αντιμετωπίζουν την κατάσταση; Έρχονται εκεί να δουν τα παιδιά τους; 

Θέλει πολύ κουράγιο για να το αντιμετωπίσουν. Σε ένα περιστατικό που θυμάμαι ο αποχωρισμός ήταν πάρα πολύ δύσκολος. Δεν είχα βιώσει ποτέ κάτι ανάλογο: Μία μάνα αγκαλιά με το παιδί της και να κλαίνε και οι δύο και να μη μπορείς να τους χωρίσεις.

 

 

Απόσπασμα συνέντευξης στην ραδιοφωνική εκπομπή ΑΝΝΑ ΔΡΟΥΖΑ, 2012.

 

Σχετικά άρθρα