ΣΥΧΝΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ:ΤΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ;
Η εφαρμογή μιας υποθερμιδικής δίαιτας είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση που δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με επιπολαιότητα αφού στους περισσότερους οδηγεί στο φαινόμενο του «γιο-γιο», δηλαδή στη συνεχή αυξομείωση του σωματικού βάρους, αλλά και σε προβλήματα και επιπλοκές της υγείας . Η πιο συχνή επιλογή τύπου δίαιτας για τους περισσότερους είναι οι πρωτεϊνικές δίαιτες.
Γράφει ο Χάρης Δημοσθενόπουλος, MMedSci.SRD, Κλινικός διαιτολόγος-Bιολόγος
ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ
Πρόκειται για πολύ δημοφιλείς «δίαιτες» οι οποίες υπόσχονται γρήγορο αποτέλεσμα και οι οποίες στηρίζονται στην υψηλή κατανάλωση πρωτεϊνικών τροφών-συχνά φτάνει μέχρι και το 60% – (όπως κρέατα, αβγά, γαλακτοκομικά, τυρί), στη μεγαλύτερη από το φυσιολογικό ποσότητα λίπους και στη πολύ χαμηλή πρόσληψη υδατανθράκων.
Τέτοια δίαιτα είναι η Άτκινς, μια ιδιαίτερα δημοφιλής δίαιτα στις ΗΠΑ αλλά και στην Ελλάδα η οποία δημιούργησε μια ολόκληρη βιομηχανία και διαμόρφωσε μια λανθασμένη άποψη σχετικά με το πώς πρέπει να είναι μια δίαιτα αδυνατίσματος. Η εντυπωσιακή αρχικά απώλεια βάρους της οφείλεται κυρίως στην απώλεια υγρών και πολύ λιγότερο σε απώλεια λίπους αλλά και στη μείωση του αισθήματος της πείνας.
Είναι επικίνδυνες για την υγεία μας;
Οι πρωτεϊνικές δίαιτες θέτουν σε κίνδυνο την υγεία μας αρχικά γιατί περιέχουν μεγάλες ποσότητες λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένου, το οποίο συμβάλλει στην αύξηση της κακής χοληστερίνης, αλλά και γιατί οδηγούν σε έλλειψη θρεπτικών συστατικών όπως βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Επειδή δεν περιλαμβάνουν ικανοποιητικές ποσότητες υδατάνθρακα και είναι μονότονες όσο αφορά τις επιλογές τους οδηγούν, με την ολοκλήρωση τους, τα άτομα που τις ακολουθούν σε βουλιμικές εκρήξεις, ώστε να καταναλώσουν τρόφιμα όπως ψωμί, πατάτα, φρούτα, τα οποία στερήθηκαν. Παράλληλα, άτομα που ακολουθούν συχνά τέτοιες δίαιτες μπορεί να βλάψουν ζωτικά όργανα τους όπως καρδιά, συκώτι και νεφρά. Τα νεφρά ιδιαίτερα επιβαρύνονται περισσότερο από δίαιτες υψηλές σε πρωτεΐνες, ενώ οδηγούν συχνά σε αφυδάτωση .
Τα υποθερμιδικά διαιτολόγια επιβαρύνουν την ψυχολογία μας;
Η διαδικασία της απώλειας του σωματικού βάρους μέσα από ένα υποθερμιδικό διαιτολόγιο είναι σίγουρα κάτι δύσκολο και ιδιαίτερα επιβαρυντικό για τη ψυχολογία του ατόμου που την ακολουθεί. Ειδικότερα για τα υπέρβαρα άτομα ή για τα άτομα με πρόβλημα παχυσαρκίας είναι μια επαναλαμβανόμενη, ψυχοφθόρα διαδικασία που λόγω του συχνά ακατάλληλου τρόπου με τον οποίο γίνεται (δίαιτες μη καλά ισορροπημένες) δεν έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και επηρεάζουν αρνητικά τη ψυχολογική κατάσταση του ενδιαφερομένου. Τα άτομα αυτά είναι αναγκασμένα για μεγάλα χρονικά διαστήματα να στερούνται τα φαγητά που θα θέλανε να καταναλώσουνε και αυτό τους «περιθωριοποιεί» και τους φορτίζει ψυχολογικά. Όταν λοιπόν υπάρχει αυτή η αρνητική φόρτιση για μεγάλα και συνεχή χρονικά διαστήματα, , είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ακολουθήσει μια περίοδος διατροφής χωρίς μέτρο, ενώ κάθε επόμενη προσπάθεια θα είναι και πιο δύσκολη.
Γιατί δεν πρέπει να κάνουμε συχνές δίαιτες;
Το αποτέλεσμα των χημικών ή συχνών διαίτων, αυτό δηλαδή που ακολουθεί τη συχνή αυξομείωση του σωματικού βάρους είναι ο μεταβολικός ρυθμός κάθε φορά να γίνεται όλο και χαμηλότερος. Αυτό είναι κυρίως αποτέλεσμα της υψηλής πρωτεϊνικής πρόσληψης που συμβάλει στην απώλεια μυϊκού ιστού καθώς ο οργανισμός στερείται του άμεσου καυσίμου του που είναι η γλυκόζη και επιζητεί να τη βρει από άλλα βιοχημικά μονοπάτια που πλήττουν τη μυϊκή πρωτεΐνη.
Το φαινόμενο γιο γιο.
Τέτοιες συχνές δίαιτες έχουν σαν αποτέλεσμα το φαινόμενο «γιο-γιο» που είναι ουσιαστικά είναι ένας χαμηλότερος ρυθμός καύσεων για τον οργανισμό, που αναγκάζει το άτομο για να χάσει να απαιτεί λιγότερες θερμίδες. Έτσι, το άτομο που επιθυμεί τη μείωση του σωματικού του βάρους τρώει λιγότερο, μειώνει δραστικά τις προσλαμβανόμενες θερμίδες και επιβραδύνει το μεταβολισμό του, μαθαίνοντας το σώμα του να συντηρείται με λιγότερες θερμίδες. Μετά την απώλεια του βάρους του , το αίσθημα στέρησης που του έχει δημιουργηθεί το ξαναγυρίζει στις προηγούμενες διαιτητικές του συνήθειες, όπου καταναλώνοντας το ίδιο (υψηλό) επίπεδο ενέργειας, το βάρος ξαναμπαίνει, και μάλιστα περισσότερο από ότι χάθηκε.
Πώς σχετίζονται οι υποθερμιδικές δίαιτες με το κάπνισμα;
Όσο και αν αυτά τα δύο φαίνονται να μη συνδέονται μεταξύ τους, έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό American Journal of Public Health, έδειξε ότι η έναρξη του καπνίσματος σχετίζεται θετικά με τις συνεχείς δίαιτες, κυρίως στους εφήβους. Ειδικότερα η έρευνα έδειξε ότι κορίτσια, που σίγουρα ακολουθούν δίαιτες πιο συχνά από τα αγόρια στην εφηβική ηλικία, και τα οποία μειώνουν τη θερμιδική τους πρόσληψη πάνω από μια φορά την εβδομάδα είχαν τετραπλάσια πιθανότητα για έναρξη του καπνίσματος.
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι όταν υπάρχει λόγος για μείωση του σωματικού βάρους αυτό θα πρέπει να γίνεται με συμβουλή κάποιου ειδικού και με ορθόδοξους και επιστημονικά τεκμηριωμένους τρόπους. Επειδή επίσης η συχνή διαδικασία της δίαιτας οδηγεί σε όσα προαναφέρθηκαν είναι ξεκάθαρο ότι όσα άτομα έχουν πρόβλημα παχυσαρκίας, αλλά και όσα επιθυμούν την απόκτηση ενός πιο ιδανικού βάρους θα πρέπει να υπόκεινται στη διαδικασία αυτή, όσες λιγότερες φορές γίνεται και όσο γίνεται πιο σωστά.
Βασικό στοιχείο να είναι αποφασισμένοι και ψυχολογικά ήρεμοι, αφού από μόνη της η διαδικασία της δίαιτας φορτίζει και επιβαρύνει την ψυχολογία.
Όχι σε δίαιτες κάτω από 100 θερμίδες!
Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνονται στο διαιτολόγιο όλες οι ομάδες τροφίμων, ακόμα και τα παρεξηγημένα δημητριακά, τα φρούτα και το ψωμί και η απώλεια του βάρους να στηρίζεται στο συνδυασμό της μείωσης των προσλαμβανομένων θερμίδων κοντά στο επίπεδο του βασικού μεταβολισμού (και όχι κάτω από τις 1000 θερμίδες) με ένα πιο δραστήριο καθημερινό τρόπο ζωής ή ακόμα και με οργανωμένη άσκηση. Τέλος πρέπει να τονιστεί ότι κάθε φορά που κάνουμε μια δίαιτα θα πρέπει να αποσκοπούμε στην απώλεια λίπους και όχι μόνο βάρους.
