Ελκώδης κολίτιδα. Η σωστή διατροφή για να μη "θυμώνει" το έντερο

<p><span style="font-size: medium;">Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια φλεγμονώδης νόσος του παχέως εντέρου, που μαζί με τη νόσο του Crohn ανήκουν στις ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;"><br /></span></p>
<p><span style="font-size: medium;">ΓΡΑΦΕΙ ο κ. </span><span style="font-size: medium;"><strong>Δελλής Δημήτριος, Διατροφολόγος-Παθολόγος</strong></span></p>
<p><span style="font-size: medium;"><strong><br /></strong></span></p>
<p> </p>
<p><span style="font-size: medium;">Σε αντίθεση με τη νόσο του Crohn, αφορά μόνο το παχύ έντερο. Μπορεί δε να προσβάλει από ένα μικρό μέρος μέχρι  μεγάλη  επιφάνεια του παχέως εντέρου.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Η αιτιολογία της είναι άγνωστη, γι αυτό και θεωρείται αυτοάνοση νόσος. Δηλαδή μέσω μηχανισμών που κατά λάθος πυροδοτούνται από τον οργανισμό, δημιουργείται αυτή η καταστροφή-φλεγμονή του εντερικού βλενογόνου.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Εμφανίζεται σε ποσοστό 35-100 άτομα/100.000. Ενώ θετικό οικογενειακό ιστορικό για ελκώδη κολίτιδα μπορεί να υπάρχει στο 17% των ασθενών.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Κατά κανόνα εμφανίζεται σε εφήβους και νέους ενήλικες, αλλά μπορεί να διαγνωστεί με αυξημένη συχνότητα και στην ηλικία περίπου των 50 ετών. Παλιότερα υπήρχε η άποψη ότι η νόσος αυτή είναι πιο συχνή στις γυναίκες, αλλά από πρόσφατες μελέτες δεν φαίνεται να υπάρχει διαφορά στη συχνότητα μεταξύ γυναικών και αντρών.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;"> </span></p>
<p><strong><span style="font-size: medium;">Τα συμπτώματα της νόσου είναι:</span></strong></p>
<ul>
<li><span style="font-size: medium;">Τεινεσμός</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">πόνος  στην κοιλιακή χώρα, που συνήθως συνοδεύεται από </span><span style="font-size: medium;">βλενοαιματηρές κενώσεις</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">αναιμία</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">απώλεια βάρους</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">κούραση</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">ανορεξία</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">αφυδάτωση  ή</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">ένδεια θρεπτικών συστατικών</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">πόνο στις αρθρώσεις</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">δερματικές αλλοιώσεις και</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά.</span></li>
</ul>
<p><span style="font-size: medium;"> </span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Τα συμπτώματα της νόσου στο 50% των ασθενών είναι συνήθως ήπια. Στις ήπιες μορφές  ασθενής μπορεί να εμφανίζει δεκατική πυρετική κίνηση, διαρροϊκές –  αιματηρές κενώσεις και κοιλιακούς πόνους . Όμως στις σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να παρουσιάζεται ανορεξία-, οιδήματα λόγω υπολευκωματιναιμίας, βαριά αναιμία, ταχυκαρδία και ηλεκτρολυτικές διαταραχές.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Η διάγνωση της νόσου γίνεται με ενδοσκοπική εξέταση και λήψη ιστολογικών τεμαχίων για ανάλυση.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Εργαστηριακά, στην ελκώδη κολίτιδα το κοιλιακό άλγος συνήθως συνοδεύεται από α</span><span style="font-size: medium;">ναιμία, αύξηση λευκών στο αίμα και άλλων δεικτών φλεγμονής, ενώ διαγνωστική εξέταση είναι η κολονοσκόπηση ή η σιγμοειδοσκόπηση με την οποία παίρνουμε βιοψία εντέρου για να λάβουμε την τελική διάγνωση.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ των διαιτητικών συνηθειών και της εμφάνιση της νόσου, ενώ αντίθετα η διαιτητική  θεραπεία βοηθάει πολύ κατά την οξεία φάση.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Πολλοί πιστεύουν ότι η μεγάλη κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων -χωρίς φυτικές ίνες δηλαδή- είναι επιβαρυντικός παράγοντας για την εμφάνιση της ελκώδους κολίτιδος, ενώ υπάρχει μια αμφιλεγόμενη συσχέτιση μεταξύ λήψης οινοπνευματωδών ποτών και εμφάνιση της ελκώδους κολίτιδας.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Θεραπευτικά χρησιμοποιούμε  την σουλφαλαζίνη, τα κορτικοειδή βουδεσονίδη  κυκλοσπορίνη, και αγωγές που καθορίζονται μετά τη διάγνωση από τον θεράποντα ιατρό.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Η ελκώδης κολίτιδα στη φάση της έξαρσης μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμένη απορρόφηση βιταμινών, ιχνοστοιχείων και θρεπτικών συστατικών, πράγμα που σημαίνει πως μια ισορροπημένη διατροφή που παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά κρίνεται απαραίτητη για τον ασθενή. Θα πρέπει δηλαδή να καταναλώνονται επαρκείς ποσότητες πρωτεϊνών, βιταμινών, ιχνοστοιχείων, ασβεστίου και σιδήρου διότι λόγω της δυσαπορρόφησης γρήγορα υπάρχουν διατροφικά ελλείματα <strong>και είναι γεγονός πως όσο καλύτερη είναι η θρεπτική κατάσταση του ασθενούς τόσο καλύτερη είναι και η ανταπόκρισή του στη φαρμακευτική αγωγή.</strong></span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Δυστυχώς η εμφάνιση ελλιπούς πρόσληψης θρεπτικών συστατικών- δυσθρεψία- είναι κάτι συχνό στους ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Αυτή η δυσθρεψία μπορεί να εμφανιστεί, όπως αναφέρεται παραπάνω</span></p>
<ul>
<li><span style="font-size: medium;">λόγω μειωμένης πρόσληψης τροφής, (διότι στις περιόδους έξαρσης της  ελκώδους κολίτιδας έχουμε έντονη ανορεξία)</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">λόγω μειωμένης απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών, ιχνοστοιχείων και βιταμινών εξ αιτίας της φλεγμονής που υπάρχει στο παχύ έντερο</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">λόγω απώλειας θρεπτικών συστατικών μέσω διαρροιών και αιμορραγιών που έχει το παχύ έντερο ή</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">λόγω αφαίρεσης του εντέρου που είναι ένας από τους τρόπους που θεραπευτικά αντιμετωπίζουμε τις βαριές περιπτώσεις ελκώδους κολίτιδος.</span></li>
</ul>
<p><span style="font-size: medium;"> Η διατροφή στους ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα θα πρέπει να εξατομικεύεται γιατί δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο διαιτητικό πρόγραμμα που πρέπει να εφαρμοστεί σε όλους.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;"> </span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Το σημαντικότερο από όλα είναι να διατηρείται η πρόσληψη θερμίδων και βιταμινών σε τέτοιο επίπεδο ώστε να μην υπάρχει δυσθρεψία.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Διότι</span></p>
<ul>
<li><span style="font-size: medium;">όταν υπάρχει έλλειψη σιδήρου, βιταμίνης Β12 ή φυλλικού οξέως δημιουργείται <strong>αναιμία</strong></span></li>
<li><span style="font-size: medium;">όταν υπάρχει έλλειψη βιταμίνης Κ δημιουργείται<strong> αιμορραγική διάθεση </strong></span></li>
<li><span style="font-size: medium;">λόγω κακής πέψη των υδατανθράκων και των λιπών παρατηρούνται <strong>φουσκώματα και διάρροιες</strong></span></li>
<li><span style="font-size: medium;"> ενώ λόγω μειωμένηςπρόσληψης ενέργειας δημιουργείται <strong>μειωμένη ανάπτυξη, διαταραχές στη έμμηνο ρύση και απώλεια μυϊκής μάζας.</strong></span></li>
</ul>
<p><span style="font-size: medium;"> </span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Η διατροφή στην ελκώδη κολίτιδα πρέπει να περιέχει όλες τις ομάδες τροφίμων ώστε να υπάρχει επαρκής εφοδιασμός του οργανισμού με υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Οι <strong>υδατάνθρακες</strong> χωρίζονται σε 2 ομάδες:</span></p>
<ul>
<li><span style="font-size: medium;">σε αυτούς που έχουν φυτικές ίνες</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">και σε αυτούς που δεν περιέχουν φυτικές ίνες.</span></li>
</ul>
<p><span style="font-size: medium;">Η λήψη φυτικών ινών από τους υδατάνθρακες σε φάσεις ύφεσης βοηθούν στην μη εμφάνιση της νόσου ενώ αντενδείκνυνται στην οξεία φάση, όπου οι φυτικές ίνες ερεθίζουν πάρα πολύ την ήδη υπάρχουσα φλεγμονή του παχέως εντέρου.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;"> </span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Τα απλά <strong>σάκχαρα</strong> που προέρχονται από ζάχαρη, μέλι, μαρμελάδες, γλυκά, καραμέλες, χυμούς και αναψυκτικά μπορούν να προκαλέσουν διάρροιες δημιουργώντας ώσμωση στο έντερο γι αυτό και πρέπει να αποφεύγονται σε οξεία φάση.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Οι <strong>πρωτεΐνες</strong> υπάρχουν κυρίως στα ζωικά προϊόντα όπως το κρέας, ψάρι, κοτόπουλο, στα γαλακτοκομικά, τυριά, αυγά καθώς και όσπρια και αποτελούν σημαντικό δομικό συστατικό των κυττάρων και πρέπει να προσλαμβάνονται σε κάθε περίπτωση από τους ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα ώστε να μην υπάρχει απώλεια μυϊκού ιστού. Αντενδείκνυται μόνο η χορήγηση γάλακτος σε οξεία φάση της ελκώδους κολίτιδος ή σε ασθενείς που εμφανίζουν αλακτασία.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Οι ασθενείς με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου συνήθως εμφανίζουν πρωτεϊνική απώλεια και τα σημάδια της ανεπαρκούς πρωτεϊνικής πρόληψης είναι η κόπωση και τα αδύναμα νύχια.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;">Το <strong>λίπος</strong> αποτελεί συμπυκνωμένη μορφή ενέργειας και δίνει αρκετές θερμίδες στον οργανισμό. ‘Έτσι σε φάση έξαρσης που ο ασθενής  χρειάζεται ενέργεια συστήνονται τα μονοακόρεστα λιπαρά, π.χ. το ελαιόλαδο, ή  τα πολυακόρεστα, π.χ. τα λιπαρά ψάρια και οι φυτικές μαργαρίνες (σε λογική ποσότητα πάντα)  γιατί η λήψη λίπους  μπορεί να δημιουργήσει αέρια στο έντερο, ενώ η μεγάλη λήψη μπορεί λόγω της δυσαπορρόφησης να προκαλέσει διάρροια-στεατόρροια.</span></p>
<p><span style="font-size: medium;"> </span></p>
<p><strong><span style="font-size: medium;">Οι γενικές διαιτητικές συστάσεις είναι:</span></strong></p>
<ul>
<li><span style="font-size: medium;">να πίνει ο ασθενής πολλά υγρά για να αποφεύγεται η αφυδάτωση</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">να καταναλώνονται τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες όταν η νόσος είναι σε ύφεση και εφόσον δεν υπάρχει κάποια στένωση του εντέρου, ενώ σε φάση έξαρσης να ακολουθείται μια δίαιτα φτωχή σε φυτικές ίνες, δηλαδή να περιέχει υδατάνθρακες σε μορφή αμύλου, π.χ. ρύζι, πατάτα, μακαρόνια και ψωμί, να αποφεύγονται τα γαλακτοκομικά και κυρίως το γάλα που περιέχει λακτόζη</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">να τρώει ο ασθενής πολλά και μικρά γεύματα τα οποία πρέπει να περιέχουν οπωσδήποτε πρωτεΐνες και κυρίως αυτές που είναι υψηλής βιολογικής αξίας</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">να περιοριστούν ο καφές και τα αλκοόλ</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">να μην τρώει γλυκά light, τα οποία περιέχουν μια ουσία που ονομάζεται σερβιτόλη, η οποία προκαλεί διάρροιες</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">να αποφεύγονται τα τρόφιμα που δημιουργούν αέρια στο έντερο, όπως είναι το λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, όσπρια, ρεβίθια, κρεμμύδι, πιπεριές ή οποιαδήποτε άλλη τροφή παράγει  αέρια και μπορεί να ανακαλυφθεί  με την αυτοπαρατήρηση από τον κάθε έναν ασθενή,</span></li>
<li><span style="font-size: medium;">να περιορίζεται η κατανάλωση πολύ λιπαρών τροφών.</span></li>
</ul>
<p><span style="font-size: medium;">Οι διαιτητικές αλλαγές βοηθούν  να αποδώσει καλύτερα η θεραπευτική αγωγή που θα θέσει ο θεράπων ιατρός μετά τη διάγνωση.</span></p>

Σχετικά άρθρα