Φοβίες: 9 τρόποι να τις αντιμετωπίσετε

<p style="text-align: justify;">Φοβίες</p>
<p style="text-align: justify;">Οι φοβίες (έντονος, παράλογος φόβος) αποτελούν φυσιολογικό φαινόμενο στην πορεία της ανάπτυξης και παρουσιάζονται πολύ συχνά κατά τα πρώτα παιδικά χρόνια. Ο τρόπος που οι ενήλικες χειρίζονται τις φοβίες βοηθά σημαντικά στην αντιμετώπισή τους παρά το γεγονός ότι αρκετά συχνά εξαφανίζονται από μόνες τους χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Συχνά τα παιδιά αδυνατούν να αναγνωρίσουν ή να εκφράσουν με λεκτική ακρίβεια αυτό που τα φοβίζει, έτσι είναι σημαντικό οι γονείς να αναγνωρίσουν συμπεριφορές με τις οποίες ένα παιδί πιθανόν να εκφράζει την αγωνία του ή τον υπερβολικό του φόβο και να λεκτικοποιούν τα συναισθήματα των παιδιών τους. Οι συμπεριφορές αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολίες συγκέντρωσης και ολοκλήρωσης των εργασιών τους, αλλαγές από το συνηθισμένο επίπεδο δραστηριότητας (π.χ. το παιδί μπορεί να γίνει ληθαργικό ή υπερκινητικό) και αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες. Επιπλέον, συχνά παρατηρούνται αλλαγές στον ύπνο αφού τα παιδιά που παρουσιάζουν φοβίες συνήθως δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν ή να παραμείνουν κοιμισμένα. Μπορεί επίσης να παρουσιάσουν παλινδρόμηση σε προηγούμενα αναπτυξιακά στάδια, π.χ. ένα παιδί που αυτοεξυπηρετείται και χρησιμοποιεί την τουαλέτα ανεξάρτητα πιθανόν να παρουσιάσει νυχτερινή ενούρηση, ενώ συχνά παρουσιάζονται και ψυχοσωματικά προβλήματα.</p>
<p style="text-align: justify;">Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς τα παιδιά που αντιμετωπίζουν φοβίες</p>
<p style="text-align: justify;">1.            Επιβεβαιώστε ότι ο φόβος είναι μια φυσιολογική αντίδραση: Ενισχύστε το παιδί συναισθηματικά και επιβεβαιώστε ότι μπορεί να ξεπεράσει τους φόβους του με στόχο να μην αισθανθεί ενοχές ή ντροπή για τις φοβίες του.</p>
<p style="text-align: justify;">2.            Επιδείξτε κατάλληλες συμπεριφορές: Τα παιδιά μαθαίνουν πώς να αντιδρούν μέσα από τη μίμηση κυρίως των συμπεριφορών των γονιών τους. Επομένως, οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να έχουν τον απαραίτητο αυτοέλεγχο και να μην αντιδρούν υπερβολικά στους δικούς τους φόβους, αλλά να αντιμετωπίζουν με ηρεμία και ψυχραιμία αυτό που τους φοβίζει.</p>
<p style="text-align: justify;">3.            Ενθαρρύνετε τη συζήτηση και τη διαθεσιμότητα. Τα παιδιά χρειάζεται να νιώθουν ότι οι γονείς τους είναι πάντοτε διαθέσιμοι να τα ακούσουν και να τα στηρίξουν. Αν τα παιδιά δεν μπορούν να εκφράσουν λεκτικά αυτό που τα φοβίζει, τότε δώστε τους την ευκαιρία να εκφραστούν μέσω της τέχνης (ζωγραφική, θέατρο). Παράλληλα, ενισχύστε τη χρήση θετικής σκέψης.</p>
<p style="text-align: justify;">4.            Κατανοήστε και στηρίξτε τα παιδιά χωρίς υπερβολικές αντιδράσεις. Οι γονείς πρέπει να δείξουν στα παιδιά τους ότι τα κατανοούν και τα στηρίζουν, αλλά ταυτόχρονα δεν πρέπει να δώσουν υπερβολική σημασία και να εμπλακούν σε υπερβολικές συζητήσεις.</p>
<p style="text-align: justify;">5.            Αντιμετωπίστε το πρόβλημα άμεσα. Οι γονείς δεν πρέπει να διευκολύνουν τους φόβους των παιδιών μέσα από την αποφυγή και την άρνηση του προβλήματος (π.χ. ακύρωση ραντεβού στον παιδίατρο επειδή το παιδί τον φοβάται) επειδή μια τέτοια αντίδραση πιθανόν να ενισχύσει την αρνητική συμπεριφορά.</p>
<p style="text-align: justify;">6.            Αποφύγετε αρνητικές εικόνες και βιώματα. Αποφύγετε να διαβάζετε στα παιδιά παραμύθια που ενδεχομένως να τα φοβίσουν και αποτρέψτε την πρόσβασή τους σε τρομακτικές ταινίες και ιστοσελίδες ακατάλληλου περιεχομένου κυρίως πριν την ώρα του ύπνου.</p>
<p style="text-align: justify;">7.            Βοηθήστε στη σταδιακή αποευαισθητοποίηση από το φόβο: Αποφύγετε την υπερπροστασία και βοηθήστε τα παιδιά σας να απευαισθητοποιηθούν από τους φόβους τους σταδιακά, ακολουθώντας τους δικούς τους ρυθμούς. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί φοβάται τους σκύλους μπορείτε ν’ αρχίσετε διαβάζοντας ένα βιβλίο που αφορά τα ζώα. Όταν νιώσει άνετα μ’ αυτό, τότε μπορείτε να προχωρήσετε στο επόμενο στάδιο που θα μπορούσε να είναι η παρακολούθηση ενός ντοκιμαντέρ για σκύλους, ενώ αργότερα και σταδιακά θα μπορέσετε να το βοηθήσετε να βρεθεί σε κοντινή απόσταση από το αντικείμενο του φόβου (το σκύλο).</p>
<p style="text-align: justify;">8.            Μάθετε στο παιδί από τη βρεφική ηλικία τη σημασία του ύπνου στο δικό του χώρο. Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά που κοιμούνται εύκολα στο κρεβάτι τους δεν αναπτύσσουν φοβίες στον ίδιο βαθμό με τα παιδιά που κοιμούνται με τους γονείς και γενικότερα παρουσιάζουν δυσκολίες στον ύπνο.</p>
<p style="text-align: justify;">9.            Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια. Αν η φοβία/αγωνία που επιδεικνύει το παιδί επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργικότητά του και όλης της οικογένειας στην καθημερινή ζωή, τότε καλά θα ήταν να ζητηθεί επαγγελματική βοήθεια.</p>
<p style="text-align: justify;">Παγκύπρια Σχολή Γονέων σε συνεργασία με την Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Κύπρου</p>

Σχετικά άρθρα