<div class="Section1">
<p class="11">Tο εκθρονισμένο πρωτότοκο παιδί</p>
<p class="11">Κείμενο του Άλφρεντ Άντλερ. </p>
<p class="20">«Έχω δυο άγόρια ήλικίας 7 καί 9 χρόνων. Δέν μπορώ άκόμα νά κρίνω την έργασία τού μικρότερου παιδιού, έπειδή βρίσκεται στήν πρώτη τάξη.»</p>
<p class="20">Έδώ έχουμε δύο άγόρια, ενα μεγαλύτερο και ένα μικρότε­ρο. Ξέρουμε ότι κάθε παιδί σέ μιά οικογένεια μεγαλώνει κάτω άπό διαφορετικές συνθήκες. Δέν πρέπει νά υποθέτου­με ότι μεγαλώνουν σέ ταυτόσημες συνθήκες. Στήν περίπτω­ση αύτή το μεγαλύτερο άγόρι ήταν μοναχοπαίδι έπΐ δύο χρόνια. Έτσι, πιθανότατα, ήταν το κέντρο τής προσοχής καί το παραχάιδεψαν. 'Ολόκληρο το νοικοκυριό ήταν στίς διαταγές του. Ξαφνικά εμφανίζεται ένα δεύτερο παιδί, καί ή κατάσταση μεταβάλλεται ολοκληρωτικά. Το μεγαλύτερο άγόρι είχε έκπαιδευτε από  τήν πείρα νά γίνονται όλα όπως αύτός θέλει, σά βασιλιάς. Μετά, ξαφνικά, ή προσοχή τής μητέρας στρέφεται προς το δεύτερο παιδί. Ή μητέρα δέν έχει πιά τόσο πολύ χρόνο γιά το μεγαλύτερο παιδί, όσο πρίν. "Οσο δέν είναι εύκολο νά προετοιμάσουμε Ινα μεγαλύτερο παιδί γιά τδν έρχομδ τού δεύτερου, θά διαπιστώσουμε δτι πραγματικά το παιδί αύτό είναι άπροετοίμαστό. ’Αντιμετω­πίζει μιά δύσκολη δοκιμασία. Στίς περιπτώσεις αύτές, πολ­λά παιδιά ύποφέρουν άπδ ζήλεια κι άρχίζουν εναν πικρό αγώνα γιά νά κερδίσουν τήν προσοχή τών γονιών τους καί νά ξαναβρεθούν στήν προηγούμενη ευνοϊκότερη θέση τους. Το δεύτερο παιδί βρίσκεται σέ μιά έντελώς διαφορετική κα­τάσταση: Δέν είναι ποτέ μοναχοπαίδι. "Έχει κάποιον άλ­λο πού μπορεί ν’ άκολουθήσει, πού θέλει ν’ άκολουθήσει, καί μάλιστα νά τον ξεπεράσει. "Ενα παιδί κάποτε μου είπε: «Λυπούμαι πάρα πολύ γιατί ποτέ δε θά είμαι τόσο μεγάλος στά χρόνια όσο ο μεγαλύτερος άδελφός μου.»</p>
<p class="20">Το μεγαλύτερο άγόρι έζησε μιά πραγματική τραγωδία όταν γεννήθηκε τό μικρότερο. “Οταν άκοΰμε ότι φοβάται συ­νεχώς μήπως τό δεύτερο παιδί τον φτάσει ή καί τόν ξεπεράσει, καί ότι 'εχει χάσει κάθε έλπίδα, καταλαβαίνουμε ότι ή στάση αυτή οφείλεται στόν αύτοματικό τρόπο σκέψης πού έχει άποκτήσει σχετικά μέ το ζήτημα αότό. Στήν ψυχή του είναι χαραγμένη ή σκέψη: «Ξαφνικά έρχεται κάποιος άλ­λος καί μου τά παίρνει όλα.»</p>
</div>
<p class="20">Ή στάση μπορεί ν’ άλλάζει από παιδί σέ παιδί. Αυτό έξαρτιέται άπό τούς άκόλουθους παράγοντες: Πρώτο, μέχρι ποιό σημείο εχει άναπτυχθεΐ τό σχέδιο ζωής τοΰ παιδιού καί ή δυσκολία ή ή ευκολία γιά τή διόρθωση τού σχεδίου αυτού. Δεύτερο, ή συμπεριφορά τού μικρότερου παιδιού. Τρί­το, ή συμπεριφορά τών γονέων. Τελευταίο, ό βαθμός στόν όποιο οί γονείς προετοίμασαν τό μεγαλύτερο παιδί, καί ό βαθμός στόν όποιο άνέπτυξαν τό κοινωνικό του αίσθημα πρός τούς άλλους. Αυτοί είναι οί σημαντικοί παράγοντες τούς ό­ποιους πρέπει νά έξετάζουμε.</p>
<p class="20">Τώρα θά δούμε πώς εξελίσσεται αυτό τό μεγαλύτερο παι­δί. «Κατά τή γνώμη μου, τό μεγαλύτερο παιδί είναι πολύ άργό στή μάθηση.»</p>
<p class="20">Αυτή είναι ή διστακτική στάση. Μπορού­με νά συμπεράνουμε άπ’ αότό ότι τό μεγαλύτερο αγόρι πι­στεύει πώς δέν μπορεί πιά νά προοδέψει. Έχει χάσει τό θάρρος του. Ξέρει ότι δέν μπορεί νά κερδίσει στή χρήσιμη πλευρά τής ζωής. Ή προσπάθειά του γιά άναγνώριση θά έκδηλωθεΐ στήν άχρηστη πλευρά. Ή τεμπελιά σημαίνει: «Προκαλώ ένόχληση κι έπομένως θά τραβήξω τήν προσοχή τών άλλων.» Μέ πλάγιο τρόπο εχει πετύχει αυτό πού πάν­τα ήθελε: Νά τραβήξει περισσότερη προσοχή, νά κάνει τούς άλλους νά ξοδεύουν περισσότερο καιρό γι’ αυτόν. Ή τεμπε­λιά στή μάθηση σημαίνει άπόσταση άπό τή λύση τών δοσμέ­νων καθηκόντων. Είναι μιά στάση δισταγμού.  “Ο­ταν λάβουμε όπόψη μας τό αύτοματοποιημένο σχέδιο ζωής τών τεμπέλικων παιδιών, διαπιστώνουμε ότι ή συμπεριφο­ρά τους διαφέρει άπό τή συμπεριφορά ένός παιδιού πού έχει αύτοπεποίθηση. Πολύ συχνά τά παιδιά αυτά θά σάς πουν: «Δέ θεωρώ τόν έαυτό μου περισσότερο βλάκα άπό τούς άλ­λους, άλλα άπλώς δέν ένδιαφέρομαι». "Αν αύτό τό συγκε­κριμένο άγόρι έλπιζε ότι θά πετύχει, δέ θά ήταν τεμπέλικο. Ή τεμπελιά δείχνει χαμηλή έκτίμηση στόν έαυτό μας. Περιέχει έπίσης τήν προσπάθεια νά κερδίσει άναγνώριση. Τά τεμπέλικα παιδιά είναι συνήθως τό κέντρο τής προσοχής. "Εχουν έπιδοθεΐ σέ μιά φιλόδοξη προσπάθεια: Νά κάνουν τούς άλλους, γύρω τους, νά τούς προσέχουν περισσότερο. Δέ θά μας παραξένευε άν ένα τέτοιο άγόρι άπαντοΰσε, άν τό ρω­τούσαμε σχετικά μέ τήν τεμπελιά του: «Δέ βλέπετε; Είμαι ο πιό τεμπέλης τής τάξης, άλλά όλοι οί άλλοι γύρω μου μέ προσέχουν περισσότερο κι είναι πάντα πιό εύγενικοί μαζί μου. Τό διπλανό άγόρι εργάζεται περισσότερο, άλλά κανείς δέν τό προσέχει.» </p>
<p class="20">'Οταν κάνει καί τήν παραμικρή καλή εργασία άμέσως τό επαινούν. "Αν δέν αποδίδει, τού λένε: «"Αν δεν ήσουν τεμπέλης, θα μπορούσες νά ήσουν καλύτερος.» Είναι εκπληκτικό νά διαπιστώσει κανείς σέ πόσο μεγάλο βαθμό τό τεμπέλικο παιδί ικανοποιείται μέ τό αίσθημα ότι θά μπορού­σε νά είναι ο καλύτερος. Δέ θέλει ούτε κάν νά δοκιμάσει. Έδώ διαπιστώνουμε, άλλη μιά φορά, τήν προσπάθεια γιά άναγνώριση στήν άχρηστη πλευρά τής ζωής. Το αγόρι αύτό δέν καταλαβαίνει τί συμβαίνει μέσα του. Ενεργεί σύμφωνα μέ τό δικό του σχέδιο ζωής. Μοιάζει μέ κάποιον που είναι παγιδευμένος. Τό γεγονός δτι άφήνει τούς άλλους νά τόν συμβουλεύουν καί νά τόν παρατηρούν, δείχνει μόνο δτι πραγματικά θέλει νά είναι τό κέντρο τής προσο­χής. 'Ορισμένα παιδιά δέχονται καί τίς ξυλιές πρόθυμα, για­τί έτσι δοκιμάζουν τό θρίαμβο τού νά έχουν διεγείρει τον θυμό του πατέρα τους.</p>