Από την εφηβεία στο Πανεπιστήμιο: Η δυσκολία προσαρμογής

24/06/2014
Ομάδα Σύνταξης
Teens

Η είσοδος στο Πανεπιστήμιο αποτελεί μία σημαντική αλλαγή στον τρόπο ζωής ενός εφήβου. Η εμπειρία του πρώτου έτους απαιτεί διανοητική, κοινωνική, συναισθηματική και πολιτιστική προσαρμογή και ανάπτυξη. Οι φοιτητές δεν εξελίσσονται μόνο ακαδημαϊκά, παράλληλα δημιουργούν και διατηρούν προσωπικές σχέσεις, διαμορφώνουν την ταυτότητά τους, αποφασίζουν για την καριέρα και τον τρόπο ζωής τους και τέλος, αναπτύσσουν μία ολοκληρωμένη φιλοσοφία για τη ζωή. Όλα αυτά σημαίνουν, ότι πολλοί πρωτοετείς βιώνουν καταστάσεις και συνθήκες, οι οποίες μελλοντικά μπορεί να δείχνουν ασήμαντες, όταν όμως είναι καινούριες, μπορεί να είναι αποθαρρυντικές και δύσκολες στη διαχείρισή τους. 
Από τη Μαρία Σαμιώτη- Ψυχοθεραπεύτρια-Οικογενειακή Θεραπεύτρια <a href="http://www.relatecenter.gr">www.relatecenter.gr</a>
<img src="/thumbnail?filepath=/contentfiles/photos/eidikoi/psyxologoi/DSC_2390abOK.jpg&width=248" alt="Μαρία Σαμιώτη" width="99" />
 
Για παράδειγμα, πολλοί φοιτητές:
<ul style="text-align: justify;">
<li>Μοιράζονται πρώτη φορά το δωμάτιό τους με κάποιο άγνωστο συνομήλικο</li>
<li>Προσπαθούν να προσαρμοστούν σε νέο περιβάλλον και περιοχή</li>
<li>Μαθαίνουν νέους κανόνες και διαδικασίες</li>
<li>Προσαρμόζονται να ζουν μακριά από το σπίτι και τους γονείς τους</li>
<li>Νοσταλγούν το σπίτι τους και το οικογενειακό τους περιβάλλον</li>
<li>Μαθαίνουν τον τρόπο να διαχειρίζονται τον προσωπικό τους χρόνο</li>
<li>Αλληλεπιδρούν με άτομα από διαφορικά περιβάλλοντα και με διαφορετικές αξίες</li>
<li>Προσαρμόζονται στις απαιτήσεις και τις νόρμες διαφορετικών καθηγητών και μαθημάτων</li>
<li>Μαθαίνουν νέους τρόπους αφομοίωσης της γνώσης</li>
<li>Κάνουν νέους φίλους</li>
<li>Τροποποιούν ή αναπτύσσουν τρόπους και συνήθειες διαβάσματος</li>
<li>Σκέφτονται το μέλλον τους</li>
<li>Διαμορφώνουν θέσεις και απόψεις για τη ζωή</li>
<li>Προβληματίζονται για την καριέρα και τον τρόπο ζωής τους</li>
</ul>
Όλες αυτές οι αλλαγές έρχονται να συνδυαστούν με τις προσωπικές προσδοκίες και υποθέσεις του κάθε ατόμου για το Πανεπιστήμιο, τη φοιτητική ζωή και τον τρόπο μάθησης. Επιπρόσθετα, το γνώριμο και οικείο περιβάλλον του σχολείου, σπάνια προετοιμάζει τους έφηβους για την ακαδημαϊκή και φοιτητική ζωή. Για παράδειγμα, στο Λύκειο:
<ul style="text-align: justify;">
<li>Οι μαθητικές ημέρες είναι άκαμπτα ελεγχόμενες</li>
<li>Η αντίληψή των μαθητών για την μάθηση είναι συχνά η αποστήθιση και η συλλογή δεδομένων</li>
<li>Το διάβασμα και οι εργασίες που ανατίθενται στους μαθητές, αναπτύσσονται εκτενώς στην τάξη</li>
<li>Κάποιοι μαθητές αναπτύσσουν πιο στενή σχέση με κάποιο καθηγητή (στο σχολείο ή το φροντιστήριο) που τους παρακινεί και τους κατευθύνει</li>
<li>Οι μαθητές κάνουν συχνά διαγωνίσματα και τεστ</li>
<li>Πολλοί μαθητές έχουν ισχυρά υποστηρικτικά συστήματα από την οικογένεια και το φροντιστήριο, στα οποία μπορούν να στραφούν για βοήθεια, συμβουλές και ανακούφιση</li>
</ul>
Κάποιοι από τους πρωτοετείς φοιτητές βιώνουν τη μετάβαση στο πιο ελεύθερο περιβάλλον του Πανεπιστημίου με ευκολία. Πολλοί όμως αντιμετωπίζουν δυσκολίες προσαρμογής, ειδικά κατά το πρώτο εξάμηνο ή και έτος. Συγκεκριμένα μπορεί να παρουσιάσουν:
 
<ul style="text-align: justify;">
<li>Σύγχυση και προβληματισμό</li>
<li>Χαμηλή ακαδημαϊκή απόδοση</li>
<li>Δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις</li>
<li>Χαμηλή αυτοεκτίμηση</li>
<li>Αγωνία και άγχος για τις επιλογές τους</li>
<li>Μελαγχολική διάθεση και θλίψη</li>
<li>Επιθετική συμπεριφορά ή συναισθηματικά ξεσπάσματα</li>
<li>Έλλειψη ανταπόκρισης στις εργασίες και τις παρουσιάσεις</li>
<li>Αϋπνία, δυσκολία συγκέντρωσης, αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες</li>
<li>Δυσκολίες στις σημαντικές σχέσεις (οικογένεια, παλιοί φίλοι)</li>
</ul>
Τα παραπάνω μπορεί να προκύψουν λόγω των νέων προκλήσεων και αλλαγών, καθώς και εξαιτίας των παλαιών στρατηγικών που δεν βοηθούν στην προσαρμογή στο νέο και άγνωστο σύστημα του Πανεπιστημίου. Δυστυχώς, πολλοί από τους νέους φοιτητές είναι απρόθυμοι να ζητήσουν βοήθεια ή αισθάνονται ντροπή και δεν γνωρίζουν που να απευθυνθούν.
Συμβουλές για όλους
Ο φοιτητής χρειάζεται να προσπαθήσει να μην έχει υπερβολικές απαιτήσεις και προσδοκίες από τον εαυτό του και να βάζει ρεαλιστικούς στόχους, να μιλάει σε άτομα που τον κατανοούν και τον εμψυχώνουν, να έχει υπομονή και να δίνει έμφαση στις θετικές εμπειρίες που του συμβαίνουν και τέλος, να αναζητήσει βοήθεια και στήριξη εάν αισθάνεται δεν μπορεί να διαχειριστεί την μετάβαση και τις αλλαγές.
Η οικογένεια μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά στο μέλος που ξεκινάει τις σπουδές του. Έτσι, οι γονείς χρειάζεται να είναι υπομονετικοί, να μιλούν στο παιδί τους και να μαθαίνουν τι συμβαίνει στη ζωή του. Να μην φορτώνουν τον φοιτητή με δικά τους προβλήματα και απαιτήσεις, να τον εμψυχώνουν και να τον επιβραβεύουν. Να δίνουν το καλό παράδειγμα, επιδεικνύοντας οι ίδιοι αυτοέλεγχο και λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης των καταστάσεων. Τέλος, για οτιδήποτε μοιάζει να είναι εκτός των ορίων της γνώσης και των ικανοτήτων τους, να αποταθούν σε κάποιο ειδικό για να μη δημιουργηθεί κάποιο χρόνιο πρόβλημα.
Η έναρξη των σπουδών αποτελεί έναν σημαντικό σταθμό για την πορεία του ατόμου και της οικογένειας. Μπορεί να μετατραπεί σε ένα εξελικτικό στάδιο εάν, τόσο η οικογένεια όσο και ο νεαρός φοιτητής συνεργαστούν και διαχειριστούν εποικοδομητικά την κατάσταση.