Προτιμώ τον μπαμπά που… μου κάνει τα χατήρια!

<p style="text-align: justify;"><strong><em>«Ο άντρας μου κι εγώ δεν συμφωνούμε στα θέματα ανατροφής. Εκείνος είναι πιο υποχωρητικός και πιο χαλαρός με τα παιδιά απ’ ό,τι εγώ! Μήπως αυτό κάνει κακό στα παιδιά;»</em></strong></p>
<p style="text-align: justify;">Αναλύει ο συγγραφέας και ψυχοθεραπευτής Jan Rogge</p>
<p style="text-align: justify;">Αυτή είναι μια ερώτηση που κάνουν συχνά οι γονείς. Τα παιδιά έρχονται σ’ επαφή με πολλούς διαφορετικούς τρόπους ανατροφής στο στενό και το ευρύτερο τους περιβάλλον. Οι γονείς έχουν ο καθένας τις δικές του αντιλήψεις, οι παππούδες πάλι φέρονται διαφορετικά απ’ τους γονείς. Και στο νηπιαγωγείο, στο σχολείο, στον αθλητικό σύλλογο, τα παιδιά μαθαίνουν πως κάποια πράγματα που επιτρέπονται στο σπίτι, εκεί δεν γίνονται. Τέτοιου είδους απογοητεύσεις όμως τα παιδιά μπορούν να τις αντιμετωπίσουν και να τις ξεπεράσουν.</p>
<p style="text-align: justify;">Η επαφή των παιδιών με εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους αντιλήψεις για την ανατροφή είναι μέρος της καθημερινότητάς τους. Εξίσου καθημερινή είναι και η εμπειρία πως οι παιδαγωγικές σχέσεις δεν είναι πάντα οι ίδιες: Η σχέση με τους γονείς είναι διαφορετική από τη σχέση με τη νηπιαγωγό ή τη δασκάλα, η σχέση με τους παππούδες είναι διαφορετική από τη σχέση με τους οικογενειακούς φίλους. Το παιδί συγκρίνει τους διάφορους τρόπους ανατροφής και τους αξιολογεί. Μέσα από αυτή τη διαδικασία το παιδί αποκτά σταδιακά μεγαλύτερη αυτοπεποίθησή και μαθαίνει να τα βγάζει πέρα σε διαφορετικές καταστάσεις. Παρόλα αυτά θα πρέπει να έχουμε υπόψη κάποιες βασικές αρχές:</p>
<p style="text-align: justify;">1.Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν κάθε φορά με ποιόν ή με τι έχουν να κάνουν. Αν οι ενήλικες δεν έχουν ξεκάθαρους ρόλους, τα παιδιά τους χρησιμοποιούν, στρέφοντας τον τον ένα ενάντια στον άλλο.</p>
<p style="text-align: justify;">2. Ο ενήλικας δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τις διαφορετικές αντιλήψεις του για την ανατροφή με σκοπό να γίνει αρεστός στο παιδί -«Εγώ σου επιτρέπω περισσότερα … »—, ή να μειώσει κάποιο άλλο πρόσωπο αναφοράς —«Εγώ σου φέρομαι καλύτερα από … ». Μια τέτοια συμπεριφορά δημιουργεί εσωτερικές συγκρούσεις στα παιδιά.</p>
<p style="text-align: justify;">3.Για να εφαρμοστούν οι διαφορετικοί τρόποι ανατροφής πρέπει να ισχύουν κάποιες βασικές αρχές, δεσμευτικές για όλα τα μέλη της οικογένειας: Όταν ένας πατέρας είναι πολύ χαλαρός στο θέμα της ανατροφής των παιδιών, ενώ αντίθετα η μητέρα κρατά σταθερή και συνεπή στάση, τα παιδιά μπορεί ν’ αρχίσουν να χρησιμοποιούν τους γονείς τους, στρέφοντας τον ένα ενάντια στον άλλο.</p>
<p style="text-align: justify;">Κάποιες απ’ αυτές τις βασικές αρχές θα γίνουν ίσως πιο ξεκάθαρες μέσα από την περιγραφή ορισμένων καθημερινών περιστατικών.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">Η οικογένεια Σνουρ κάθεται γύρω από το τραπέζι για το μεσημεριανό της γεύμα. Παρόντες είναι ο Πέτερ Σνουρ, η γυναίκα του η Μίρτε, και τα δύο παιδιά τους, η 5χρονη Πατρίτσια και ο 8χρονος Όλε. Ο πατέρας έρχεται σπίτι κάθε μεσημέρι και θέλει να τρώνε όλοι μαζί. Κουβαλά όμως την υπερένταση της δουλειάς. Όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα. Κι επειδή δουλεύει στο ταμείο μιας τράπεζας όπου έχει συνέχεια πολύ θόρυβο, θέλει απόλυτη ησυχία την ώρα του φαγητού. Θέλει επίσης σωστή συμπεριφορά στο τραπέζι. Τα παιδιά πρέπει να κάθονται όπως πρέπει, να μην παίζουν με το φαγητό, να μένουν στο τραπέζι για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα και μετά να ζητούν την άδεια για να σηκωθούν.</p>
<p style="text-align: justify;">Η Μίρτε Σνουρ θεωρεί ότι πρέπει βέβαια να υπάρχουν «κάποιοι κανόνες», αλλά είναι πιο χαλαρή. Δεν πειράζει αν τα παιδιά έχουν τους αγκώνες τους πάνω στο τραπέζι ή αν ανακατεύουν τις πατάτες με τη σάλτσα, «δεν είμαι τόσο αυστηρή».</p>
<p style="text-align: justify;">Γι’ αυτό έχουν συμφωνήσει να είναι τις καθημερινές υπεύθυνη η Μίρτε για το τελετουργικό του μεσημεριανού. Και τα σαββατοκύριακα ο πατέρας. Παρόλα αυτά υπάρχει πάντα ένταση στο τραπέζι.</p>
<p style="text-align: justify;">Η οικογένεια κάθεται στο τραπέζι. Είναι Πέμπτη. Η σούπα σερβίρεται στα πιάτα. Η μητέρα αφήνει πάλι την κατσαρόλα στο μάτι της κουζίνας. Ο Όλε δεν μπορεί να περιμένει. Αρχίζει ν’ ανακατεύει τη σούπα με το κουτάλι. Ο πατέρας τον κοιτάζει σοβαρά, αλλά δεν μιλάει.</p>
<p style="text-align: justify;">«Λοιπόν, καλή όρεξη», λέει η μητέρα κι αρχίζουν να  τρώνε.     Ο Όλε πεινάει σα λύκος και ρουφά τη σούπα του με θόρυβο.</p>
<p style="text-align: justify;">«Λίγο πιο σιγά, Όλε», λέει ήρεμα η μητέρα. Αλλά           του Όλε του       αρέσει πολύ η σούπα και συνεχίζει με τον ίδιο ενθουσιασμό. Ο πατέρας κοιτάζει δυσαρεστημένος τη γυναίκα του. Εκείνη σηκώνει τους ώμους, σαν να θέλει να πει: «Εντάξει, δεν είναι και τόσο σοβαρό!». Κι ο Όλε φορτσάρει στο ρούφηγμα, λες και πήρε επισήμως την άδεια. Ο πατέρας ξεφυσάει δυνατά.</p>
<p style="text-align: justify;">«Λίγο πιο σιγά, Όλε», επαναλαμβάνει η μητέρα. Ο Όλε μετριάζει κάπως το θόρυβο.</p>
<p style="text-align: justify;">«Επιτέλους», επεμβαίνει νευριασμένος ο πατέρας. Η συμπεριφορά σου στο τραπέζι θυμίζει χοίρο!».</p>
<p style="text-align: justify;">«Γουρούνι, μπαμπά! Βρωμογούρουνο!», απαντά ο Όλε.</p>
<p style="text-align: justify;">Η Πατρίτσια που έχει μπουκωμένο το στόμα της, σκάει στα γέλια ακούγοντας την απάντηση του αδερφού της —  σούπας πετάγεται απ’ το στόμα της και περιλούζει τον πατέρα.</p>
<p style="text-align: justify;">Εκείνος κοιτάζει εξοργισμένος τη γυναίκα του: «Να τ’ αποτελέσματα της ανατροφής που τους δίνεις. Ορίστε!». Βράζοντας από θυμό, δείχνει το λεκιασμένο του πουκάμισο.</p>
<p style="text-align: justify;">Ο Όλε και η Πατρίτσια γελούν, καταπίνουν όμως αμέσως τα γέλια τους, βλέποντας το πρόσωπο του πατέρα τους, που είναι έτοιμο να εκρα-γεί. Και πράγματι:</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;">«Δεν είναι για γέλια, που να πάρει!», ξεσπάει ο πατέρας. Μετά στρέφεται στη γυναίκα του: «Πραγματικά δεν ξέρω γιατί πρέπει να υποφέρω αυτή την κατάσταση! Στην καντίνα είναι πολύ πιο ήσυχα».</p>
<p style="text-align: justify;">Η μητέρα σηκώνει τους ώμους και απαντά με ήρεμη φωνή: «Δική σου επιλογή είναι. Μπορείς να τρως εδώ ή εκεί. Αλλά πρέπει ν’ αποφασίσεις τι θέλεις!».</p>
<p style="text-align: justify;">«Εδώ να τρως μπαμπά!», τον παρακαλεί η Πατρίτσια. «Εδώ είναι πολύ πιο ωραία!».</p>
<p style="text-align: justify;">«Πρέπει όμως να ’χω την ησυχία μου — κι όχι αυτό το χάλι. Βλέπεις εδώ!», εξηγεί ο πατέρας, δείχνοντας το πρόσωπό του στην Πατρίτσια, καθώς το σκουπίζει.</p>
<p style="text-align: justify;">Στο μεταξύ ο Όλε έχει φάει τη σούπα του. Σηκώνει το πιάτο του και γλείφει με μεγάλη ικανοποίηση ό,τι έχει απομείνει.</p>
<p style="text-align: justify;">«Αν είναι δυνατό», φωνάζει ο πατέρας. «Μίρτε, το βλέπεις αυτό;». Κουνά το κεφάλι. «Δεν το πιστεύω! Σαν γουρούνι! — καλά το είπε και μοναχός του».</p>
<p style="text-align: justify;">Ο Όλε αφήνει ήσυχα το πιάτο του στο τραπέζι και γλείφει τα χείλη του: «Τέλειο, μαμά!». Μετά στρέφεται προς τον πατέρα του: «Σου το είπα, μπαμπά, είμαι γουρούνι!».</p>
<p style="text-align: justify;">«Σκασίλα μου», σφυρίζει μέσα απ’ τα δόντια του ο πατέρας.</p>
<p style="text-align: justify;">«Μπαμπά;», κάνει ο Όλε. «Τι είναι;», ρωτά εκνευρισμένος ο πατέρας του.</p>
<p style="text-align: justify;">«Μπαμπά, σήμερα είναι Πέμπτη. Περίμενε μέχρι την Κυριακή για να μας πεις πώς πρέπει να φερόμαστε στο τραπέζι». Ο Όλε κάνει μια παύση. «Την Κυριακή θα φάω όπως τρως εσύ!». Κάθεται με την πλάτη ίσια, παίρνει μαχαίρι και πιρούνι και κάνει πως τρώει πολύ καθωσπρέπει.</p>
<p style="text-align: justify;">Το ίδιο βράδυ η μητέρα συζητά με τον άντρα της για την ένταση στο μεσημεριανό γεύμα.</p>
<p style="text-align: justify;">«Πρέπει να τηρείς τις συμφωνίες, αγάπη μου», του εξηγεί. «Αλλιώς τα μπερδεύεις τα παιδιά. Δεν ξέρουν πού πατούν και πού βρίσκονται».</p>
<p style="text-align: justify;">Την κοιτάζει κάπως μετανιωμένος.</p>
<p style="text-align: justify;">«Το ξέρω, αλλά χάνω την υπομονή μου». Σκέφτεται λίγο: «Εξάλλου θέλω την ησυχία μου!».</p>
<p style="text-align: justify;">«Τότε να τρως στην καντίνα. Και τα σαββατοκύριακα τα παιδιά θα τηρούν τους δικούς σου κανόνες!».</p>
<p style="text-align: justify;">Τελικά συμφωνούν να τρώει ο πατέρας τρεις φορές τη βδομάδα στην καντίνα και δύο φορές στο σπίτι.</p>
<p style="text-align: justify;">«Τότε όμως θα τρώω κι εγώ τρεις φορές τη βδομάδα σαν γουρούνι!», λέει ο Όλε και γρυλίζει σαν γουρούνι. Οι ενέργειες της οικογένειας Σνουρ ήταν σε μεγάλο βαθμό σωστές. Οι δύο γονείς είχαν επίγνωση των διαφορετικών τους απόψεων για τη συμπεριφορά στο τραπέζι. Και κατέληξαν σε μια συμφωνία, ώστε να μην μπερδεύουν τα παιδιά — μια συμφωνία που ο πατέρας, όμως δεν την τηρούσε. Αυτό δημιουργούσε ένταση. Ο Όλε ένιωθε λες κι ο πατέρας του τον προκαλούσε να τον ξεμπροστιάσει.</p>
<p style="text-align: justify;">Η μητέρα, αντίθετα, με τα λόγια της, και προπάντων με τη συμπεριφορά της, έγινε παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά της: Την ευθύνη για την τήρηση των συμφωνιών την έχουν πρώτα απ’ όλα οι ενήλικες.</p>
<p style="text-align: justify;">Για να κάνουμε πράξη τον πλουραλισμό οτην ανατροφή των παιδιών πρέπει να ανεχόμαστε τις διαφορετικές αντιλήψεις των άλλων. Η Βέρα Κρούγκερ έχει συμφωνήσει με τον άντρα της να είναι εκείνος υπεύθυνος για την τακτοποίηση του παιδικού δωματίου. «Είναι ένα θέμα για το οποίο τσακώνομαι συχνά με την κόρη μου. Ο άντρας μου είναι πολύ πιο ψύχραιμος με το συγύρισμα. Το παραδέχομαι».</p>
<p style="text-align: justify;">Ο σύζυγος τηρεί τη συμφωνία και η ένταση ανάμεσα στη μητέρα κα. την κόρη, υποχωρεί. Στη θέση της όμως ετοιμάζεται να ξεσπάσει άλλη θύελλα. Η κυρία Κρούγκερ έχει διαφορετικά κριτήρια για την καθαριότητα και την τάξη από τον άντρα της. «Δεν είμαι τόσο απαιτητικός », λέει εκείνος, «εμένα όλα μου φαίνονται μια χαρά τακτοποιημένα».</p>
<p style="text-align: justify;">Όταν η οικογένεια περιγράφει αυτή την κατάσταση σ’ ένα σεμινάριο, προσπαθούμε να βρούμε μαζί έναν τρόπο για να μεταβιβάσει η κυρία Κρούγκερ την ευθύνη ολοκληρωτικά στον άντρα της. Προτείνει η ίδια μια λύση: «Όταν δεν το βλέπω, δεν με νοιάζει».</p>
<p style="text-align: justify;">«Τότε μην μπαίνετε στο δωμάτιο!», της λέω</p>
<p style="text-align: justify;">«Ή δεν θα κοιτάω πια κάθε λεπτομέρεια!» συμπληρώνει.</p>
<p style="text-align: justify;">Η Βέρα Κρούγκερ τα κατάφερε. Το θέμα “τακτοποίηση” έπαφε να είναι σημαντικό, και οι δύο σύζυγοι βρήκαν έναν τρόπο να αποδέχονται ο ένας τις ιδιαιτερότητες του άλλου.</p>
<p style="text-align: justify;">Το ίδιο ισχύει και για τη διαφορετική στάση που έχουν ο παππούς και η γιαγιά απέναντι στα εγγόνια τους. Πολλοί γονείς γίνονται έξαλλοι, όταν τα παιδιά τους επιστρέφουν από τον παππού και τη γιαγιά λέγοντας: «Εκείνοι μου επιτρέπουν πολύ περισσότερα απ’ ό,τι εσείς. Εκεί θέλω να πάω!». Και οι γονείς βάζουν τις φωνές, αντί να πουν στα παιδιά: «Μπορείς να πας να μείνεις εκεί!». Είναι πραγματικά συναρπαστικό ν’ απολαμβάνεις κάπου κάπου μια βραδιά χωρίς τα παιδιά, να είσαι και πάλι μόνο με τον ή τη σύντροφό σου, να κοιτάζεστε στα μάτια και να διαπιστώνετε πόσο έχετε “γεράσει” — γιατί τα τελευταία χρόνια ασχολείστε μόνο με τα παιδιά.</p>
<p style="text-align: justify;">Συνήθως όμως κυριαρχεί η ανησυχία για την υπερβολικά ανεκτική στάση των παππούδων απέναντι στα παιδιά. Πολλοί γονείς προσπαθούν να επιβάλουν το δικό τους τρόπο διαπαιδαγώγησης ακόμα κι όταν αφήνουν τα παιδιά στον παππού και τη γιαγιά: «Μαμά, σου έφερα χυμό, για να μην πίνει ο Σίμον διαρκώς κόκα κόλα σπίτι σου», λένε, και προσθέτουν με μεγάλη σοβαρότητα: «Και πες στον μπαμπά να μη βλέπει τόσο πολλή τηλεόραση. Τις προάλες ο Σίμον μου διηγήθηκε το αστυνομικό θρίλερ που είδαν μαζί».</p>
<p style="text-align: justify;">Ευτυχώς οι παππούδες είναι σήμερα αρκετά αναρχικοί και κάνουν μυστικές συμφωνίες με τα εγγόνια τους. Διαφορετικά οι γονείς θα αισθάνονταν ακόμα πιο μεγάλη την παντοδυναμία τους.</p>
<p style="text-align: justify;">Τα παιδιά ξέρουν πολύ καλά να διακρίνουν τους διαφορετικούς τρόπους ανατροφής.</p>
<p style="text-align: justify;"> </p>
<p style="text-align: justify;"><em>Απόσπασμα από το σύγγραμμα Δίνοντας και Παίρνοντας Μαθήματα Ανατροφής. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Θυμάρι για την ευγενική παραχώρηση του υλικού. </em></p>

Σχετικά άρθρα