<p>Κείμενο του θεραπευτή Δρ Πώλ Χωκ.</p>
<p> </p>
<p>Συνήθως φοβόμαστε γιατί πείθουμε τον εαυτό να πιστέψει ότι επειδή κάτι είναι επικίνδυνο ή τρομακτικό, πρέπει να το σκεφτόμαστε, να εστιαζόμαστε σ’ αυτό, να μας απασχολεί μέρα νύχτα και να ανησυχού­με διαρκώς. Αν δεν πιστεύαμε αυτές τις ανοησίες, θα ή­ταν αδύνατον να φοβηθούμε. Οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν αμέσως μ’ αυτή τη θεωρία, <em>ώσπου να</em> βρεθούν μπροστά σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα, για την ο­ποία θα κάνουν μια εξαίρεση λέγοντας: «Μα πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα, που θα ’πρεπε να το σκέφτομαι και να ανησυχώ γι’ αυτό, παρόλο που συνή­θως δεν αντιδρώ έτσι».</p>
<p> </p>
<p>Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Δεν χρειάζεται να φοβάστε τίποτα. Είναι, φυσικά, δύσκολο να επιτύχετε την πλήρη απουσία του φόβου. Μα είναι σχεδόν σίγουρο πως μπορείτε να τα καταφέρετε, αν αμφισβητή­σετε με πάθος τη νευρωσική σκέψη πως θα ’πρεπε να φο­βόμαστε κάποια πράγματα επειδή είναι δυσάρεστα, κα­θώς και την αντίληψη ότι τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μας έχουν τη δυνατότητα να μας ταράξουν. Όταν οι πελάτες μου επιμένουν ότι δεν είναι νευρωσικοί μόνο και μόνο επειδή εκφράζουν φόβο ή ανησυχία για κάτι που συμβαίνει ή πρόκειται να συμβεί, τους υποδεικνύω πως σε κάθε περίπτωση αγνοούν εκατοντάδες άλλους φό­βους γύρω τους που είναι πολύ χειρότεροι από αυτούς οποίους έχουν εστιαστεί. Αν πρόκειται να είναι επείς ως προς τους φόβους τους, τότε θα πρέπει να ανησυχούν μήπως κάποιο αεροπλάνο πέσει πάνω τους ή μήπως εκραγεί κάποια ατομική βόμβα, μή­πως δηλητηριαστούν από τα αλλαντικά ή τους ληστέψουν και τους πυροβολήσουν στη μέση του δρόμου.</p>
<p> </p>
<p>Μια τέτοια συζήτηση έκανα κάποτε μ’ έναν νεαρό που είχε επενδύσει σε μια επιχείρηση ένα αρκετά μεγάλο πο­σό και, πολύ σωστά, φοβόταν μήπως το χάσει. Δεν ήταν καθόλου εύπορος. Είχε πάρει σχεδόν όλες τις οικονομίες του από την τράπεζα και τις είχε επενδύσει μάλλον βια­στικά. Δεν ήταν περίεργο λοιπόν που ανησυχούσε μέρα νύχτα. Η ανησυχία του εκδηλωνόταν πια με σωματικά συμπτώματα και πάθαινε κατάθλιψη.</p>
<p> </p>
<p>Κατάφερα τελικά να του δείξω ότι μπορεί το ποσό να χανόταν, μα αυτό δεν ήταν και το τέλος του κόσμου. Ή­ταν νέος σε ηλικία και σε λίγο καιρό θα ξανάβγαζε χρή­ματα. Επιπλέον, είχε αποκομίσει τεράστιο όφελος από αυ­τό το ανόητο εγχείρημα, επειδή, ως αποτέλεσμα της εμπει­ρίας του, είχε γίνει πολύ πιο σοφός. Και, το πιο σημαντι­κό, εξακολουθούσε να έχει τη δουλειά του και την υγεία του κι απλώς έχανε ένα χρηματικό ποσό, το οποίο θα μπορούσε να συγκεντρώσει πάλι σε μερικά χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, εκείνος επέμενε στην ιδέα ότι αυτό που του συ­νέβη ήταν φριχτό και θα ’πρεπε να το σκέφτεται και να ανησυχεί συνέχεια.</p>
<p> </p>
<p>Μόνο όταν αναγνώρισε ότι επρόκειτο για νευρωσική αντίληψη, άρχισε να αλλάζει συμπεριφορά.</p>
<p> </p>
<p>Οι άνθρωποι πάντα επιμένουν ότι, αν μπορούν να προβλέψουν τις άσχημες συνέπειες, έχουν το δικαίωμα να αναστατώνονται φοβερά. Το ερώτημα είναι γιατί; Γιατί να πρέπει να ταράζονται τρομερά, μόνο και μόνο επειδή τους τυχαίνουν δυσάρεστα πράγματα; Αυτή η πιθανότη­τα υφίσταται κάθε μέρα στη ζωή μας. Όταν ξυπνάμε, δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα τι οδυνηρά γεγονότα μπορεί να μας τύχουν. Θα πρέπει να εστιαζόμαστε διαρκώς σ’ αυτά; Δεν έχουμε καμιά πίστη στην ικανότητά μας να τα ξεπεράσουμε; Πρέπει να αναστατωνόμαστε από κάθε δυσάρεστο συμβάν; Δεν έχουμε καμιά δυνατότητα επι­λογής για το αν θα ταραχτούμε ή όχι; Φυσικά και έχουμε. Δεν είναι αλήθεια ότι πρέπει διαρκώς να εστιαζόμαστε στους κινδύνους, από τη στιγμή που έχουμε κάνει ό,τι μπο­ρούμε για να τους μειώσουμε. Σ’ αυτή τη φάση είναι πολύ καλύτερο να διώξετε από το μυαλό σας τη δυσάρεστη κατάσταση, σιρέφοντας αλλού την προσοχή σας, αντί να τη σκέφτεστε διαρκώς.</p>
<p> </p>
<p>Ο περισπασμός είναι πολλές φορές ένας από τους κα­λύτερους τρόπους για να διώξετε τη νευρικότητα. Θυμά­μαι ένα φίλο μου που του έκαναν αγωγή για ένα ποσό λ πολύ μεγαλύτερο από αυτό που του κάλυπτε η ασφάλειά του. Ωστόσο, εκείνος προσέλαβε ένα δικηγόρο κι έπειτα δεν επέτρεψε σε κανέναν από την οικογένειά του να αναφερθεί ξανά στο συγκεκριμένο ζήτη­μα. Κανείς δεν μιλούσε γι’ αυτό – όσο λιγότερα λέγονταν, τόσο το καλύτερο. Κι ακριβώς επειδή κανείς δεν χο κου­βέντιαζε, τους ήταν πιο εύκολο να αποσπάσουν την προ­σοχή τους από αυτό το απειλητικό πρόβλημα και να α­σχοληθούν με άλλα πράγματα.</p>
<p> </p>
<p>Πέρασαν πολλοί μήνες ώσπου να εκδικαστεί η υπό­θεση και τελικά το ποσό που έπρεπε να πληρώσει ο φίλος μου δεν ήταν τόσο μεγάλο. Αν όμως δεν είχε στρέψει την προσοχή του σε άλλα ζητήματα, θα αισθανόταν εξαιρετι­κά φοβισμένος όλο αυτό το διάστημα. Όποτε σκεφτόταν την αγωγή, έκανε νοερούς υπολογισμούς. Αν αυτό το κόλ­πο δεν έπιανε, τηλεφωνούσε σε κάποιον ή πήγαινε σινεμά ή διάβαζε βιβλία. Ασχολιόταν με οτιδήποτε μπορούσε να του αποοπάσει την προσοχή. Αν στην αρχή ο περι­σπασμός δεν πετύχαινε, εκείνος επέμενε κι υποκρινόταν ότι η δουλειά που έκανε τον απορροφούσε τόσο πολύ, ώ­σπου <em>όντας</em> τον απορροφούσε για κάποιο διάστημα. Όσο περισσότερες φορές το έκανε αυτό, τόσο πιο πολύ διαπί­στωνε πως δεν σκεφτόταν το πρόβλημά του κι αμέσως αισθανόταν ανακούφιση.</p>
<p> </p>
<p>Είναι αδύνατον να ταραχτείτε για κάτι αν δεν το σκέ­φτεστε. Αν οι σκέψεις εστιάζονται σε κάτι ευχάριστο αντί σε κάτι δυσάρεστο, δεν πρόκειται να ενοχληθείτε πιεσμένοι κι αν αισθάνεσθε. Αν σκέφτεστε  έναν ποδοσφαιρικό αγώνα αντί για μια μήνυση, τότε μπορεί να αντιμετωπίζετε εκατό μηνύσεις και να μη σας ταράξει καμία από αυτές, μόνο και μόνο επει­δή οι σκέψεις σας θα εστιάζονται αλλού. Για να ταραχτού­με με κάτι, θα πρέπει να το σκεφτόμαστε. Το ίδιο ισχύει και με την όραση. Αν αποστρέψω το βλέμμα μου από κά­τι δυσάρεστο, δεν θα μπορώ να δω όχι μόνο αυτό αλλά ούτε και κάποια ευχάριστα πράγματα. Μπορώ να βλέπω προς μία μόνο κατεύθυνση κάθε φορά. Αρα είμαι σε θέ­ση να αποκλείσω οτιδήποτε ενοχλητικό, αν έτσι θέλω. Μπο­ρώ να κάνω νοερά ακριβώς το ίδιο. Αν δεν μ’ αρέσει αυ­τό που σκέφτομαι, τότε μπορώ να εστιαστώ αλλού. Αν κα­τευθύνω τις σκέψεις μου σε κάτι πραγματικά ευχάριστο, τότε δεν μπορώ να ταραχτώ με κάτι δυσάρεστο.</p>
<p> </p>
<p>Στην αρχή θα δυσκολευτείτε να αμφισβητήσετε τη νευρωσική ιδέα πως θα ’πρεπε να αναστατώνεστε από δυ­σοίωνα γεγονότα. Ωστόσο, <em>μηορείτε</em> να ξεπεράσετε αυτή την αντίληψη και με διαρκή προσπάθεια <em>μπορείτε</em> να την εξαλείψετε, ώσπου κάποια μέρα θα διαπιστώσετε πως δεν την πιστεύετε. Και τότε θα είστε σε θέοη να αντιμετωπίζε­τε σοβαρά ζητήματα με πολύ ήρεμο τρόπο.</p>
<p> </p>