Γιατί κάποιοι δεν αντέχουν τη ζέστη και άλλοι το κρύο;

14/09/2014
Ομάδα Σύνταξης
Υγεία

<div>
<h1>Η ζέστη κοστίζει τη ζωή περισσότερων ανθρώπων από ό,τι τα άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα και ο αριθμός των θυμάτων δεν προβλέπεται να μειωθεί, αφού οι κλιματικές αλλαγές προμηνύουν κύματα αφόρητης ζέστης τα χρόνια που έρχονται, αναφέρει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς».</h1>
</div>
Μόνο στις ΗΠΑ, 117 άνθρωποι αναφέρεται κάθε χρόνο πως πεθαίνουν εξαιτίας της ζέστης και άλλοι 1.800 από νοσήματα που επιδεινώνονται από τη ζέστη. Επιπλέον οι αληθινοί αριθμοί πιστεύεται ότι είναι πολύ υψηλότεροι, διότι δεν αναφέρονται όλα τα περιστατικά.
«Οταν έχει καύσωνα αυξάνεται η θνησιμότητα από πολλά νοσήματα, αλλά ως αιτία θανάτου αναφέρεται πάντοτε το νόσημα όπως το έμφραγμα, η πνευμονοπάθεια ή η νεφροπάθεια, και όχι η ζέστη» λέει ο δρ Κρίστοφερ Μπ. Κόλγουελ, διευθυντής του Τμήματος Επείγουσας Ιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο του Ντένβερ.
Αυτοί που κινδυνεύουν ιδιαιτέρως από τη ζέστη είναι οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και τα νήπια, οι ασκούμενοι όλων των ηλικιών και οι «αθλητές του Σαββατοκύριακου», των οποίων το σώμα δεν μπορεί να προσαρμοστεί ταυτοχρόνως στη ζέστη και στην έντονη φυσική καταπόνηση έπειτα από μία εβδομάδα καθισιό στη δροσιά του γραφείου.
Μηχανισμοί δροσιάς
Το σώμα συνήθως αντέχει σε πολύ περιορισμένο εύρος εσωτερικών θερμοκρασιών, που το μέγιστό τους είναι οι 40,5 βαθμοί Κελσίου, τους οποίους άλλωστε δεν αντέχει επί μακρόν. Οποιαδήποτε θερμοκρασία πάνω από αυτή προκαλεί διάσπαση των ενζύμων και διαταραχή των φυσιολογικών μεταβολικών διεργασιών.
Για να μην αυξηθεί τόσο πολύ η εσωτερική θερμοκρασία του, το σώμα χρησιμοποιεί διάφορους μηχανισμούς όπως η παραγωγή ιδρώτα (η εξάτμισή του δροσίζει το σώμα, γι’ αυτό πρέπει να είμαστε ντυμένοι ελαφρά όταν έχει πολλή ζέστη), η διαστολή των αιμοφόρων αγγείων (για να αποβληθεί θερμότητα) και, φυσικά, η δίψα (είναι το «σήμα» ότι έχει αρχίσει η αφυδάτωση και πρέπει αμέσως να καταναλώσουμε υγρά, τα οποία χρειάζεται το σώμα για να διαχειριστεί τη θερμότητα που συσσωρεύεται μέσα του).
Οπως όμως εξηγεί ο δρ Κόλγουελ, με το πέρασμα των χρόνων φθίνουν αυτοί οι φυσικοί «δροσιστικοί» μηχανισμοί και υπάρχει κίνδυνος υπερθερμίας. Ο κίνδυνος αυτός είναι ακόμα μεγαλύτερος σε όσους πάσχουν από συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή περιφερειακή αγγειοπάθεια, επειδή αυτά τα νοσήματα ελαττώνουν την ικανότητα διαστολής των αγγείων.
Πρόβλημα συνιστά και το γεγονός ότι στους ηλικιωμένους είναι μειωμένη η αντίληψη της ζέστης του περιβάλλοντος αλλά και το αίσθημα της δίψας. Ετσι, ένας ηλικιωμένος μπορεί να μην αντιληφθεί εγκαίρως ότι πρέπει να ανάψει τον ανεμιστήρα ή το κλιματιστικό ούτε ότι έχει αρχίσει να αφυδατώνεται.
Την ευπάθεια στη ζέστη αυξάνουν επίσης ορισμένα φάρμακα, όπως οι βήτα-αναστολείς που χορηγούνται για την υπέρταση και τα αντιχολινεργικά που χορηγούνται για ασθένειες των πνευμόνων και την ακράτεια ούρων.
Αλλα φάρμακα που συμβάλλουν στην ευαισθησία στη ζέστη είναι το λίθιο και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, τα αντιισταμινικά και τα αντισπασμωδικά.
Πρόβλημα συνιστά και η λήψη ουσιών όπως η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες και το PCP, αλλά και η κατάχρηση αλκοόλ.
Η υπερθερμία
Η εξασθένηση του οργανισμού λόγω ζέστης συνήθως αρχίζει έπειτα από μερικές ημέρες καύσωνα, καθώς οι επιδράσεις του στον οργανισμό είναι αθροιστικές. Αν όμως εκτός από πολλή ζέστη έχει και πολλή υγρασία, ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος, διότι η υγρασία του περιβάλλοντος εμποδίζει την εξάτμιση του ιδρώτα και, συνεπώς, το δρόσισμα του οργανισμού
Το κύριο χαρακτηριστικό ότι έχει αρχίσει να προκαλείται πρόβλημα από τη ζέστη είναι η αύξηση της σωματικής θερμοκρασίας, δηλαδή ο πυρετός. Επειδή όμως αυτού του είδους ο πυρετός δεν πέφτει με αντιπυρετικά, έχει ζωτική σημασία να ξέρουν όλοι και τα συνοδά συμπτώματα που υποδηλώνουν ότι το σώμα έχει αρχίσει να αρρωσταίνει από τη ζέστη. Συνηθισμένα τέτοιου είδους συμπτώματα είναι η κούραση, η ζαλάδα, η αδυναμία, ο πονοκέφαλος, η ναυτία και οι μυϊκές κράμπες.
Αν παρουσιάσει κάποιος αστάθεια στο βάδισμα, πνευματική σύγχυση και αποπροσανατολισμό, είναι πάρα πολύ πιθανό να έχει αρχίσει η θερμοπληξία, προειδοποιεί ο δρ Κόλγουελ. Αυτή εκδηλώνεται όταν ο πυρετός υπερβεί τους 40 βαθμούς Κελσίου και είναι επείγον περιστατικό, διότι δίχως άμεση θεραπεία έχει ποσοστό θνησιμότητας 50%.