Το σύνδρομο της αποξένωσης: Μπορεί το παιδί να μισεί τον γονιό;

<p><strong>Το συνδρομο της Γονεϊκής αποξένωσης (PAS-parental alienation syndrom) εμφανίσθηκε πρώτη φορά το 1976 και αρχικά λεγόταν “παθολογικός προσεταιρισμός “.Το σύνδρομο αναφερόταν στην ξαφνική στροφή ενός παιδιού χωρισμένων γονιών εναντίον ενός γονιού του και σχετίζεται με διαμαχες γύρω απο το διαζύγιο και την επιμέλεια του παιδιού. Οι ενέργειες αυτές του παιδιού είναι αποτέλεσμα των πρσπαθειών του ενός γονιού μέσω συναισθηματικών κακοποιητικ ών πράξεων να βλάψει τον άλλο γονιό. Παρατηρείται ο γονιός που δεν επιθυμεί το διαζύγιο ή θεωρεί τον εαυτό του αδικημένο και απατημένο να τυφλώνεται απο τον θυμό και το μίσος και να παραμερίζει την οικογενειακή ιεραρχία κάνοντας το παιδί ,που είναι εγγύτερα στον πληγωμένο γονιό ,”κολλητό” και “εξομολογητή”.</strong></p>
<p>Γράφει η παιδοψυχίατρος  <strong>Μερσύνη Αρμενάκα </strong></p>
<div> </div>
<div><a class="no-eff img-link lightbox" href="/uploads/2012/11/bw_armenaka.jpg"><img class="alignnone size-thumbnail wp-image-2397" title="bw_armenaka" src="/uploads/2012/11/bw_armenaka-150×150.jpg" alt="" width="150" height="150" /></a></div>
<p><br />Τα παιδιά μαθαίνουν συγκλονιστικές λεπτομέρειες ,αληθινές ή διαστρεβλωμένες ,για πολύ προσωπικές στιγμές που δεν θα έπρεπε ποτέ να φτάσουν στα αυτιά ενός παιδιού . Συχνά οι πληροφορίες που έχουν τα παιδιά αφορούν εποχές πριν καν γεννηθούν και λέγονται τόσο ζωντανά και με τόση απέχθεια για τον άλλο γονιό που όντως εντυπωσιάζουν</p>
<p><br />Στην δεκαετία του του 1980 ο παιδοψυχίατρος Richard Gardner ,, πρότεινε τον όρο Parental Alienation με αφορμή την μεγάλη εμπειρία του με παιδιά χωρισμένων γονιών και την παρατήρηση της αυξανόμενης τάσης κακολογησης τους ενός γονιού απο τον άλλο μέσω του παιδιού.<br />Περιγράφησαν κάποια συμπτώματα τα οποία είναι :<br /><strong>-To παιδί μειώνει τον αποξενωμένο γονιό με υβριστική γλώσσα και εναντιωματική συμπεριφορά .</strong><br /><strong>-Το παιδί δεν έχει ισχυρά επιχειρήματα την συμπεριφορά του .</strong><br /><strong>-Το παιδί είναι σιγουρο για τον τρόπο που φέρεται και δεν έχει αμφιβολίες , νιώθει μόνο μίσος π.χ. να παλινδρομεί μεταξύ αγάπης –μίσους.</strong><br /><strong>-Δηλώνει ότι μόνο του σκέφτηκε την ιδέα της μείωσης του γονιού του.</strong><br /><strong>-Το παιδί νιώθει την αναγκη να υποστηρίξει και να συμπαρασταθεί στον γονιό που δημιουργεί την αποξενωση.</strong><br /><strong>-Το παιδί δεν νιώθει τύψεις απο την σκληρότητα που επιδεικνει στον ένα γονιό.</strong><br /><strong>-Χρησιμοποιεί δανεισμένα σενά.ρια ή περιγράφει με πολλη ζωντάνια καταστάσεις που δεν έχει ζήσει .</strong><br /><strong>-Η εχθρότητα υπάρχει και προς τον οικογενειακό και φιλικό κύκλο του απομονωμένου γονιού.</strong></p>
<p>Το σύνδρομο αυτό δεν ισχύει όταν υπάρχουν πρότερα προβλήματα ή κακοποιητικές συμπεριφορές του γονιού .Αρχικά είχε διχάσει και είχε πολλές αρνητικές κριτικές καθώς αναφερόταν οτι κυριώς οι μητερες προέβαιναν σε τετοιες συμπεριφορές κατι που απορρίφθηκε στην πορεία .<br />Το σύνδρομο αυτό δεν έχει συμπεριληφθεί στις επίσημες ψυχιατρικές διαταραχές που αναγνωρίζονται απο τους ψυχιατρους και παιδοψυχιατρους . <br />Οι δικαστικές αρχές το γνωρίζουν αλλά δεν το αποδέχονται πλήρως και παραπέμπουν τα παιδιά για κλινική εκτίμηση απο παιδοψυχιάτρους.<br />Στην Ελληνική πραγματικότητα ένας μεγάλος όγκος εργασίας των ειδικών παιδοψυχιάτρων ,ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών ασχολείται στην διερεύνηση των εισαγγελικών εντολών που ζητούν οι γονείς ενόψη ενός δύσκολου διαζυγίου . Υπάρχει η τάση μέσω των δικηγόρων να κάνουν οι γονείς ασφαλιστικά μέτρα ο ένας στον άλλο και για να ενδυναμώσουν την θέση τους οι γονείς χρησιμοποιούν τα παιδιά.<br />Η αύξηση των ποσοστών του φαινομένου σχετίζεται με την αλλαγή στάσης της δικαστικής εξουσίας όπου πλέον γίνεται με κριτήριο το συμφέρον του παιδιού ,οπότε αρχισε και η κοινή κηδεμονία. . Δόθηκαν μεγαλύτερα δικαιώματα στους πατεράδες και αυξήθηκε ο χρόνος που περνούσαν με τα παιδιά τους,εντάθηκαν όμως και οι διενέξεις γύρω απο το διαζύγιο.<br /> Σε έρευνα του 1991απο το Αμερικάνικο Τμήμα οικογενειακού δικαίου που διήρκησε 12 χρόνια για να ολοκληρωθεί διαπιστώθηκε ότι εμφανίζεται «πλύσιμο εγκεφάλου» των παδιών σε μεγάλο εύρος και διαφορετικά ποσοστά που φτανουν ως και το 80% των διαζυγίων.</p>
<p>Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση του φαινομένου είναι η μεγαλύτερη συχνότητα που ζητώνται οι εισαγγελικές εντολές . Οι δικηγόροι που ασχολούνται με διαζύγια καταφεύγουν πολύ εύκολα σε προτάσεις διενέργειας εισαγγελικής εντολής ως πιο επιθετική τακτική ,χωρίς βέβαια να υπολογίζουν το ψυχικό κόστος στα παιδιά αλλά και τους γονείς τους. Στις Η.Π.Α. έχει βρεθεί ότι όπως και οι καταγγελίες για κακοποίηση έχουν διπλασιασθεί ,έτσι και οι ψευδείς αναφορές αφορούν το 50% του συνόλου.. Θεωρείται το «Υπερτατο» όπλο για να κερδίσει ένας γονιός την επιμέλεια η αναφορά για μια πιθανή κακοποίηση.</p>
<p>Απο δεδομένα του 1985-86 ,όταν έγινε έντονο το φαινόμενο στις Η.Π.Α. ,διαπιστώθηκε ότι απο γύρω στο 2% των διαζυγίων υπήρχαν αναφορές για κακοποίηση του παιδιού ,τα ποσοστά ανα περιοχή διέφεραν απο 1-8% ενώ διαπιστώθηκε ότι στο 50% ήταν ψευδείς οι αναφορές . Λήφθησαν αποφάσεις και πλέον θεωρείται ποινικό αδίκημα ή ψευδής αναφορά για κακοποίηση στις Η.Π.Α. <br />Ησεξουαλική κακοποίηση δεν είναι συνώνυμη με το σύνδρομο Γονεικής Αποστέρησης αλλά έιναι αυξημένες οι αναφορές γύρω απο αυτό .Αλλα στοιχεία που συχνά αναφέρονται είναι η σωματική κακοποίηση,η παραμέληση,η συναισθηματική κακοποίηση ή ιστορικό συζυγικής βίας. Επίσης κάποιες φορές αυτοί που προσπαθούν να εξοστρακίσουν τον πρώην σύζυγο τους καταγγέλουν ψευδώς ότι η άλλη πλευρά χρησιμοποιεί τακτικές αποξένωσης.<br />Εννοείται ότι όταν όντως υπηρχαν περιστατικά βίας και κακοποίησης δεν μπορούμε να μιλαμε για το σύνδρομο PAS.<span style="text-align: justify;"> </span></p>
<p><strong>Έχουν περιγραφεί 3 κατηγορίες γονιών που προβαίνουν σε συμπεριφορές Γονεϊκής Αποξένωσης:</strong><br /><strong>1)Αυτοί που το κάνουν απο αφέλεια και απο την ευαλωτότητα τους απο το διαζύγιο και επιθυμούν να το διορθώσουν .</strong><br /><strong>2)Η Η μεσαία κατηγορία που χάνουν τον έλεγχο όταν πυροδοτούνται και βγαίνουν σε επίθεση .Οταν ηρεμούν ,δεν παραδεχονται ότι ήταν εκτός ελέγχου.</strong><br /><strong>3)Στην σοβαρή κατάσταση είναι όσοι εμπλέκονται στο σύνδρομο PAS.</strong></p>
<p>Οι συνέπειες είναι πολυ σοβαρές για τα παιδιά <br />-Τα παιδιά τρομάζουν και μπερδεύονται απο την στάση των ενηλίκων που μέχρι τώρα εμπιστεύονταν τυφλά .<br />- Χάνεται η αίσθηση της ασφάλειας και διαρυγνύεται ο ασφαλή δεσμός παιδιού γονιού<br />- Αναπτύσσονται δυσπροσαρμοστικές συναισθηματικές συμπεριφορές.<br />- Προβαίνουν συχνά σε προκλητική συμπεριφορά ,άλλοτε εναντιωματική.<br />- Σε σημαντική συχνότητα αναφέρονται αυτοτραυματικές συμπεριφορές για να μειώσουν την συναισθηματική φόρτιση που νιώθουν.<br />-Εισέρχεται η ιδέα στα παιδιά ότι πρέπει να προστατευθούν απο τον «κακό»γονιό και αυτό γίνεται απο την απομόνωση που έχουν οδηγηθεί τα παιδιά απο τον υποτιθέμενο βλαπτικό γονιό .<br />- Τα παιδιά αυτά συχνά νιώθουν ανάξια να αγαπηθούν – Νιώθουν συνέχεια διχασμένα ανάμεσα σε δυο στρατόπεδα ακόμα και αν μεγαλώσουν και ενηλικιωθουν.<br />- Τους λείπει ο γονιός τους αλλά νιώθουν σε σύγχυση όταν τους λένε ότι ο γονιός τους δεν τους θέλει και δεν ξέρουν ότι δεν έρχεται να τα δει επειδη δεν μπορεί και όχι γιατί δεν θέλει.<br />-Στα πλαίσια της παντοδυναμίας που έχουν τα παιδιά νιώθουν υπεύθυνα για ότι γίνεται .</p>
<p><br /><strong>Μελλοντικές συνέπειες:</strong></p>
<p>-Μελλοντικά νιώθουν έντονα αισθήματα πόνου ,θυμού και ντροπής για όσα είπαν και έκαναν στον γονιό τους υπο τις οδηγίες του άλλου γονιού.<br />-Δυσκολευονται να δημιουργήσουν υγιείς σχέσεις ως ενήλικες και αργότερα αποστασιοποιούνται απο τον γονιό που εμεναν μαζί και ήταν υπεύθυνος για την γονεική αποξένωση του άλλου γονιού.<br />-Όταν αργότερα στην ενηλικίωση αντιλαμβάνονται τα παιδιά αυτά την πραγματικότητα θυμώνουν με τον γονιό που έμεναν ,απομακρύνονται και λυπούνται και έχουν τύψεις για τον γονιό που έμεινε στην αφάνεια.<br />-Υπάρχει ένα αίσθημα κενού που δεν καλύπτεται .</p>
<p>Σημαντικό ρόλο στην αναπτυξη του φαινομένου της Γονεϊκής αποξένωσης διαδραματίζουν τα δυναμικά του ατόμου αλλά και του ζεύγους γιαυτό η θεραπεία είναι κυρίως μέσω οικογενειακών συνεδριών Αυτό που μπορεί να γίνει σε περιπτώσεις διαζυγίου είναι να υπάρχει κατάλληλη συμβουλευτική γονέων γύρω απο τους χειρισμούς τους . Η εκτίμηση απο παιδοψυχίατρο ενδείκυνται καθώς μπορεί να διακρίνει αν κάποιος γονιός έχει συναισθηματικά προβλήματα και χρειάζεται επιπλέον ενίσχυση ώστε να τον καθοδηγήσει κατάλληλα.<br />Οι γονείς σε έντονα διαζύγια παραβλέπουν τον ψυχικό κόσμο του παιδιού τους και αγνοούν τις επιπτώσεις στον ψυχισμό τους.Με κατάλληλη ενημέρωση αλλά και κατανόηση των συνεπειών των πράξεων τους μπορεί να εξομαλυνθεί η κατάσταση.<br />Η οικογενειακή θεραπεία βοηθάει στο να ακουσθούν όλες οι πλευρές αλλά και να γίνουν κατανοητές οι αντιδράσεις μας σε σχέση με τις οικογένειες καταγωγής ,τον τρόπο ανατροφής αλλά και τα δυναμικά που αναπτύχθηκαν στο γονεικό ζεύγος.Ορισμένες φορές χρειάζεται και ατομική ψυχοθεραπεία κάποιου απο τους γονείς ή και του παιδιού .<br />.</p>

Σχετικά άρθρα