Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες αιτίες του χρόνιου πόνου;

02/12/2014
Ομάδα Σύνταξης
Παθολογία

Συχνές καταστάσεις χρόνιου πόνου είναι η κεφαλαλγία, η αυχεναλγία, η οσφυαλγία, η ισχιαλγία λόγω ερεθισμού ή πίεσης νωτιαίου νεύρου, η αρθραλγία, η κοκκυγοδυνία, ο νευροπαθητικός πόνος λόγω δυσλειτουργίας του περιφερικού ή του κεντρικού νευρικού συστήματος, ο πυελικός πόνος και ο καρκινικός πόνος.
Έχουν όλοι οι άνθρωποι την ίδια αίσθηση του πόνου ή υπάρχουν οργανικοί, ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ένταση του δυσάρεστου αυτού συναισθήματος;
Ο άνθρωπος φέρει στο σώμα του αλγαισθητικούς υποδοχείς, οι οποίοι όταν δεχτούν ένα ερέθισμα ικανής έντασης, ενεργοποιούνται και το μεταφέρουν μέσω του νευρικού συστήματος στον εγκέφαλο, ο οποίος το μεταφράζει ως πόνο στην αντίστοιχη περιοχή. Η ένταση του ερεθίσματος που απαιτείται για την ενεργοποίηση των αλγοϋποδοχέων του κάθε ατόμου ονομάζεται «ουδός του πόνου» και διαφέρει από άτομο σε άτομο. Επιπλέον, εκτός από κάποια εμπειρικά δεδομένα, έχουν αποδειχθεί γενετικές διαφορές που δίνουν στον καθένα μας ένα διαφορετικό νευροφυσιολογικό προφίλ στην αντίληψη του πόνου. Ακόμη και στον ίδιο άνθρωπο, όμως, αυτό το «κατώφλι» μπορεί να ανατραπεί υπό κάποιες συνθήκες. Χαρακτηριστικό και εντυπωσιακό είναι το παράδειγμα με το κινέζικο βασανιστήριο της σταγόνας: ακινητοποιημένος ο βασανιζόμενος δέχεται την πτώση μιας σταγόνας νερού, πάντα στο ίδιο σημείο, για πολλές ώρες. Στην αρχή η πτώση αυτή δεν καταφέρνει να διαβεί τον «ουδό του πόνου», η συνεχής όμως τοπική διέγερση τελικά προκαλεί άρση του «κατωφλιού» αυτού και η σταγόνα προκαλεί ολοένα και πιο αβάσταχτο πόνο. Η υποκειμενική τελική αξιολόγηση για το πόσο πονάμε, και πόσο δυστυχείς ή αδύναμους μάς κάνει αυτό, εξαρτάται κατά πολύ από την κατά περίπτωση ιεράρχηση των αναγκών και την εστίαση της προσοχής μας στα διάφορα ερεθίσματα που τη διεκδικούν. Είναι γνωστό ότι ακόμη και πανίσχυροι πόνοι υποτιμούνται, αν στον ίδιο χρόνο τίθεται κάποια άλλη προτεραιότητα για δράση (π.χ. σε μια μάχη κανένας τραυματίας που παλεύει να σώσει τη ζωή του δεν θα καθηλωθεί από τον πόνο και μόνο, ενώ ένας ίδιας έντασης πόνος σε στιγμή ήρεμη θα ήταν αβάσταχτος και θα παρέλυε κάθε δράση του). Στις υποκειμενικές αυτές παραμέτρους που επηρεάζουν την πρόσληψη και αξιολόγηση του πόνου, πρέπει να προσθέσουμε και παράγοντες που έχουν σχέση και με το κοινωνικοοικονομικό προφίλ, όπως π.χ. τις πολιτιστικές παραδόσεις και τους κανόνες, το αίσθημα ασφάλειας σε ένα περιβάλλον, τις προηγηθείσες εμπειρίες, τη μόρφωση, αλλά και την ηλικία, το φύλο και τη φυλή. Αυτά είναι μόνο ένα δείγμα από τα φίλτρα που μπορεί να μεσολαβήσουν μέχρι την τελική έκφραση του πόνου εκ μέρους του πάσχοντος.
Οι χρόνιοι πόνοι αποτελούν αιτία για την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του ατόμου. Ποια διαδικασία – όσον αφορά την ιατρική περίθαλψη – οφείλει να ακολουθήσει ο/η πάσχων/ουσα,ώστε να ανακαλύψει τις αιτίες του πόνου και να τις αντιμετωπίσει;
Η κατανόηση του προβλήματος και η ψυχολογική υποστήριξη του πάσχοντος από το στενό συγγενικό περιβάλλον δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας και αισιοδοξίας στον ασθενή και τον βοηθούν να δώσει τη μάχη του, μe τις σωστές προσδοκίες, για τη θετική έκβαση της πάθησής του και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ίδιου και της οικογένειάς του. Η αναγνώριση της αιτίας του χρόνιου πόνου και η εφαρμογή της ενδεδειγμένης θεραπείας εξαρτώνται από τη γνώση, την εμπειρία και την επίσημα διαπιστευμένη εξειδίκευση του θεράποντος γιατρού. Ο ασθενής οφείλει να αναζητά με υπευθυνότητα και σοβαρότητα τον κατάλληλο, εξειδικευμένο και διαπιστευμένο γιατρό και να αξιολογεί την πιθανή διάγνωση και πρόταση θεραπείας του γιατρού που επισκέφθηκε. Για να μπορέσει να το κάνει αυτό, θα πρέπει να πηγαίνει στον γιατρό ενημερωμένος και εκπαιδευμένος σχετικά με το πρόβλημά του, χρησιμοποιώντας πιστοποιημένα ηλεκτρονικά βοηθήματα (δικτυακές πύλες υγείας, διαγνωστικές εφαρμογές, βιβλιογραφική ενημέρωση κ.λπ.), ώστε τελικά να παίρνει την απόφαση να εμπιστευθεί ό,τι πιο πολύτιμο διαθέτει, την υγεία του, σε κάποιον που τεκμηριωμένα τον έχει πείσει για την ορθότητα του διαγνωστικού – θεραπευτικού σχεδίου που θα ακολουθήσει.
Πώς επηρεάζει η μακροχρόνια λήψη αναλγητικών την πορεία της υγείας του πάσχοντος από χρόνιους πόνους;
Γενικά, κάθε φάρμακο έχει ανεπιθύμητες παρενέργειες, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές ή ανεκτές από τους ασθενείς. Οπωσδήποτε, η χρόνια λήψη ενός φαρμάκου αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα πρόκλησης ανεπιθύμητων παρενεργειών ή / και εμφάνισης επιπλοκών. Τα πιο συνήθη φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, είναι της κατηγορίας της παρακεταμόλης, των αντιφλεγμονωδών, των αντιεπιληπτικών, των αντικαταθλιπτικών των ήπιων και ισχυρών οπιοειδών, και θα πρέπει να χορηγούνται από εξειδικευμένα κέντρα πόνου, γιατί η αλόγιστη χρήση τους, η μακροχρόνια χορήγησή τους ή και ο συνδυασμός τους με άλλες κατηγορίες φαρμάκων, που ήδη λαμβάνει ο ασθενής για άλλες παθήσεις, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή ψυχική ή/και σωματική διαταραχή – επιπλοκή.
Υπάρχουν συμπληρωματικές αγωγές που μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πάσχοντος;
Στα προηγμένα συστήματα υγείας της Δύσης, εδώ και μια δεκαετία περίπου, υπάρχει ραγδαία ανάπτυξη μιας ταχέως αναπτυσσόμενης ιατρικής εξειδίκευσης, που ονομάζεται επεμβατική διαχείριση πόνου. Η επεμβατική διαχείριση του πόνου περιλαμβάνει τη διάγνωση και θεραπεία δια- ταραχών σχετικών με τον πόνο. Οι στόχοι της επεμβατικής διαχείρισης του πόνου είναι να ανακουφίσει, να περιορίσει ή να διαχειριστεί κατάλληλα τον πόνο και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, εφαρμόζοντας ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, ειδικά σχεδιασμένες για τη διάγνωση και τη θεραπεία επώδυνων διαταραχών. Η επεμβατική θεραπεία πόνου βοηθάει επίσης τους πάσχοντες να επιστρέψουν στις καθημερινές δραστηριότητές τους γρήγορα και χωρίς ισχυρή εξάρτηση από φάρμακα. Αποτελεί το ενδιάμεσο στάδιο θεραπείας ανάμεσα στη συντηρητική αντιμετώπιση (φάρμακα, φυσικοθερα-πεία, κινησιοθεραπεία) και τη χειρουργική αντιμετώπιση παθήσεων που προκαλούν υποξύ ή χρόνιο πόνο. Οι επεμβατικές θεραπευτικές τεχνικές εφαρμόζονται στο κρανίο, τη σπονδυλική στήλη, τις αρθρώσεις, τα νεύρα, τα συμπαθητικά γάγγλια, υπό τοπική αναισθησία, ελαφρά ενδοφλέβια καταστολή και ακτινοσκοπική καθοδήγηση, με εξαιρετική ακρίβεια και ασφάλεια.
Πώς μπορεί να αντιληφθεί ο γιατρός το είδος και την ένταση του πόνου που αισθάνεται ο πάσχων;
Υπάρχουν διάφορα είδη πόνου (σωματικός, σπλαγχνικός, νευροπαθητικός, συμπαθητικής δυσλειτουργίας) και διάφορες αιτίες πρόκλησής του. Η αναγνώριση του είδους του πόνου και της πιθανής αιτίας αυτού γίνεται με λήψη λεπτομερούς ιστορικού, συμπλήρωση ειδικών ερωτηματολογίων, κλινική εξέταση-τεστ και συνεκτίμηση των απεικονιστικών και εργαστηριακών εξετάσεων. Σε πολλές περιπτώσεις η επιβεβαίωση της κλινικής υποψίας και η οριστική διάγνωση τίθενται με την εφαρμογή διαγνωστικών, ελάχιστα επεμβατικών, τεχνικών. Η ένταση του πόνου αξιολογείται από τον ίδιο τον ασθενή, ο οποίος βαθμολογεί τον πόνο του, συνήθως προφορικά, από το 0 έως το 10. Με το 0 να σημαίνει «καθόλου πόνο» και το 10 «αφόρητο πόνο». Επίσης ο ασθενής συμπληρώνει ένα ερωτηματολόγιο με το οποίο εκτιμάται η ποιότητα ζωής του σε σχέση με τον χρόνιο πόνο.
Αυτά όλα βοηθούν τον γιατρό να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος, να αναγνωρίσει την αιτία του πόνου με μικρότερη πιθανότητα λάθους και να στοχεύσει την πιο ενδεδειγμένη και τεκμηριωμένη συντηρητική ή επεμβατική θεραπεία.
Τι είναι τα «Ιατρεία Πόνου», τι υπηρεσίες προσφέρουν και πώς μπορεί να επωφεληθεί ο ασθενής από αυτά;
Το «Ιατρείο Πόνου» είναι το ειδικό ιατρείο όπου πρέπει να απευθύνεται ο ασθενής που πάσχει από υποξύ (πόνος που διαρκεί πάνω από έξι εβδομάδες έως τρεις μήνες) και χρόνιο πόνο (πόνος που επιμένει πάνω από τρεις μήνες), ώστε να βρει εξειδικευ-μένη φροντίδα και θεραπευτική αγωγή. Επίσης στο «Ιατρείο Πόνου» εφαρμόζεται και παρηγορητική αγωγή, σε ασθενείς με καταληκτικές νόσους τελικού σταδίου.
Υπάρχουν «Ιατρεία Πόνου» που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του εμμένοντος πόνου χορηγώντας ειδική φαρμακευτική αγωγή και «Ιατρεία Πόνου» που συνδυάζουν τη φαρμακευτική αγωγή με εξειδικευμένες, σύγχρονες, επεμβατικές τεχνικές.
Στόχος του «Ιατρείου Πόνου» είναι η ανακούφιση του πάσχοντα, η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ίδιου και της οικογένειάς του και η γρήγορη επάνοδος στις δραστηριότητές του.
 
 
Γράφει ο Παπαδόπουλος Δημήτριος MD,FIPP – Επεμβατικός Ιατρός Χρόνιου Πόνου και Σπονδυλικής Στήλης
<ul style="text-align: justify;">
<li>Fellow of Interventional Pain Practice</li>
<li>Πανεπιστημιακός Υπότροφος Ιατρικής Σχολής Αθηνών</li>
<li>Διευθυντής Ιατρείου Διάγνωσης και Θεραπείας Πόνου, Ευρωκλινική Αθηνών</li>
<li>Ιδρυτής και Επιστημονικός Υπεύθυνος <a href="http://www.e-algos.com">www.e-algos.com</a> Pain Porta</li>
</ul>
 
<img src="/contentfiles_2015/photos/eidikoi/giatroi/anaisthhsiologoi/dimpapadopoulos.jpg" alt="" width="200" height="212" />
ΣΥΝΤΟΜΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος γεννήθηκε στις 15/8/1966 και είναι ιατρός, απόφοιτος της Ιατρικής σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 2000-2005 ειδικεύθηκε ως Αναισθησιολόγος στο Γενικό νοσοκομείο Παπανικολάου, Θεσσαλονίκης.
Εκπαιδεύθηκε σε εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού (Η.Π.Α, ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ) στην ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΝΟΥ, την περιοχική αναισθησία και τους περιφερικούς αποκλεισμούς νεύρων με νευροδιεγέρτη και ασχολείται αποκλειστικά και μόνον με την αντιμετώπιση του υποξύ και χρόνιου πόνου.
Ίδρυσε το πρώτο ιατρείο Επεμβατικής Διαχείρισης Πόνου, στον Ιδιωτικό τομέα της Ελλάδας, το 2006, στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, από όπου αποχώρησε το Φεβρουάριο του 2012, έχοντας αντιμετωπίσει αποτελεσματικά εκατοντάδες, ποικίλα περιστατικά, με σύγχρονες και πρωτοποριακές, διεθνώς αναγνωρισμένες, θεραπευτικές τεχνικές.
Τον Ιούνιο του 2012 ίδρυσε το Κέντρο Επεμβατικής Θεραπείας Πόνου του ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ, με έδρα στις κλινικές ΒΙΟΚΛΙΝΙΚΗ, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη από όπου αποχώρησε το 2014.
Τον Ιούνιο του 2014 ιδρύει στην Ευρωκλινική Αθηνών το Ιατρείο Διάγνωσης και Επεμβατικής Θεραπείας Πόνου.
 
ΤΙΤΛΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ:
<ul style="text-align: justify;">
<li>FIPP (FELLOW OF INTERVENTIONAL PAIN PRACTICE) που απέκτησε μετά από εξετάσεις στις Η.Π.Α. Ο συγκεκριμένος τίτλος αποτελεί την κορυφαία παγκόσμια, διαπίστευση στην επεμβατική διαχείριση του πόνου.</li>
<li>Πανεπιστημιακός Υπότροφος Ιατρικής Σχολής Αθηνών, του νοσοκομείου Αττικόν – Αθήνα, με γνωστικό αντικείμενο την επεμβατική αλγολογία</li>
<li>Διευθυντής του Ιατρείου Διάγνωσης και Επεμβατικής Θεραπείας Πόνου, Ευρωκλινική Αθηνών</li>
<li>Ιδρυτής, Συγγραφέας και επιστημονικός υπεύθυνος της Διαδικτυακής Πύλης Πόνου και Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης www.e-algos.com με παγκόσμια επισκεψιμότητα.</li>
<li>Είναι μέλος της WIP (ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΟΝΟΥ)</li>
<li>Συνεργάζεται με τα πλέον κορυφαία και εξειδικευμένα κέντρα πόνου του εξωτερικού και συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς συναντήσεις και εκπαιδευτικά σεμινάρια ως εκπαιδευτής.</li>
</ul>
 
Ο Δημήτρης Παπαδόπουλος στο παρελθόν από το 1985-2000 υπήρξε καλαθοσφαιριστής του ΗΡΑΚΛΗ, της ΑΕΚ και της ΕΘΝΙΚΗΣ ομάδας και φέρει εθνικούς και διεθνείς τίτλους και διακρίσεις.