Δυσκολίες Μάθησης: Τα σημάδια που προειδοποιούν τον γονέα

<p style="text-align: justify;"><strong>Δυσκολίες Μάθησης</strong><br /><span>Οι Δυσκολίες Μάθησης καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών ιδιαιτεροτήτων και σχετίζονται με διαφορετικούς παράγοντες (εγγενείς-περιβαλλοντικούς), που πολλές φορές μπορεί να συνυπάρχουν. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να επηρεάζουν πολλαπλές και αλληλοεξαρτώμενες διεργασίες, (όπως π.χ. στην περίπτωση της περιορισμένης νοητικής ικανότητας, της ειδικής γλωσσικής διαταραχής κλπ.) ή μπορεί να αφορούν σε συγκεκριμένους γνωστικούς τομείς (π.χ. προβλήματα αποκωδικοποίησης, γραπτής έκφρασης κλπ.). </span><br /><br /><span style="text-decoration: underline;">Πιθανές Αιτίες:</span><span> </span><br /><span>+ Περιορισμένη νοητική ικανότητα </span><br /><span>+ Ψυχολογικοί / Συναισθηματικοί παράγοντες </span><br /><span>+ Περιβαλλοντικοί / εξωγενείς παράγοντες </span><br /><span>+ Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (π.χ. δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία) </span><br /><span>+ Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας </span><br /><span>+ Ειδικές Γλωσσικές Διαταραχές </span><br /><span>+ Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (ήπιες) </span><br /><span>+ Αισθητηριακές μειονεξίες (όραση ή/και ακοή) </span><br /><span>+ Νευρολογικής φύσης προβλήματα (π.χ. αδεξιότητα) </span><br /><br /><strong>Συμπτωματολογία</strong><span> </span><br /><span>Χαρακτηριστικά συμπτώματα στο γνωστικό-μαθησιακό τομέα τα οποία μπορεί να υποδηλώνουν Δυσκολίες Μάθησης είναι:</span><br /><br /><span>+ Δυσκολία στην αποκωδικοποίηση του γραπτού λόγου, δηλαδή στην ανάγνωση (διακεκομμένος ρυθμός, συλλαβιστή ανάγνωση, παραλείψεις, παραποιήσεις των καταλήξεων, αντικατάσταση λέξεων ή/και γραφημάτων, λάθος χρήση των σημείων στίξης, κλπ) ή/και αργός ρυθμός ανάγνωσης </span><br /><span>+ Δυσκολία στην ορθογραφία, δηλαδή δυσκολία στην κωδικοποίηση του γραφο-φωνημικού συστήματος της γλώσσας ή/και στη θεματική και καταληκτική ορθογραφία συχνόχρηστων λέξεων. </span><br /><span>+ Ανεπαρκής οπτική μνήμη, αντίληψη και διάκριση γραπτών συμβόλων, λέξεων και αριθμών (κατά συνέπεια λάθη στην αντιγραφή από τον πίνακα ή/και το βιβλίο) </span><br /><span>+ Δυσκολία ή/και αργός ρυθμός στην άσκηση της γραφής, περίεργη λαβή του μολυβιού, προβληματική / ακατάστατη παρουσίαση του γραπτού (αφορά το γραφο-κινητικό συντονισμό / οπτικο-κινητικό συντονισμό) </span><br /><span>+ Δυσκολία στην κατανόηση και επεξεργασία αυτών που ακούει ή/και διαβάζει (π.χ. εύρεση βασικών ιδεών του κειμένου, επαγωγική σκέψη κλπ.) </span><br /><span>+ Δυσκολία στην αποστήθιση ή/και απομνημόνευση χρονολογιών, ημερομηνιών, προπαίδειας, ονομάτων, αριθμών η/και πληροφοριών </span><br /><span>+ Δυσκολία στην έκφραση, δηλαδή στη δομή, διατύπωση και χρήση του κατάλληλου λεξιλογίου στο γραπτό ή/και προφορικό επίπεδο </span><br /><span>+ Δυσκολία στην οργάνωση σκέψης, νέο-εισερχόμενων πληροφοριών και κεκτημένων γνώσεων και στη μεταφορά τους στο γραπτό ή/και προφορικό επίπεδο (αφορά την αλληλουχία και συνοχή των πληροφοριών) </span><br /><span>+ Δυσκολία στην κατανόηση περίτεχνων γλωσσικών σχημάτων ή/και πολύπλοκων εννοιών (π.χ. πλούσια σε καλολογικά στοιχεία κείμενα, αφηρημένες έννοιες και μεταφορές) </span><br /><span>+ Δυσκολία στην κατανόηση και επεξεργασία αλληλοδιαδοχικών οδηγιών, πληροφοριών, βημάτων (π.χ. η διαδοχική σειρά που πρέπει να ακολουθηθεί στην επίλυση προβλημάτων, στην καταγραφή ιστορικών γεγονότων, στη συναρμολόγηση ενός αντικειμένου/συστήματος, κλπ.) </span><br /><span>+ Δυσκολία στην κατανόηση αριθμητικών εννοιών και στην επίλυση αριθμητικών προβλημάτων </span><br /><span>+ Δυσκολία στην επεξεργασία αριθμητικών πράξεων </span><br /><span>+ Αργός ρυθμός πρόσληψης και καταγραφής νέο-εισερχόμενων γλωσσικών πληροφοριών, οπότε χάνονται πληροφορίες από αυτά που ακούει η/και διαβάζει το παιδί </span><br /><span>+ Αργός ρυθμός ανάκλησης κεκτημένων γνώσεων (π.χ. προπαίδεια, χρονολογίες, μήνες, πληροφορίες, κλπ.) </span><br /><span>+ Αργός ρυθμός οργανωτικής αντίδρασης (π.χ. να επεξεργαστεί και να απαντήσει σε ερωτήσεις) </span><br /><span>+ Χαμηλή σχολική επίδοση που δεν αντανακλά τις πραγματικές ικανότητες του παιδιού </span><br /><span>+ Χαμηλή επίδοση σε διαγωνίσματα και σχολικές δοκιμασίες όπου το παιδί καλείται να λειτουργήσει κάτω από πιεστικές συνθήκες και περιορισμένα χρονικά όρια. </span><br /><br /><strong>Επιπτώσεις</strong><br /><span>Οι Δυσκολίες Μάθησης, εκτός από την σχολική αποτυχία, δημιουργούν πολύ συχνά και δευτερογενή ψυχολογικά και ψυχοκοινωνικα προβλήματα:</span><br /><br /><span>+ Ανασφάλεια, φόβο αποτυχίας και αξιολόγησης </span><br /><span>+ Χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση </span><br /><span>+ Απομόνωση και περιθωριοποίηση από την ομάδα των συνομηλίκων </span><br /><span>+ Αρνητική εικόνα εαυτού </span><br /><span>+ Προβληματική συμπεριφορά (απόσυρση, επιθετικότητα, άρνηση κλπ.) </span><br /><span>+ Εγκατάλειψη της προσπάθειας και αποεπένδυση του ρόλου ως μαθητή </span><br /><br /><strong>Διάγνωση</strong><br /><span>Η σωστή διαγνωστική προσέγγιση χρειάζεται να είναι διεπιστημονική, δηλαδή να συμμετέχουν διάφορες ειδικότητες, διότι οι Δυσκολίες Μάθησης, στην πλειοψηφία τους, συνυπάρχουν και με άλλου τύπου δυσκολίες (π.χ. γλωσσικές, ψυχοσυναισθηματικές, κοινωνικές). Για το λόγο αυτό, απαιτείται η διερεύνηση και μελέτη διαφόρων παραγόντων που αφορούν το παιδί ή τον έφηβο. Οι παράγοντες αυτοί είναι:</span><br /><br /><span>+ Το οικογενειακό του περιβάλλον </span><br /><span>+ Το νοητικό δυναμικό του παιδιού/έφηβου </span><br /><span>+ Η ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση </span><br /><span>+ Η κοινωνική του λειτουργικότητα </span><br /><span>+ Οι σχολικές του δεξιότητες </span><br /><span>+ Η φυσική/οργανική κατάσταση του παιδιού/έφηβου</span><br /><br /><span>Συνεπώς, για να γίνει μια έγκυρη διάγνωση απαιτείται η συμμετοχή του οικογενειακού ψυχολόγου, του κλινικού παιδοψυχολόγου, του εκπαιδευτικού ψυχολόγου ή του ειδικού εκπαιδευτικού, του λογοπεδικού, του παιδονευρολόγου ή/και παιδοψυχίατρου. </span><br /><br /><strong>Μαθησιακή / Ψυχοπαιδαγωγική Παρέμβαση</strong><br /><span>Οι Δυσκολίες Μάθησης δεν αφορούν μόνο τη σχολική επίδοση του παιδιού ή του έφηβου, αλλά εμπλέκουν και τους παράγοντες οικογένεια και το ευρύτερο σχολικό και κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στους οποίους κινείται, εξελίσσεται και καλείται να λειτουργήσει το παιδί ή ο έφηβος. Επομένως, η άμεση ευαισθητοποίηση του σχολείου και της οικογένειας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των Δυσκολιών Μάθησης του παιδιού/έφηβου. Η προσέγγιση στην αντιμετώπιση των Δυσκολιών Μάθησης εξαρτάται από τα ευρήματα της διεπιστημονικής διαγνωστικής αξιολόγησης. Το παιδί ή ο έφηβος μπορεί να βοηθηθεί από Ειδικό Εκπαιδευτικό, ή/και από Λογοπεδικό ή να χρειάζεται περισσότερο μια ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση από Εκπαιδευτικό Ψυχολόγο. Πολλές φορές η παρέμβαση έχει διπλό στόχο, αποβλέποντας τόσο στη μαθησιακή βοήθεια όσο και στη ψυχολογική στήριξη του παιδιού, οπότε συχνά είναι απαραίτητη μια βραχύχρονη συμβουλευτική βοήθεια των γονιών.</span><br /><br /><strong>Ειδική Μαθησιακή βοήθεια</strong><br /><span>Συνίσταται στη δομημένη και εξατομικευμένη βοήθεια που παρέχεται στο παιδί ή στον έφηβο από ειδικούς εκπαιδευτικούς, λαμβάνοντας υπόψη τα δυνατά και αδύνατα σημεία των γνωστικών του λειτουργιών. Περιλαμβάνει τη χρήση εναλλακτικών μεθόδων διδασκαλίας και εκπαιδευτικού υλικού κατάλληλα προσαρμοσμένου στις ανάγκες του παιδιού/έφηβου. Στις μικρότερες ηλικίες, στόχος είναι η ανάπτυξη δεξιοτήτων που αφορούν στην αποκωδικοποίηση (ανάγνωση) και κωδικοποίηση (ορθογραφία) του γραπτού λόγου, και την κατανόηση βασικών αριθμητικών εννοιών. Στις μεγαλύτερες τάξεις, δίνεται βαρύτητα σε θέματα που αφορούν στη νοηματική και σημασιολογική επεξεργασία των κειμένων και την οργάνωση και μεταφορά αυτών των πληροφοριών στο γραπτό ή/και προφορικό επίπεδο . Παράλληλα, δίνεται έμφαση στην εκμάθηση στρατηγικών απομνημόνευσης, οργάνωσης και μελέτης καθώς και μεταγνωστικών δεξιοτήτων (π.χ. συνειδητοποίηση από την μεριά του παιδιού/έφηβου για το πως λειτουργεί μαθησιακά).</span><br /><br /><strong>Ψυχοπαιδαγωγική βοήθεια</strong><br /><span>Συνίσταται σε ένα πρόγραμμα προαγωγής της ψυχικής υγείας παιδιών/εφήβων οι οποίοι έχουν διαγνωσθεί με ενδογενείς, διαπροσωπικές δυσκολίες ή/και προβλήματα συμπεριφοράς, καθώς και με δυσκολίες μάθησης (πρωτογενείς ή δευτερογενείς). Εφαρμόζεται από εκπαιδευτικούς ψυχολόγους. Σκοπός αυτής της παρέμβασης αποτελεί η γενικότερη ψυχοκοινωνική προσαρμογή των παιδιών/εφήβων σε ποικίλα πλαίσια (π.χ. σχολείο, οικογένεια), παράλληλα με υποστηρικτική μαθησιακή βοήθεια (π.χ. σχέδιο και οργάνωση μελέτης). Ειδικότεροι στόχοι της παρέμβασης αποτελούν η βελτίωση της επικοινωνίας των παιδιών/εφήβων με τους «σημαντικούς άλλους» και η καλύτερη κατανόηση των δυνατοτήτων τους (αυτοαντίληψη και αυτογνωσία). Απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή ψυχοπαιδαγωγικού προγράμματος παρέμβασης είναι η παράλληλη παροχή υποστηρικτικής βοήθειας στους γονείς (συμβουλευτική γονέων) και το εκπαιδευτικό πλαίσιο.</span></p>
<p style="text-align: justify;"><span>Από την επιστημονική ομάδα της <span>Διαγνωστικής και Θεραπευτικής Μονάδας για το Παιδί Σπύρος Δοξιάδης.</span></span></p>

Σχετικά άρθρα