Καντ, Μότσαρτ, Αρτό – Θεατρικές πρεμιέρες της εβδομάδας

<p style="text-align: justify;">Σε τρεις από τις πιο ενδιαφέρουσες πρεμιέρες της εβδομάδας, ο Μάκης Παπαδημητρίου μεταμορφώνεται στον φιλόσοφο Ιμάνουελ Καντ και ο Δημήτρης Τσιάμης και ο Ιωάννης Παπαζήσης αντίστοιχα ζωντανεύουν τον Μότσαρτ και τον σκοτεινό προφήτη του σύγχρονου θεάτρου Αντονέν Αρτό. Τι μας λένε άραγε οι νέοι αυτοί καλλιτέχνες με τη «μάσκα» των εμβληματικών ιστορικών προσώπων;</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl01_PnlImage" style="text-align: justify;">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/2504440/1.jpg" alt=" " width="600" /></div>
</div>
<p style="text-align: justify;"><strong>Τόλμησε να είσαι σοφός» έλεγε ο Καντ.</strong> ­Τόσο ο ­ίδιος όσο και τα υπόλοιπα­ ιστορικά πρόσωπα­ που ζωντανεύουν τώρα στις αθηναϊκές σκηνές το τόλμησαν. «αποσχίστηκαν από τη συλλογική συνείδηση της κοινωνίας τους», για να χρησιμοποιήσουμε τα λόγια του Αρτό. Η αιωνιότητα τους ανήκει. Το ίδιο και η σκηνή. Δεν πρόκειται ασφαλώς να δούμε τις θεατρικές βιογραφίες ενός φιλοσόφου (Ιμάνουελ Καντ ), ενός μουσικού (Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ ) κι ενός «προφήτη» του σύγχρονου θεάτρου (Αρτό ), αλλά δραματουργίες που ανοίγονται σε ζητήματα οντολογίας –η τέχνη, η τρέλα, ο θάνατος–, ξεπερνώντας την περιπτωσιολογία μιας αξιοσημείωτης ζωής.</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl02_PnlImage" style="text-align: justify;">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/2504440/kant.jpg" alt=" " width="600" /></div>
</div>
<p style="text-align: justify;"><strong>«Το θέμα δεν είναι ο Καντ»,</strong> όπως μας λέει ο Γιάννος Περλέγκας, ο οποίος κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με το έργο «Ιμμάνουελ Καντ» του Τόμας Μπέρνχαρντ (Θέατρο Τέχνης, από 1/2 ). Και μας εξηγεί: «Ο Μπέρνχαρντ δεν παρουσιάζει τον “πραγματικό” Καντ, τον Γερμανό διαφωτιστή του 18ου αιώνα, ακλόνητο φιλόσοφο, πρότυπο υγείας και ηθικής. Αντίθετα, τον φαντάζεται ύστερα­ από δύο αιώνες ηλικιωμένο και τυφλό, πάνω σε ένα υπερωκεάνιο με προορισμό την Αμερική, όπου ελπίζει να θεραπευτεί από το γλαύκωμα. Ο Καντ γίνεται έτσι μια μηχανή, μια μαριονέτα, η αφορμή για να εκφράσει ο Μπέρνχαρντ την αγωνία του για τη φθορά, την τρέλα και το θάνατο αλλά και το σαρκασμό του για την αντιπνευματική εποχή μας». Αυτόν τον «άλλον» Καντ ερμηνεύει ο χαρισματικός κωμικός Μάκης Παπαδημητρίου, ο οποίος –όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης του– «πίσω από την τεράστια ευκολία του να παράγει χιούμορ μπορεί να κρύβει μια άβυσσο».</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl03_PnlImage" style="text-align: justify;">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/2504440/%CE%9C%CF%8C%CF%84%CF%83%CE%B1%CF%81%CF%84-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%A3%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%AD%CF%81%CE%B9-2.jpg" alt=" " width="600" /></div>
</div>
<p style="text-align: justify;"><strong>Βασισμένο σε μια ανυπόστατη­ φήμη</strong> είναι το «Μότσαρτ και Σαλιέρι – Το ρέκβιεμ» του Αλεξάντρ Πούσκιν, που ανεβαίνει από τον Δημήτρη Τσιάμη (Bios, από 29/1 ). Μόλις πέντε χρόνια μετά­ το θάνατο του συνθέτη Αντόνιο Σαλιέρι ο Πούσκιν διαιώνισε το μύθο πως αυτός δηλητηρίασε τον Μότσαρτ, προκαλώντας έτσι τον πρόωρο θάνατό του. Όπως, πάντως, μας λέει ο Τσιάμης: «Το θέμα του έργου είναι άλλο. Η σχέση του καλλιτέχνη με την τέχνη του ως μοίρα, ως αποστολή. Με αφορμή το “Ρέκβιεμ” αλλά και τη φερόμενη δηλητηρίαση, ο Πούσκιν πραγματεύεται έννοιες όπως το ταλέντο, η δημιουργία, ο θάνατος, η δικαιοσύνη και η αιωνιότητα, καλώντας μας με αυτόν τον τρόπο να ξανασκεφτούμε τη δική μας θέση απέναντί τους».</p>
<div id="ctl00_ctl00_Stiles_Main_uc_Articles_uc_Articles_Simple_rptParaGraphs_ctl04_PnlImage" style="text-align: justify;">
<div class="imgcontainer"><img src="http://lmnts.athinorama.gr/lmnts/articles/2504440/arto-big-1.jpg" alt=" " width="600" /></div>
</div>
<p style="text-align: justify;"><strong>Έναν άλλο θάνατο, εκείνον του Βαν Γκογκ,</strong> διερευνά ο Αντονέν Αρτό στο δοκίμιο «Βαν Γκογκ: ο αυτόχειρας της κοινωνίας», στο οποίο βασίζεται ο μονόλογος «Αρτώ – Βαν Γκογκ» της Ιόλης Ανδρεάδη (Σημείο, avant premiere: 30/1 ). Εκεί ο Ιωάννης Παπαζήσης μονολογεί και διερευνά με τη διπλή ιδιότητα του αναρχικού στοχαστή και του… ντετέκτιβ τα αίτια της αυτοκτονίας του Βαν Γκογκ. Η σκηνοθέτις επισημαίνει: «Στο αποχαιρετιστήριο σημείωμά του ο ζωγράφος ζητούσε να μην κατηγορηθεί κανείς για την αυτοκτονία του. Ο Αρτό υποστηρίζει το αντίθετο. Θεωρεί υπαίτια την κοινωνία – εκείνη είναι που δεν αντέχει τα φωτεινά μυαλά, τους μεγάλους καλλιτέχνες και όλους αυτούς που δεν λειτουργούν σύμφωνα με τα “κουτάκια” και τις καθιερωμένες κατηγοριοποιήσεις».</p>
<p style="text-align: justify;">αθηνόραμα</p>

Σχετικά άρθρα