Σχολικός εκφοβισμός: Οι αληθινές ιστορίες τριών παιδιών- Τι έζησαν στο σχολείο

<p style="text-align: justify;">Ο Τόλης είναι ένα παιδί με αυτισμό. Η Ελένη μετακόμισε με τους γονείς της στην Ελλάδα και ξεκίνησε να φοιτεί σε δημόσιο σχολείο. Ο Γιάννης είναι ένα πολύ επιθετικό παιδί. Κοινό χαρακτηριστικό των παιδιών το βίωμα του σχολικού εκφοβισμού. Από την πλευρά του θύματος ή από την πλευρά του θύτη. </p>
<p style="text-align: justify;">3 αληθινές ιστορίες bullying </p>
<p style="text-align: justify;">Διηγείται η σχολική ψυχολόγος Μαρκέλλα Καπλάνη </p>
<p style="text-align: justify;"><img src="/thumbnail?filepath=/contentfiles_2015/photos/eidikoi/psyxologoi/mkaplani.jpg&amp;width=248" alt="Μαρκέλλα Καπλάνη " width="99" /></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>ΓΙΑΝΝΗΣ</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Ο Γιάννης είναι παιδί του δημοτικού που εδώ και χρόνια έχει τάση προς το θυμό. Τον έχουνε πιάσει να δέρνει να βρίζει και να κοροϊδεύει συμμαθητές του πολλές φορές. Το πρόβλημα είναι τόσο έντονο που για καιρό έπρεπε να έχει κάποιον ενήλικα να τον ακολουθεί για επιτήρηση. Το συγκεκριμένο παιδί δυστυχώς δεν έχει ιδιαίτερη επαφή με τους γονείς του οι οποίοι λόγω δουλειάς λείπουν όλη την ημέρα και πολλές φορές μπορεί να είναι στο εξωτερικό για μέρες ή ακόμη και βδομάδες. Ως εκ τούτου το παιδί αυτό δεν έχει ιδιαίτερους περιορισμούς και ούτε έχει βιώσει ποτέ όρια. Αυτό όμως που εξηγεί την συμπεριφορά του είναι η χαμηλή του αυτοεκτίμηση. Ένα παιδί που τα έχει όλα, μα δε του δίνεται αρκετός χρόνος με τους γονείς του, μπορεί να εκλάβει την απουσία ως απόρριψη – πως δηλαδή δεν είναι αρκετά σημαντικός για εκείνους ώστε να επιλέξουν να περάσουν χρόνο μαζί του. Ακόμη και αν κάτι τέτοιο δεν ισχύει, το παιδί το βιώνει κατ' αυτό τον τρόπο και θεωρεί ότι είναι 100 τις 100 πραγματικό γεγονός. Βεβαίως δεν θα αντιδράσουν όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο σε ένα μια ανάλογη περίσταση – ο καθένας έχει τους δικούς του μηχανισμούς άμυνας. Για τον Γιάννη, λοιπόν, αυτό το παιχνίδι ισχύς του δίνει την αίσθηση πως είναι σημαντικός. Επίσης, η όλη του συμπεριφορά αναγκάζει τους άλλους να ασχοληθούν μαζί του – για παράδειγμα, ο ειδικός που τον ακολουθεί όλη μέρα καλύπτει την ανάγκη του για προσοχή και επαφή και ας τον καθιστά διαφορετικό από τους άλλους. Μα και οι γονείς που καλούνται να έρθουν στο σχολείο και να μιλήσουν στο παιδί είναι επιβράβευση για τον Γιάννη εφόσον είναι ευκαιρία να τους δει να ασχολούνται μαζί του. Επομένως, χωρίς σε καμία περίπτωση να δικαιολογείται η συμπεριφορά του, σίγουρα έχει βάσιμη αιτία και εξήγηση. Στην προκειμένη περίπτωση εκτός του ατόμου που τον επιτηρούσε στο σχολείο, ο Γιάννης με συναντούσε σε  εβδομαδιαία βάση για ψυχολογική υποστήριξη εκτός σχολείου, καθώς το ίδιο έκαναν και οι γονείς του οι οποίοι ήθελαν να βρουν τρόπους επικοινωνίας με το παιδί τους και να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και από το μέτωπο του σπιτιού. Κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής συμβουλευτικής, ήταν καταλυτική σε συνεργασία με τους γονείς μα και τους υπεύθυνους του σχολείου επειδή όλοι ακολουθούσαμε την ίδια γραμμή και έτσι ήταν πιο άμεσα τα αποτελέσματα εφόσον το παιδί λάμβανε ξεκάθαρα μηνύματα απ' όλες πλευρές.</p>
<p><strong> ΤΟΛΗΣ</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Ο Τόλης είναι ένα παιδί που έχει διαγνωστεί με αυτισμό. Ένα βασικό σύμπτωμα αυτής της διάγνωσης είναι πως δεν έχει ιδιαίτερη οπτική επαφή με τους συνομιλητές του. Επίσης, δεν θέλει να τον αγγίζουν και του είναι πολύ δύσκολο να εκφραστεί συναισθηματικά και να εξηγήσει τι του συμβαίνει και τι θέλει. Εκτός αυτού είναι υπερευαίσθητος στη θερμοκρασία, τους έντονους ήχους και τα πολλαπλά οπτικά ερεθίσματα. Έχει πολύ ανάγκη για αποδοχή και έτσι αποζητάει την προσοχή των άλλων – αυτό πολλές φορές όμως το επιχειρεί με κάποιες ιδιόμορφες αντιδράσεις, όπως για παράδειγμα να κάνει ήχους ζώων στη μέση του μαθήματος ή να επαναλαμβάνει τι του λένε. Τα παιδιά στο παρελθόν τον είχαν απομονώσει και τον κατηγορούσαν στους δασκάλους τους για ότι μπορεί να πήγαινε στραβά. Ο Τόλης, ακόμη και μετά από καιρό που έχει βρει μερικά άτομα να μιλάει, συνεχίζει να νιώθει μόνος. Όταν αυτό το συναίσθημα οξύνεται, επιδεινώνονται ανάλογα και συμπεριφορές που προανέφερα, με αποτέλεσμα να απομονωθεί περαιτέρω από τους συμμαθητές του που δεν ξέρουν πως να αντιδράσουν και να γίνει στόχος από παιδιά που έχουν την τάση να στοχοποιούν το καθετί διαφορετικό . Το ποτήρι ξεχείλισε όταν ένα παιδί μεγαλύτερης τάξης χτύπησε τον Τόλη και εκείνος γύρισέ στεναχωρεμένος σπίτι. Με μεγάλη προσπάθεια οι γονείς και τα αδέρφια του κατάφεραν να του βγάλουν την πληροφορία ότι κάποιος τον έδειρε αλλά ο ίδιος δεν ανέφερε τίποτε άλλο. Όταν έμαθα το συμβάν από την αδερφή του και του μίλησα δεν ήθελε καν να παραδεχτεί ότι έγινε. Αυτό δυστυχώς τις περισσότερες φορές είναι ένδειξη πως το παιδί φοβάται ότι θα ξαναπέσει θύμα και ότι αν αποκαλύψει το οτιδήποτε θα το μάθει ο θύτης και θα υποστεί χειρότερες συνέπειες, από τις οποίες δεν θεωρεί ότι μπορεί να τον προστατέψει κάποιος ενήλικος. Η αντιμετώπιση στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι δύσκολη και πολυσύνθετή επειδή δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες και οι εμπλεκόμενοι είναι από διαφορετικά σχολεία – γυμνάσιο και λύκειο. Εφόσον μίλησα με το παιδί, ενημέρωσα όλους τους εμπλεκόμενους, δηλαδή τους ψυχολόγους του γυμνασίου και του λυκείου, τους διευθυντές αλλά και τα άτομα που επιτηρούν κάτι διάρκεια των διαλειμμάτων. Αν και δεν ένιωσε άνετα να μιλήσει, ήταν σημαντική η συζήτηση μας με τον Τόλη επειδή του μετέδωσα το μήνυμα πως γνωρίζουμε τι έγινε και ότι είμαστε  στην διάθεση του αν ποτέ θελήσει να μιλήσει. Όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι τώρα σε επιφυλακή για να μη βρεθεί ανάλογη ευκαιρία να πέσει θύμα ο Τόλης.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>ΕΛΕΝΗ </strong></p>
<p style="text-align: justify;">Η Ελένη είναι πια μαθήτρια γυμνασίου, η οποία επέστρεψε με την οικογένειά της από το εξωτερικό. Ξεκίνησε να φοιτεί σε ένα δημόσιο σχολείο στην περιοχή της. Ενώ ποτέ δεν είχε θέματα στο παρελθόν, με το που ξεκίνησε η σχολική χρονιά, οι συμμαθητές της την χλεύαζαν, αποκαλώντας την διάφορα υποτιμητικά σχόλια. Δε μπορούσε να γίνει μέλος καμίας παρέας – γενικά ένιωθε λες και την θεωρούσαν εξωγήινη. Όταν επιτέλους αποφάσισε να μιλήσει στους δασκάλους τις, οι ίδιοι της πρότειναν “απλά να τους αγνοήσει”. Αν και είχαν κάθε καλή πρόθεση, ένα τέτοιο σχόλιο άθελα υποδηλώνει πως την ευθύνη την έχει το θύμα, το οποίο φταίει που δίνει σημασία στα σχόλια εναντίον του. Όμως δεν είναι έτσι. Σίγουρα είναι καλό να μάθει το παιδί που έχει πέσει θύμα κακοποίησης να υπερασπίζεται τον εαυτό του και να μην παίρνει τα πάντα προσωπικά, μα κάτι τέτοιο πρέπει να γίνει σταδιακά και με εστίαση στην απενεχοποίηση. Γυρνώντας λοιπόν στην Ελένη… ένιωθε απομονωμένη και αποξενωμένη και άρχισε να βρίσκει δικαιολογίες ώστε να απουσιάζει από το σχολείο για να αποφύγει τους συμμαθητές της που την κορόιδευαν. Αυτό κατέληξε να γίνεται πολύ συχνά, όπου η μητέρα της την πήγε να δει παιδοψυχίατρο, ο οποίος διάγνωσε κατάθλιψη και χορήγησε αγωγή. Ταυτόχρονα, η Ελένη ξεκίνησε και συμβουλευτική 2 φορές την εβδομάδα με μένα. Εκεί δουλέψαμε πάνω στην αυτοεκτίμησή της αλλά και σε δεξιότητες επικοινωνίας. Με τον καιρό, η Ελένη έμαθε να μη βασίζει την εικόνα της στην ιδέα που είχαν οι άλλοι για την ίδια και να υπερασπίζεται τον εαυτό της.</p>
<p style="text-align: justify;">Πολλά από αυτά τα παιδιά μπορεί να καταλήξουνε θύματα σχολικού εκφοβισμού αν, παρά τις προσπάθειες τους, συνεχίσουν να φαίνονται διαφορετικά, δεν μπορούνε να γίνουν αποδεκτοί από τους συνομηλίκους τους. Είναι σημαντικό όμως να καταλάβουμε πως το παιδί μαθαίνει είτε να είναι αυτάρκης είτε όχι από πολύ πιο μικρή ηλικία από τους γονείς του. Είναι βασικό, λοιπόν, οι γονείς να επιτρέπουν στα παιδιά τους να παίρνουν αποφάσεις από μικρά σε θέματα που τα αφορούν διότι, και να τύχει να κάνει τη λάθος επιλογή, το παιδί θα μάθει να βρίσκει λύσεις πιο εύκολα καθώς και να έχει περισσότερη υπευθυνότητα. Ακόμη πιο σημαντικό, όμως, θα είναι το μάθημα να μην ακολουθεί τους άλλους άβουλα, κάτι που θα του δώσει γνώμη και δύναμη ώστε να νιώθει ασφαλής με αυτό που είναι και να μπορεί εκ τούτου να αντισταθεί σε πιθανό εκφοβισμό και απομόνωση.</p>
<p style="text-align: justify;"><strong>"Η αξιοπρέπειά μας μπορεί να δεχθεί επίθεση, να υποστεί βανδαλισμούς και να χλευασθεί βάναυσα, αλλά ποτέ δεν μπορούν να μας την πάρουν εκτός κι αν παραδοθεί." Michael J. Fox</strong></p>
<p style="text-align: justify;"> </p>

Σχετικά άρθρα