Διαταραχές λόγου: Πώς θα καταλάβεις αν το παιδί έχει πρόβλημα

<p style="text-align: justify;"><strong>Τι είναι η πραγματολογία;</strong></p>
<p>Πραγματολογία ονομάζουμε την σωστή χρήση του λόγου, τα νοήματα και οι σημασίες που παίρνουν όταν μιλάμε ανάλογα με τον χώρο, τον χρόνο και την κοινωνική κατάσταση. Είναι δηλαδή η ικανότητα ενός ατόμου να εκφράζει αυτό που θέλει με τον κατάλληλο τρόπο στο κατάλληλο περιβάλλον.</p>
<p>Η γλώσσα διαμορφώνεται ανάλογα σε την περίσταση. Μιλάμε  διαφορετικά σε ένα παιδί  και διαφορετικά σε ένα μεγαλύτερο μας , αλλιώς γράφουμε ένα γράμμα  σε έναν φίλο και αλλιώς θα στείλουμε μία δημόσια επιστολή. Η ικανότητα να διαμορφώνουμε  τις λέξεις, το ύφος καθώς και τα νοήματα είναι η πραγματολογία.</p>
<p>Το άτομο θα πρέπει στην επικοινωνία του να μπορεί να διατηρεί το θέμα της συζήτησης ,να μιλάει με την σειρά του χωρίς να διακόπτει τον συνομιλητή, να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά λεκτικά και μη λεκτικά νοήματα και να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά εκφράσεις του προσώπου καθώς και να διατηρεί βλεμματική επαφή με τους άλλους. Ακόμα το άτομο θα πρέπει να είναι ικανός να ερμηνεύει σωστά τις λέξεις (πχ. πως με το μαχαίρι κόβω και δεν πίνω με αυτό ), να μπορεί να υποδυθεί φανταστικούς ρόλους και να περιγράφει με λογική ακολουθία γεγονότα. Όλα αυτά τα στοιχεία  αποτελούν την πραγματολογική  ικανότητα.</p>
<p><strong>Τι είναι η πραγματολογική διαταραχή ;</strong></p>
<p>Συχνά μπορούμε να δούμε την  ικανότητα της πραγματολογίας διαταραγμένη . Όταν το παιδί συχνά χάνει το ειρμό της σκέψης του. Το παιδί έχει καλή κατανόηση και η ροή της ομιλίας  του είναι  φυσιολογική όμως η επικοινωνία του παραμένει δύσκολη και δεν γίνεται πάντα κατανοητός,  διότι δεν γνωρίζει τους γλωσσικούς κανόνες. Η λεγόμενη  πραγματολογική διαταραχή μπορεί να εμφανιστεί σε παιδιά καθώς και σε ενήλικες, μετά από κάποια εγκεφαλική βλάβη.</p>
<p>Η πραγματολογική διαταραχή συνυπάρχει συχνά και με άλλες δυσκολίες όπως δυσκολίες στην ανάπτυξη λεξιλογίου, ακόμα διάφορες διαταραχές φαίνονται να δημιουργούν δυσκολίες στην πραγματολογία. Διαταραχές όπως ο αυτισμός ή  αφασίες. Ένα παιδί με αυτισμό μπορεί να ξεκινήσει να μιλάει αλλά συχνά θα δούμε πως μπορεί πχ. να απευθύνεται σε συνομήλικους στον πληθυντικό. Ένα άτομο πχ. με αφασία Wernickeμπορεί να το ρωτήσουμε τι έφαγε σήμερα και αυτός να μας απαντήσει για τον καιρό που θα κάνει αύριο, ή ακόμα να ξεκινήσει να μας περιγράφει ένα γεγονός χωρίς καμία λογική ακολουθία και χωρίς κανένα λογικό ειρμό στη σκέψη του. μπορεί να παρατηρήσουμε παιδιά στο νηπιαγωγείο, όπου τους ρωτάμε τι έκαναν χθες και αυτά να μας απαντάνε για το αγαπημένο τους παιχνίδι ή ακόμα αυτά τα παιδιά χαρακτηρίζονται ως  παιδιά χωρίς ευγενικούς τρόπους, διότι μπορεί να πουν σε κάποιον μην φας την σοκολάτα είσαι χονδρός ΄</p>
<p><strong>Τι είναι η σημασιολογία ;</strong></p>
<p>Η σημασιολογία είναι γενικότερος συνδυασμός εννοιών που εκφράζονται με λέξεις. Η σημασιολογική ανάπτυξη  είναι μια σταδιακή  διαδικασία , η οποία ξεκινάει από βρεφική ηλικία και συνεχίζεται έως και τη σχολική ηλικία. Τα νήπια μαθαίνουν την έννοια μίας λέξεις από την αλληλεπίδραση συνήθως που έχουν μέσα από το οικογενειακό περιβάλλον και μαθαίνουν την έννοια μιας λέξεις  όπως αυτή μεταβιβάζετε  από τους ενηλίκες  πχ.  κάποια παιδία μπορεί να καταλαβαίνουν το νόημα τη λέξη  ΄φίλος ’ , στη πρόταση   ΄η Μαρία είναι φίλη μας,  όχι όμως την έννοια αφηρημένης  λέξη  φιλία ‘ πρέπει να έχεις φιλικές σχέσεις με τους συμμαθητές σου’. Ακόμα , στην ερώτηση τι είναι αγελάδα το νήπιο πρέπει να βρεί πάνω από 3 χαρακτηριστικά που να σχετίζονται με την αγελάδα όπως ότι είναι ζωο , ότι ζει σε φάρμα και μας δίνει γάλα.  Η ανάπτυξη της έννοιας συνήθως ξεκινάει με την ταξινόμηση –κατηγοριοποίηση των αντικειμένων. πχ. ‘ρούχα’ ,  όλα τα λέμε ρούχα και μετά σιγά σιγά το παιδί  μαθαίνει συγκεκριμένες έννοιες όπως  το παντελόνι, τη μπλούζα , το φανελάκι κτλ. Η σημασιολογική ανάπτυξη μαθαίνεται από τα παιδία σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα.  όσο καλύτερη είναι η σημασιολογική ικανότητα ενός παιδιού τόσο πιο ικανό θα είναι μετέπειτα στη μαθητική του ζωή , στη κατανόηση κειμένων αλλά και στη γραπτή έκφραση του λόγου του. Δυο σημαντικές ικανότητες που είναι απαραίτητες για την σχολική επιτυχία.</p>
<p> </p>
<p><strong>Τι είναι η σημασιολογική διαταραχή;</strong></p>
<p>Υπάρχουν όμως κάποια παιδία που αντιμετωπίζουν δυσκολίες  στην σημασιολογική ανάπτυξη. Βέβαια οι διαταραχές στη σημασιολογία σπάνια εμφανίζονται μονές τους. οι δυσκολίες αποτελούν κυρίως τμήμα γενικότερων διαταραχών στη γλωσσική εξέλιξη  του παιδιού. Συχνά παρατηρούμε υπερ γενίκευση , δηλαδή όλα τα κινητά αντικείμενα ονομάζονται ως αυτοκίνητα ή όλα τα στρόγγυλα αντικείμενα μπάλα. Ακόμα ένα παιδί  μπορεί να έχει δυσκολίες στο να συνδέσει έννοιες , δηλαδή λέξεις συνώνυμες η αντίθετες. Διαταραχές στη σημασιολογία μπορούμε να εντοπίσουμε και σε παιδιά στο φάσμα του αυτισμού όπου χρησιμοποιούν  την λεγόμενη ηχολαλία, επαναλαμβάνουν σωστά τις λέξεις αλλά δεν κατανοούν το νόημα τους.</p>
<p>Στα παιδιά με προβλήματα στη σημασιολογία , παρατηρούμε περιορισμένο λεξιλόγιο και δυσκολίες  στο να μάθουν νέες λέξεις. Συνήθως αργούν να κατακτήσουν τις πρώτες λέξεις και να κάνουν συνδυασμούς λέξεων ώστε να πουν μια σωστή πρόταση. Ακόμα κάνουν πολλά λάθη όταν κατονομάζουν αντικείμενα πχ. το ψυγείο μπορεί να το πουν ονομάσουν κουζίνα κτλ. </p>
<p><em>Η συγγραφή του άρθου έγινε απο τον Αναπτυξιακό Εργοθεραπευτή, κ. Στέλιο Μαντούδη με τη συνεργασία της Λογοθεραπεύτριας κας Φωτεινής Μιχαηλίδου.</em></p>

Σχετικά άρθρα