Διαταραχή Παρασυσσώρευσης (Άτομα που μαζεύουν πολλά αντικείμενα)

<p align="right"><strong style="text-align: left;"><br /></strong></p>
<p style="text-align: left;" align="right"><strong style="text-align: left;">Διαταραχή Παρασυσσώρευσης:</strong></p>
<p style="text-align: left;"><strong>Τι είναι η Διαταραχή Παρασυσσώρευσης (</strong><strong>Hoarding</strong><strong> </strong><strong>Disorder</strong><strong>)</strong></p>
<p style="text-align: left;" align="right">Γράφει η Λητώ Καλογεράκη</p>
<p style="text-align: left;" align="right">Ψυχολόγος MSc,</p>
<p style="text-align: left;" align="right">Υποψήφια Διδάκτωρ Παν. Αθηνών</p>
<p style="text-align: left;" align="right">Γνωσιακή- Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία</p>
<p style="text-align: left;" align="right">[email protected]</p>
<p style="text-align: left;" align="right"><img src="/uploads/2013/02/kalogeraki-150×150.jpg" alt="" width="99" /></p>
<p style="text-align: justify;">Η διαταραχή παρασυσσώρευσης είναι μια νέα κλινική οντότητα που αν και πιο διαδεδομένη από ότι υπολογιζόταν παλαιότερα και συνδεδεμένη με έντονη δυσλειτουργία και επιβάρυνση δεν είχε κάνει την εμφάνισή της ως ξεχωριστή διαταραχή παρά μόνο μέχρι πρόσφατα.</p>
<p style="text-align: justify;">Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχή παρασυσσώρευσης εμφανίζουν μεγάλη δυσκολία- αδυναμία να απαλλαγούν ή να αποχωριστούν αντικείμενα που έχουν στην κατοχή τους λόγω της έντονης ανάγκης τους για να τα φυλάξουν ή της δυσφορίας που συνδέεται με την απόρριψη τους. Αποτέλεσμα αυτού είναι η άτακτη συσσώρευση μεγάλου όγκου πραγμάτων στους χώρους διαβίωσης. Εκτός από την δυσκολία να πετάξουν, συχνά τα άτομα αυτά μαζεύουν αντικείμενα σε υπερβολικό βαθμό (πχ μέσω δωρεάν προσφορών, αναζήτησης στα σκουπίδια ή την ανακύκλωση ενώ πιο σπάνια μέσω άλλων παθολογικών συμπεριφορών όπως οι καταναγκαστικές αγορές ή η κλεπτομανία) τα οποία, όμως, δεν χρειάζονται άμεσα και δεν έχουν τον απαιτούμενο χώρο για να αποθηκεύσουν με αποτέλεσμα να στοιβάζονται και να κατακλύζουν τους χώρους.</p>
<p style="text-align: justify;">Παρά την πρόσφατη επίσημη αναγνώρισή της, ως κατάσταση δεν είναι καινούρια. Μια από τις πρώτες περιπτώσεις που απασχόλησε την κοινή γνώμη στην Αμερική ήταν αυτή των ηλικιωμένων αδελφών Colleyer το 1947 στην Νέα Υόρκη που βρέθηκαν νεκροί μέσα στην τριώροφη μονοκατοικία τους από την οποία δεν μπόρεσαν να ανασυρθούν παρά μόνο 2 εβδομάδες αργότερα γιατί το σπίτι ήταν κατακλυσμένο από 120 τόνους πραγμάτων (μεταξύ των οποίων 14 πιάνα, μια γεννήτρια, τμήματα από ένα αυτοκίνητο, και πάνω από 3000 βιβλία και τηλεφωνικοί κατάλογοι). Όπως αποκάλυψαν αργότερα οι έρευνες της αστυνομίας ένα από τα αδέρφια καταπλακώθηκε από ένα τεράστιο σωρό στοιβαγμένων αντικείμενων ενώ ο δεύτερος αδερφός, όντας κατάκοιτος, πέθανε αβοήθητος.</p>
<p style="text-align: justify;"><img src="https://drgrcevich.files.wordpress.com/2013/06/hoarders-2.png" alt="" width="600" /></p>
<p style="text-align: justify;">Η διαταραχή παρασυσσώρευσης δυσκολεύει σε μεγάλο βαθμό την ζωή και την καθημερινότητα των ατόμων και των οικείων τους μιας και πολλές φορές ολόκληρα δωμάτια ή τμήματα του σπιτιού είναι αδύνατο να προσπελαστούν, να καθαριστούν και να χρησιμοποιηθούν. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η χρήση ακόμα και της κουζίνας ή του μπάνιου είναι δύσκολη με αποτέλεσμα να μην είναι επαρκής η δυνατότητα προσωπικής φροντίδας και υγιεινής. Άλλες δυσμενείς επιπτώσεις αφορούν στην οικονομική επιβάρυνση, κυρίως μέσω των αγορών, στον περιορισμό της κοινωνικής ζωής, λόγω πρακτικής αδυναμίας και ντροπής για την κατάσταση των χώρων, στην δυσχέρανση της οικογενειακής ζωής, μιας και εμποδίζεται η ομαλή λειτουργία της οικογένειας και η φροντίδα προς τους οικείους, καθώς και στην προσωπική ασφάλεια μιας και σε περιπτώσεις έντονου κατακλυσμού των χώρων υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού ή ατυχήματος, ειδικά σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, όπως στην προαναφερθείσα περίπτωση των διάσημων αδερφών. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αναγκαστικού καθαρισμού των χώρων, μετά από προσφυγές περιοίκων, μιας και οι χώροι αυτοί αποτελούν συχνά σοβαρές εστίες μόλυνσης.  </p>
<p style="text-align: justify;">Παρά τις πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις τα άτομα με διαταραχή παρασυσσώρευσης συχνά διστάζουν, καθυστερούν ή δεν ζητούν βοήθεια για το πρόβλημα αποτυγχάνοντας να αναγνωρίσουν την έκταση και την σοβαρότητα του πριν αποκτήσει μεγάλες διαστάσεις.</p>
<p><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="http://beautifuldecay.com/wp-content/uploads/2013/10/02.jpg" alt="" /></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Παράμετροι της Διαταραχή Παρασυσσώρευσης</strong></p>
<p style="text-align: justify;">Η δυσκολία απαλλαγής και η φύλαξη αντικειμένων φαίνεται να σχετίζεται με πεποιθήσεις γύρω από την χρηστική αξία (πχ «μπορεί να μου χρειαστεί»), την συναισθηματική αξία (πχ «μου θυμίζει αγαπημένους, ωραίες αναμνήσεις») ή την ιδιοσυγκρασιακή αξία (πχ «είναι ωραίο, ξεχωριστό») των αντικειμένων. Αυτές οι πεποιθήσεις δεν φαίνεται να διαφέρουν ποιοτικά από τα κριτήρια που όλοι θέτουμε για να κρατήσουμε ένα αντικείμενο αλλά κυρίως ποσοτικά, μιας και τα άτομα αυτά τείνουν να τις επικαλούνται και να τις εφαρμόζουν πολύ συχνότερα. Μέσα από αυτό το πρίσμα σχεδόν καθετί γίνεται αναγκαίο, σημαντικό και πολύτιμο ανεξάρτητα από την αντικειμενική του αξία και τελικά αδύνατο για τα άτομα να το πετάξουν ή να αντισταθούν στο να το αποκτήσουν. Έτσι, συνήθως ευτελή πράγματα όπως χαρτιά, εφημερίδες, περιοδικά, διαφημιστικά φυλλάδια, δωρεάν δείγματα, παλαιοί λογαριασμοί, θυμητικά αντικείμενα, κουτιά και ρούχα μαζεύονται σαν να ήταν δυσεύρετοι θησαυροί. Σταδιακά, λόγω της μεγάλης συσσώρευσης και της αταξίας η εύρεση ενός πραγματικά χρήσιμου αντικειμένου μπορεί να γίνει αδύνατη, κάνοντας το ξεσκαρτάρισμα μια δύσκολη και «επικίνδυνη» διαδικασία.</p>
<p style="text-align: justify;"> Έτσι, η απόρριψη συνδέεται με αρνητικά συναισθήματα όπως δυσφορία, άγχος, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μαρτυρούνται αντιδράσεις που θυμίζουν πένθος (πχ «γεμίζω με θλίψη που δεν έχω αυτή την εφημερίδα πια») και τελικά αποφεύγεται. Ταυτόχρονα η απόκτηση συνδέεται με θετικά συναισθήματα προσμονής και ευχαρίστησης (πχ «Είναι σαν τζόγος για μένα, πριν αποκτήσω κάτι νιώθω τον ενθουσιασμό να με κυριεύει») με αποτέλεσμα την γιγάντωση του κατακλυσμού των χώρων και την δυσλειτουργία. Είναι άξιο αναφοράς ότι, παρόλη την εμφανή δυσκολία που προκαλείται, η θέα των σορών των αντικειμένων πολλές φορές κινητοποιεί ευχάριστα συναισθήματα όπως θαλπωρή ή ασφάλεια (πχ «Μετά από μια δύσκολη μέρα θέλω να είμαι ανάμεσα στα πράγματά μου, να με προστατεύουν σαν φωλιά»). </p>
<p><img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://fbexternal-a.akamaihd.net/safe_image.php?d=AQA9Pl3AjB7G0yB8&amp;w=470&amp;h=246&amp;url=http%3A%2F%2Fwww.northjersey.com%3A80%2Fpolopoly_fs%2F1.1097811!%2FfileImage%2FhttpImage%2F092814-b-recover1-bd-60p.jpg&amp;cfs=1&amp;upscale=1&amp;sx=0&amp;sy=141&amp;sw=1000&amp;sh=523" alt="" /></p>
<p style="text-align: justify;"><strong>Παρέμβαση για την διαταραχή παρασυσσώρευσης  </strong> </p>
<p style="text-align: justify;">Για κάποιες περιπτώσεις η αντιμετώπιση της διαταραχής ενέχει δυσκολίες μιας και τα άτομα που πάσχουν την αντιμετωπίζουν (σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό) ως προέκταση του εαυτού και της ταυτότητάς τους. Συχνά η ενασχόληση με τα αντικείμενα αποτελεί βασικό περιεχόμενο της καθημερινότητας ενώ οι κοινωνικές και οικογενειακές σχέσεις έχουν επηρεαστεί αρνητικά. </p>
<p style="text-align: justify;">Παρόλα αυτά η εξειδικευμένη γνωσιακή- συμπεριφορική παρέμβαση έχει δώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Είναι προσαρμοσμένη στις ειδικές παραμέτρους της διαταραχής ενώ η διάρκεια της είναι μεγαλύτερη από τις συνήθεις γνωσιακές- συμπεριφορικές παρεμβάσεις, ξεπερνώντας τον 1 χρόνο. Περιλαμβάνει συνεδρίες στο γραφείο και το σπίτι. Στόχοι της θεραπείας αποτελούν η οργάνωση των αντικειμένων και η αποσυμφόρηση των χώρων, μέσω της απόρριψης των περιττών αντικειμένων και της μη απόκτησης νέων. Έμφαση δίνεται στην καλλιέργεια και βελτίωση δεξιοτήτων αρχειοθέτησης, λήψης αποφάσεων, αναδόμηση των σχετικών πεποιθήσεων και στην τεχνική της σταδιακής έκθεσης στα δυσφορικά συναισθήματα της απόρριψης και της μη απόκτησης. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η καλλιέργεια προσωπικού κινήτρου στον θεραπευόμενο και η προσπάθεια τόνωσης άλλων πτυχών της ζωής που έχουν επισκιαστεί από το πρόβλημα. Βασική είναι και η ενημέρωση των οικείων στην φύση του προβλήματος και την θεραπεία του, η διαχείριση των προστριβών που μπορεί να υπάρχουν καθώς και ο περιορισμός των αρνητικών συνεπειών και η μείωση της επικινδυνότητας για εκείνους και το ίδιο το άτομο.</p>
<p> </p>
<p> </p>

Σχετικά άρθρα