Λιπαρές τροφές: Φράζουν τις αρτηρίες;

19/06/2015
Ομάδα Σύνταξης
Παθολογία

<div class="content">
<div class="entry">
Άρθρο του BryanHubbard που μεταφράστηκε και δημοσιeύτηκε στο περιοδικό Holistic Life
Η θεωρία των λιπαρών τροφών που φράζουν τις αρτηρίες γέννησε τη βιομηχανία τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Αλλά η θεωρία αυτή δεν αποδείχτηκε ποτέ και τώρα η ιατρική παραδέχεται ότι, εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, έκανε λάθος!
Ήταν σαν να παρακολουθεί κανείς ένα σμήνος πουλιών που ξαφνικά αλλάζουν κατεύθυνση: μέσα σε μόλις λίγους μήνες, η ιατρική άρχισε να υποστηρίζει ότι τελικά δεν είναι τα λίπη η αιτία της καρδιακής νόσου, είναι η ζάχαρη! Είναι σαν η θεωρία, η οποία ξεκίνησε την πολλών εκατομμυρίων δολαρίων βιομηχανία τροφίμων με χαμηλά λιπαρά, να μην είχε ειπωθεί ποτέ.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η εφημερίδα DailyMail, τα «κρυμμένα» σάκχαρα στις τροφές αποτελούν «τη νέα νικοτίνη».
Η αναξιόπιστη πλέον θεωρία, τέθηκε αρχικά από τον ερευνητή AncelKeys τη δεκαετία του ‘50, ο οποίος υποστήριξε πρώτος ότι τα κορεσμένα λίπη από κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά και φυτικές πηγές ανεβάζουν τη συνολική χοληστερίνη στο αίμα, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για φραγμένες αρτηρίες και καρδιακές παθήσεις. Από τη δεκαετία του ‘80, η θεωρία είχε γίνει ευρέως αποδεκτή από τις κυβερνήσεις και τις υπηρεσίες υγείας, και η βιομηχανία τροφίμων έσπευσε γρήγορα να προσφέρει εναλλακτικές λύσεις με τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και υδρογονωμένα φυτικά έλαια. Φράσεις όπως «λίπη που φράσουν τις αρτηρίες» έγιναν μέρος της καθημερινής μας συζήτησης.
Καλή επιχείρηση, ίσως, αλλά ποτέ δεν ήταν καλή επιστήμη, και δεν έχει πραγματοποιηθεί σχεδόν καμία απόδειξη για να αποδειχτεί η σχέση μεταξύ κορεσμένων λιπαρών και καρδιακών παθήσεων. Και, κατά τους τελευταίους μήνες, οι ερευνητές και οι γιατροί έχουν ανακαλύψει τη φοβερή αλήθεια ότι τελικά δεν υπάρχει τέτοια σύνδεση.
Ένας από τους πρώτους που έσπασε το κατεστημένο αυτής της θεωρίας ήταν ο DrJamesDiNicolantonio από το κολλέγιο Ithaca της Νέας Υόρκης, ο οποίος υποστηρίζει ότι “έχουμε οδηγηθεί σε λάθος διατροφικό δρόμο για δεκαετίες”. Κάνει τώρα έκκληση για μια εκστρατεία για τη δημόσια υγεία, τόσο διαδεδομένη και επιθετική όσο αυτή της θεωρίας των χαμηλών λιπαρών, λέγοντας στο κοινό ότι η ιατρική έκανε λάθος, και ότι οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες και τα σάκχαρα είναι οι αληθινοί εχθροί της υγείας.1
Μία ομάδα ευρωπαίων ερευνητών από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ολλανδία, εξέτασε ξανά 76 μελέτες στις οποίες συμμετείχαν σχεδόν 650.000 συμμετέχοντες, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα κορεσμένα λιπαρά οξέα, είτε μετρώνται στη διατροφή ή στο αίμα, «δεν συνδέονται με στεφανιαία νόσο».2
Οπότε, πώς θα έκαναν τόσο λάθος και για τόσο καιρό; Όλα ξεκίνησαν με τον AncelKeys και την εμμονή του να «αποδείξει» ότι τα κορεσμένα λίπη προκαλούν καρδιακές παθήσεις. Από τη δεκαετία του 1950, η στεφανιαία νόσος είχε γίνει η κύρια αιτία θανάτου στη Δύση, και ο Keys, ένας ερευνητής με το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, παρατήρησε ότι οι καρδιακές παθήσεις ήταν πολύ λιγότερο διαδεδομένες στις χώρες της Μεσογείου.
Είχε επηρεαστεί πολύ από έναν ερευνητή, τον DavidKritchevsky, που είχε δείξει ότι σε κουνέλια στα οποία χορηγούνταν χοληστερόλη, είχε προκληθεί αθηροσκλήρωση, σκλήρυνση και απόφραξη των αρτηριών. Βασισμένος σε ατεκμηρίωτες αποδείξεις – και χωρίς μελέτες σε ανθρώπους – ο Kritchevskyισχυρίστηκε αργότερα εκείνο το έτος ότι όχι μόνο τα κορεσμένα λίπη προκαλούν καρδιακές παθήσεις, αλλά και ότι τα πολυακόρεστα λίπη, που βρίσκονται σε φυτικά έλαια και καλαμποκέλαια, έλαια σόγιας και ηλιέλαια θα μπορούσαν να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερίνης.
Ο Keysπείστηκε από αυτό, και η μεσογειακή διατροφή, με έμφαση στα φρούτα, τα λαχανικά και τους σπόρους, φάνηκε να παρέχει τη ζωντανή απόδειξη. Το επιβεβαίωσε – ή έτσι φάνηκε- το 1958, όταν δημοσίευσε την έκθεση των Επτά Χωρών, η οποία έδωσε φτερά στη μεσογειακή διατροφή. Επιδείκνυε μια άμεση συσχέτιση μεταξύ της καρδιακής νόσου και της ποσότητας ζωικών λιπών στη διατροφή των πληθυσμών από επτά χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Φινλανδίας και της Σερβίας (πρώην Γιουγκοσλαβία).3
Αλλά, στην πραγματικότητα, ο Keysείχε συγκεντρώσει στοιχεία από 22 χώρες και αγνόησε τις 15 που δεν παρήγαγαν τα αποτελέσματα που αναζητούσε. Αν είχε συμπεριλάβει όλα τα δεδομένα, η σύνδεση λιπών με καρδιακές παθήσεις θα είχε εξαφανιστεί, λέει ο Δανός ερευνητής DrUffeRavnskov.
Ο Keysανέλαβε μια θέση με επιρροή στη συμβουλευτική επιτροπή της Αμερικανικής Εταιρείας Καρδιολογίας, και η θεωρία του για τα λίπη του εξαπλώθηκε. Μέχρι το 1984, η θεωρία του είχε γίνει αποδεκτή ως γεγονός και μια νέα υγιεινή διατροφή είχε γεννηθεί, και μαζί με αυτή, μια νέα γραμμή παραγωγής τροφίμων και ποτών χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
Η τραγωδία δεν είναι τόσο η προώθηση της μεσογειακής διατροφής, η οποία είναι, φυσικά, πολύ υγιεινή, αλλά ότι οι άλλες θεωρίες που δείχνουν τις πραγματικές αιτίες των καρδιακών παθήσεων εγκαταλείφθηκαν. Την εποχή που οKeysσυνέθεσε για πρώτη φορά τη θεωρία του, άλλοι επιστήμονες άρχισαν να υποψιάζονται ότι ίσως να φταίει η άνοδος των υδρογονωμένων φυτικών ελαίων, που βρίσκονται στα «νέα» τρόφιμα όπως η μαργαρίνη και τα μπισκότα. Με άλλα λόγια, υπήρχε μια πιθανή σχέση με τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Ο Κeysαμφισβητήθηκε επίσης από τον Βρετανό ερευνητή JohnYudkin, ο οποίος υποστήριξε ότι η ζάχαρη στα τρόφιμα «ανέβαζε» το ποσοστό των καρδιακών παθήσεων πολύ περισσότερο από ό, τι τα κορεσμένα λιπαρά. Εξήντα χρόνια αργότερα, η ιατρική συμφωνεί τελικά μαζί του.
Ωστόσο ο Keysκέρδισε τη διαμάχη, αν και κανείς δεν ήταν ποτέ σε θέση να παρέχει αποδείξεις. Για 11 χρόνια, Αμερικανοί χειρουργοί ερευνητές εργάστηκαν πάνω στο πώς έπρεπε να είναι η οριστική έκθεση σχετικά με τα λίπη και τις καρδιακές παθήσεις. Είχε εγκαταλειφθεί, επειδή δεν μπορούσε να βρεθεί καμία απόδειξη. Όπως δήλωσε αργότερα ο BillHarlan, μέλος της επιτροπής εποπτείας: “Η έκθεση ξεκίνησε με μια προκατειλημμένη άποψη των συμπερασμάτων.”
Η αποτυχία της απόδειξης έχει επαναληφθεί από άλλους ερευνητές για χρόνια. Μια ανασκόπηση επτά κλινικών μελετών και 16 μελετών παρατήρησης, με τη συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, απέτυχε να δημιουργήσει μια σύνδεση4, ούτε μπόρεσε ο Ολλανδός ερευνητής Robert Hoenselaar να αποκαλύψει οποιαδήποτε στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτές τις διατροφικές συμβουλές.5
Οι Ευρωπαίοι ερευνητές που αναφέρονται παραπάνω δεν μπόρεσαν επίσης να αποδείξουν το άλλο μέρος της θεωρίας του Keys, ότι τα πολυακόρεστα λίπη αντιστρέφουν τα επίπεδα χοληστερόλης.
Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές ανακάλυψαν ακριβώς το αντίθετο από την κεντρική διατριβή του Keys: τα λιπαρά είναι καλά για μας, λένε τώρα. Το στεατικό οξύ, ένα κορεσμένο λίπος που βρίσκεται στη σοκολάτα και το βόειο κρέας, βοηθά διατηρώντας την καρδιά μας υγιή, σύμφωνα με αρκετές μελέτες. Μία μελέτη που επικεντρώθηκε στα οφέλη της μαύρης σοκολάτας σε νεαρά άτομα βρήκε ότι μείωνε την αρτηριακή πίεση και τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.6
Αν η ζάχαρη είναι ένοχη, πώς προκαλεί τις καρδιακές παθήσεις; Μερικοί ερευνητές αρχίζουν να εγκαταλείπουν όλη τη θεωρία της χοληστερόλης και της σχέσης της με τις καρδιακές παθήσεις. Η LDL, η «κακή» χοληστερόλη, μπορεί πράγματι να φράζει τις αρτηρίες μας, αλλά το κάνει ως φυσική αντίδραση επούλωσης. Φαίνεται να επισκευάζει τις βλάβες στο τοίχωμα της αρτηρίας που προκαλείται από φλεγμονή, και η φλεγμονή είναι μια απάντηση στο στρες το οποίο, σε φυσιολογικό επίπεδο, μπορεί να οφείλεται στα επεξεργασμένα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη.
<h3 style="color: #666666; text-align: justify;">Ο ρόλος των ωμέγα λιπαρών</h3>
Αν η φλεγμονή είναι ένας βασικός παράγοντας στην καρδιακή νόσο, τότε η εξισορρόπηση της πρόσληψης ω-3 / ω-6 λιπαρών αποκτά ζωτική σημασία. Ουσιαστικά, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι αντι-φλεγμονώδη και τα ωμέγα-6 είναι φλεγμονώδη. Τα ωμέγα-3 βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός και ο τόνος, και στα ιχθυέλαια και τα καρύδια, ενώ τα ω-6 βρίσκονται στα πουλερικά, τα αβγά, τα αβοκάντο και τους ξηρούς καρπούς.
Παρά το γεγονός ότι το σώμα μας χρειάζεται και τα δύο, συνήθως δεν υπάρχει ισορροπία, ειδικά με την τυπική δυτική διατροφή. Μία υγιής αναλογία λέγεται ότι είναι ω6:ω3=4:1, ενώ η τυπική δυτική δίαιτα είναι περισσότερο 16: 1 και μερικές φορές ακόμη και υψηλότερα.
φωτο…
<h3 style="color: #666666; text-align: justify;">Η διαμάχη για τις στατίνες</h3>
Οι στατίνες, τα φάρμακα μείωσης της χοληστερόλης, δεν έπαψαν ποτέ να είναι στην επικαιρότητα.
Πρώτα, μια μελέτη ισχυριζόταν ότι ανακάλυψε ότι τα φάρμακα αυτά δεν είχαν απολύτως καθόλου παρενέργειες, αν και οι ερευνητές αργότερα είπαν ότι αυτό ήταν μάλλον μάι υπερεκτίμηση των ευρημάτων τους1, μετά το British Medical Journal αναγκάστηκε να παρουσιάζει για ισορροπία ένα άρθρο υποστηρίζοντας ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να επηρεάσουν έως και το 20 τοις εκατό των χρηστών.
Ο ιατρικός ερευνητής καθηγητής Sir Rory Collins υποστηρίζει ότι το άρθρο είχε υπερεκτιμήσει τις παρενέργειες κατά 20 φορές, και ζήτησε να αποσυρθεί.
Όπως πάντα, η αλήθεια φαίνεται να βρίσκεται κάπου μεταξύ των δύο. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι στατίνες δεν έχουν παρενέργειες.
Πέρα από την κοινή αντίδραση της μυϊκής αδυναμίας, μία μελέτη ανακάλυψε ότι το φάρμακο διπλασιάζει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού,2 ενώ αυξάνει επίσης τον κίνδυνο του καταρράκτη, ειδικά μεταξύ των ατόμων με χαμηλότερα επίπεδα της LDL-χοληστερόλης.3
Ο καρδιολόγος Stephen Sinatra συμφωνεί ότι οι στατίνες μπορεί να είναι σωτήριες μεταξύ των ανθρώπων με πολύ υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και στεφανιαία νόσο, αλλά δεν δέχεται ότι είναι ένα φάρμακο για τον καθένα πάνω από την ηλικία των 50 ετών, όπως προτείνουν πολλοί από τους υποστηρικτές του φαρμάκου. “Πρέπει να εξετάζουμε τον ασθενή προσεκτικά και να επιλέγουμε τα φάρμακα στατίνης προσεκτικά, και με ιδιαίτερη επιμέλεια για την αποφυγή περιττών παρενεργειών,” αναφέρει.4
<table style="color: #666666;" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0">
<tbody>
<tr>
<td colspan="2" valign="top" width="587">Αναφορές</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">1</td>
<td valign="top" width="542">BMJ Open Heart, 2014; 1: e000032</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">2</td>
<td valign="top" width="542">Ann Intern Med, 2014; 160: 398–406</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">3</td>
<td valign="top" width="542">Keys A. Seven Countries: A Multivariate Analysis of Death and Coronary Heart Disease. Cambridge, MA/London: Harvard University Press, 1980</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">4</td>
<td valign="top" width="542">Am J Clin Nutr, 2010; 91: 502–9</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">5</td>
<td valign="top" width="542">Nutrition, 2012; 28: 118–23</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">6</td>
<td valign="top" width="542">Cardio Vasc Syst, 2014; 2: 3</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" valign="top" width="587">Ο ρόλος των ω λιπαρών</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">1</td>
<td valign="top" width="542">Simopoulos AP, De Meester F, eds. World Review of Nutrition and Dietetics, vol 100. Basel: Karger Publishing, 2009</td>
</tr>
<tr>
<td colspan="2" valign="top" width="587">Η διαμάχη για τις στατίνες</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">1</td>
<td valign="top" width="542">Eur J Prev Cardiol, 2014; 21: 464–74</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">2</td>
<td valign="top" width="542">Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2013; 22: 1529–37</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">3</td>
<td valign="top" width="542">JAMA Ophthalmol, 2013; 131: 1427–34</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top" width="45">4</td>
<td valign="top" width="542">J Am Coll Nutr, 2014; 33: 79–88</td>
</tr>
</tbody>
</table>
 
</div>
</div>
<div style="overflow: hidden; color: #000000; background-color: #ffffff; text-decoration: none; text-align: justify;">Εναλλακτική Δράση</div>